طراحی الگوی عوامل موثربرپیشرفت تحصیلی دانش آموزان
محورهای موضوعی : آموزش و پرورش
محسن نیازی
1
,
محبوبه مصاحبی
2
,
مصطفی فخرآبادی
3
,
فاطمه خوش بیانی
4
1 - دانشگاه کاشان
2 - دانشگاه کاشان
3 - دانشگاه کاشان
4 - دانشگاه کاشان
کلید واژه: Academic progress, students, dimensions of academic progress, school, metacomposition,
چکیده مقاله :
مقدمه و هدف: پیشرفت تحصیلی به نتایج عملکردی اطلاق می شود که نشان می دهد فرد تا چه اندازه در اهداف خاص فعالیت ها در محیط های آموزشی مانند مدرسه، دانشگاه و...یشرفت کرده است. پ روش شناسی پژوهش: روش این پژوهش به صورت کیفی و از نوع فراترکیب است که برای گردآوری اطلاعات از روش مطالعه ای بهره گرفته شد. جامعه آماری کلیه مقاله های مربوط به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است که 42 عدد آنها به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند . یافتهها: نتایج پژوهش های گذشته از منابع داخلی طی سال های ۱۴۰۱-۱۳۹۰ جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. از239مقاله استخراج شده،42 مقاله برای تجزیه و تحلیل نهایی انتخاب شده است. همچنین این پژوهش روایی و اعتبار کاپای آن ۹۵/۰. و رو به بالا است. نتایج پژوهش با توجه به بررسی مقالات مستخرج شده به 75مفهوم منجر شد و سپس با بررسی یافته های اولیه و با بررسی زمینه های فرعی موجود شش عامل اصلی به دست آمد، که این عوامل شامل عوامل فردی، اجتماعی ،خانوادگی ،آموزشی ،محیطی و زمینه ای است. بحث و نتیجهگیری: در یک جمع بندی کلی می توان گفت با توجه اینکه عملکرد تحصیلی تعیین کننده اهداف و مقاصد آینده دانش آموزان است ،
Educational progress is an issue that has been of concern to all countries in the world, and every year a large amount of society's budget is spent on the education of children and adolescents.. Research Methodology: The method of this research is qualitative and meta-composite type, which was used to collect information from a study method. The statistical population is all articles related to the academic progress of students, 42 of which were selected as the sample size. The results of past researches have been collected and analyzed from internal sources during the years 1401-1390. Out of 239 extracted articles, 42 articles were selected for final analysis. Also, this study has a kappa validity of 0.95. And it's up. The results of the research led to 75 concepts according to the review of the extracted articles, and then six main factors were obtained by examining the initial findings and by examining the existing sub-fields, which include individual, social, family, educational, environmental and field factors. it can be said that considering that the academic performance determines the future goals and objectives of the students, in such a situation, questioning and awareness of the various dimensions of the students' academic progress and examining the effect of various factors on it have It is very important. The description and analysis of the opinions and behavioral tendencies of activists in the field of various aspects of students' academic progress provides the possibility to explain the academic progress of their students a more complete knowledge.
|
ISSN (Print): - ISSN (Online):
Research Paper
Designing a model of disease factors on students' academic progress
Received: Accepted: PP:
Use your device to scan and read the article online
DOI:
Keywords: Academic progress, students, dimensions of academic progress, school, metacomposition. |
Corresponding author: Address: Tell: Email:
|
Abstract Introduction and purpose: Educational progress is an issue that has been of concern to all countries in the world, and every year a large amount of society's budget is spent on the education of children and adolescents. The main goal of this research is to design models and factors affecting the academic progress of students. Research Methodology: The method of this research is qualitative and meta-composite type, which was used to collect information from a study method. The statistical population is all articles related to the academic progress of students, 42 of which were selected as the sample size. Findings: The results of past researches have been collected and analyzed from internal sources during the years 1401-1390. Out of 239 extracted articles, 42 articles were selected for final analysis. Also, this study has a kappa validity of 0.95. And it's up. The results of the research led to 75 concepts according to the review of the extracted articles, and then six main factors were obtained by examining the initial findings and by examining the existing sub-fields, which include individual, social, family, educational, environmental and field factors. Discussion and conclusion: In a general summary, it can be said that considering that the academic performance determines the future goals and objectives of the students, in such a situation, questioning and awareness of the various dimensions of the students' academic progress and examining the effect of various factors on it have It is very important. The description and analysis of the opinions and behavioral tendencies of activists in the field of various aspects of students' academic progress provides the possibility to explain the academic progress of their students with a more complete knowledge.
|
Citation:, first author, second writer, Third Author; Title(موارد قرمز را اسامی و عنوان مقاله جایگزین شود)
|
|
|
شاپا چاپی: شاپا الکترونیکی:
مقاله پژوهشی
طراحی الگوی عوامل موثربرپیشرفت تحصیلی دانش آموزان
تاریخ دریافت: تاریخ پذیرش: شماره صفحات:
از دستگاه خود برای اسکن و خواندن مقاله به صورت آنلاین استفاده کنید
DOI:
واژههای کلیدی:
پیشرفت تحصیلی ، دانش آموزان ،ابعاد پیشرفت تحصیلی ، مدرسه ،فرا ترکیب
|
چکیده مقدمه و هدف: پیشرفت تحصیلی موضوعی است که به خصوص در حال حاضر نیز مورد توجه تمامی کشورهای جهان بوده است، و هر ساله مقدار زیادی از بودجه جوامع صرف تحصیل کودکان و نوجوانان می شود. هدف اصلی این پژوهش طراحی الگوابعادو عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است. روش شناسی پژوهش: روش این پژوهش به صورت کیفی و از نوع فراترکیب است که برای گردآوری اطلاعات از روش مطالعه ای بهره گرفته شد. جامعه آماری کلیه مقاله های مربوط به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است که 42 عدد آنها به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند . یافتهها: نتایج پژوهش های گذشته از منابع داخلی طی سال های ۱۴۰۱-۱۳۹۰ جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. از239مقاله استخراج شده،42 مقاله برای تجزیه و تحلیل نهایی انتخاب شده است. همچنین این پژوهش روایی و اعتبار کاپای آن ۹۵/۰. و رو به بالا است. نتایج پژوهش با توجه به بررسی مقالات مستخرج شده به 75مفهوم منجر شد و سپس با بررسی یافته های اولیه و با بررسی زمینه های فرعی موجود شش عامل اصلی به دست آمد، که این عوامل شامل عوامل فردی، اجتماعی ،خانوادگی ،آموزشی ،محیطی و زمینه ای است. بحث و نتیجهگیری: در یک جمع بندی کلی می توان گفت با توجه اینکه عملکرد تحصیلی تعیین کننده اهداف و مقاصد آینده دانش آموزان است ، در چنین شرایطی پرسش و آگاهی از ابعاد مختلف پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و بررسی تأثیر عوامل مختلف بر آن دارای اهمیت به سزایی است. توصیف و تحلیل نظرات و گرایشات رفتاری کنشگران در زمینه ابعاد مختلف پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، این امکان را فراهم می آورد تا با شناخت کامل تری به تبیین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان آنان پرداخته شود.
|
استناد: عنوان مقاله ،فصلنامه علمي آموزش و پرورش متعالي، دوره ....شماره....شماره صفحات
مقدمه
آموزش افراد نوعی سرمایه گذاری ملی است و هرکشوری که در این راه تلاش بیشتری نماید، بدون شک از رشد و توسعه ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بیشتری در آینده برخوردار خواهدشد. سرمایه انسانی که در نتیجه ی آموزش حاصل می شود از مهم ترین عوامل رشد و توسعه اقتصادی به شمار می آید(1995.( Emadzadehاز سوی دیگرعلم و دانش یکی از دستاوردهای ارزشمند تمدن بشری است و نقش نظام آموزشی در رشد و تعالی جامعه بر کسی پو شیده نیست. اما دست یافتن به چنین تعالی در گرو حصول موفقیت علمی و تحصیلی می با شد که اصطالحاً به آن پیشرفت تحصیلی میگویند(Rezaei et al. 2019).
پيشــرفت تحصيلــي يعنــي موفقيــت در يادگيــري دروس مدرسـه اي، وقتــي فــرد در يــك موقعيــت برنامهريــزي بــا هدفهــاي مشــخص تحصيــل قــرار ميگيــرد و در صورتــي كــه بتوانــد بــه تمامــي هدفهــاي از پيــش تعييــن شــده برســد، پيشــرفت تحصيلــي كامــل دارد و در صورتــي كــه بــه برخــي از هدفهــا برســد پيشــرفت نســبي كســب كــرده اســت(Khatibi and colleagues.2020).پیشرفت تحصیلی محصول مجموعه ای از عوامل روانی، اجتماعی و اقتصادی است که منجر به رشد مناسب دانش آموزان می شود(.2020 (Sanchez et alپیشرفت تحصیلی به توانایی آموخته‌شده یا اکتسابی فرد در موضوعات آموزشگاهی اطلاق می‌شود که به وسیله آزمون‌های فراگیری استانداردشده یا آزمون‌های معلم ساخته اندازه‌گیری می‌شود (navidi.2003). به طورکلی این اصطلاح به معنای مقدار یادگیری آموزشگاهی فرد است، به طوری که بتوان آنها را در مقوله کلی عوامل مربوط به تفاوت‌های فردی و عوامل مربوط به مدرسه و نظام آموزش و پرورش مورد مطالعه قرار داد (Deliro Hosseini Nesab.2014)
معلمان، رهبران مدرسه و دانش آموزان در خلأ درگیر کارهای روزمره خود نیستند. آنها در چارچوب های سازمانی تعبیه شده اند. فرهنگ و زمینه سازمانی هر مدرسه از جهاتی منحصر به فرد است و این توانایی را دارد که به تنهایی بر افرادی که در آنجا کار می کنند و به مدرسه می روند تأثیر بگذارد و تحت تأثیر قرار دهد .(Zucker.2023)مطالعات متعددی در دو دهه اخیر انجام شده است که متغیرهای مرتبط با موفقیت یا شکست تحصیلی در مدارس را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده استاز جمله متغیر هایویژگی های فردی و شغلی معلمان، دانش معلمان، مهارت معلمان ، شخصیت معلمان، فعالیت معلمان، ادراک از کلاس،کیفیت آموزشی،؛(Kabiri .2021; Yousfi and Eisa Murad.2015; Mousavi et al.2017; Mohammadzadeh et al. .2015; Babazadeh et al., 2018);سبک های یادگیری،انگیزه پیشرفت ، خودکارآمدی، نیازهای بنیادین روان شناختی، هوش معنوی،خلاقیت،نوع تفکر، درگیری های تحصیلی، تاب آوری،استرس ،عزت نفس( Khadim et al.2011; Mahmoudi et al.2016; Jangi et al.2018; Qaidi et al.2018; Babazadeh et al.2018; Hijazi et al.2017)؛مهارت های اجتماعی، شایستگی اجتماعی و مولفه های آن،طبقه اجتماعی،حمایت اجتماعی ادراک شده،زمینه فرهنگی ،نگرش منفی به سواد( Jangi et al 2010; Abolqasmi et al.2010; Siahpoosh et al.2010Shahmohammadi and Bahmani.2019)شناسایی شده است.
از آنجا که طبق بررسی پیشنه پژوهش توسط پژوهشگر؛تا بحال پژوهشی که به صورت جامع همه عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان صورت نگرفته است ؛و بیشتر مطالعات قبلی بر سطوح آموزش ابتدایی بوده و کمتر به عوامل پیشرفت تحصیلی در متوسطه توجه کردند.از سوی دیگر آموزش نقش محوری در تولید نیروی انسانی واجد شرایط دارد که به توسعه اقتصادی سرعت می بخشد و مشکلات واقعی یک جامعه را حل می کند. همچنین انتظار می‌رود که دانش‌آموزان بیشتر وقت خود را صرف تحصیل کنند و باید با نتایج علمی خوب فارغ‌التحصیل شوند.بنابراین هدف اصلی این پژوهش طراحی الگوابعادو عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است به این معنا که مقصود این پژوهش بر این اساس است که با پاسخ دادن به سوالات زیر که شامل ۱– عوامل موثر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان چیست ؟ و همچنین ۲– مهم ترین ابعاد پیشرفت تحصیلی دانش آموزان شامل چه مواردی است ؟ در صدد است که به صورت مبسوط و با استفاده از نتایج پژوهش های مختلف که بر مبنای روش فراترکیب است، به بررسی مسأله پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بپردازد.تا نهاد ها و موسسه های مرتبط با این موضوع از جمله نهاد آموزش و پروش ، خانواده و نهادهای فرهنگی با شناخت این عوامل جامع، درصدد رفع بسیاری از مشکلات ناشی از این امر گام بردارند .
بنابراین هدف اصلی این پژوهش طراحی الگوابعادو عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است به این معنا که مقصود این پژوهش بر این اساس است که با پاسخ دادن به سوالات زیر که شامل ۱– عوامل موثر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان چیست ؟ و همچنین ۲– مهم ترین ابعاد پیشرفت تحصیلی دانش آموزان شامل چه مواردی است ؟ در صدد است که به صورت مبسوط و با استفاده از نتایج پژوهش های مختلف که بر مبنای روش فراترکیب است، به بررسی مسأله پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بپردازد.تا نهاد ها و موسسه های مرتبط با این موضوع از جمله نهاد آموزش و پروش ، خانواده و نهادهای فرهنگی با شناخت این عوامل جامع، درصدد رفع بسیاری از مشکلات ناشی از این امر گام بردارند .
پیشینه تحقیق
تحقیقات داخلی
(Parvaneh.2020),در تحقیق خود که با عنوان"بررسی و شناسایی عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره اول متوسطه قم" و انتخاب 30 نفر از مدیران ارشد و 375 نفر از دانش آموزان به عنوان نمونه ی جامعه ی آماری به این نتیجه رسید که از به ترتیب عوامل اقتصادی, خانوادگی,فردی و آموزشی بیشترین تاثیر را بر میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارد.
(Alipour and shekhzadeh.2015),در پژوهشی با عنوان "رابطه وضعیت اقتصادی خانواده و متغیرهای فردی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان چابهار" و انتخاب 210نفر به عنوان نمونه انجام داد به این نتیجه رسید که میان متغیرهای فردی و وضعیت اقتصادی خانواده با پیبشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد.
(Davoodi.2014),در تحقیق خود که با عنوان"تاثیر سطح اقتصادی خانواده بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه در کازرون" و با انتخاب 90 نفر ار میان 300 دانش آموز به عنوان نمونه به این نتیجه رسید که میان عوامل اقتصادی با پیشرفت تحصیلی رابطه ی مستقیمی وجود دارد.
(Siahpoosh et al.2020), در پژوهشی که با عنوان"بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان متوسطه شوش " با انتخاب 280 نفر به عنوان حجم نمونه از میان 3200 دانش آموز شهر شوش انجام دادند به این نتیجه رسیدند که, میان عوامل طبقه ی اجتماعی,جنس,تعداد خانواده,علاقه به رشته و عزت نفس با پیشرفت تحصیلی رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد.
,(Sadatmand and babaei.2009) در پژوهش خود با عنوان"عوامل موثر در بهبود کیفیت ارزشیابی تحصیلی از دیدگاه مدیران و دبیران مرد" کهاز بین جامعه ی آماری دبیران و مدیران مرد پایه دوازدهم 22 نفر مدیر و 150 نفر معلم به شکل تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند به این نتیجه رسید که آزمودنی ها در بین تاثیر عوامل روانی,فیزیکی,سازمانی طراحی سوالات را در بهبود پیشرفت تحصیلی بیش از حد متوسط دانسته اند.
(Saki.2001), در تحقیقی با عنوان "عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در دبیرستان های شهر تهران"و با انتخاب 2400 دانش آموز,434 دبیر و 40 مدیر به عنوان نمونه انتخابی شدند به این نتیجه رسید که ,میان تعامل والدین با مدرسه ,وضعیت اقتصادی,توانایی معلمان و تجربه مدیران با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان موثر است.
تحقیقات خارجی
Li, J., Han, X., Wang, W., Sun, G., & Cheng, Z.2018) (در پژوهش خود که با عنوان"چگونه حمایت اجتماعی بر پیشرفت تحصیلی و فرسودگی عاطفی تاثیر می گذارد"و انتخاب 262 نفر به شیوه ی تصادفی در چین به عنوان نمونه به این نتیجه رسید که بین اعتماد به نفس و پیشرفت تحصیلی رابطه ی معناداری وجود دارد.
(Ander.2018) ,در پژوهشی با عنوان "نقش خودکارآمدی تحصیلی و دوجانبه بر پیشرفت تحصیلی" در میان دانش آموزان اسپانیایی انجام داد به این نتیجه رسید که میان خودکارآمدی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد.
Li, J., Han, X., Wang.2018)) در تحقیق خود با عنوان "پیشرفت تحصیلی نوجوانان کره ای از خانواده های چندفرهنگی" و با انتخاب 2234 نوجوان چندفرهنگی از طریق نظرسنجی مبتنی بر وب به عنوان نمونه به این نتیجه رسید که عوامل اقتصادی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان موثر است.
Topçu, and Taşcılar.2016))در تحقیقی با عنوان"نقش انگیزه و عزت نفس در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان با استعداد ترکیه و با انتخاب 184دانشجو به عنوان نمونه انجام داد به این نتیجه رسید که بین عزت نفس و پیشرفت تحصیلی رابطه مثبتی وجود دارد.
Kenneth et al.2011)) در پژوهشی تجربی که در تعدادی از دانشگاه های آمریکا انجام دادند به این نتیجه رسیدند که مشاوره تحصیلی تاثیر مثبتی در افزایش خودانگاره و به مثابه ی آن در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارد.
چهارچوب نظری
یکی از مهم ترین وظایف نظام آموزشی در هر کشوری پرورش استعداد های دانش آموزان,آماده سازی آنان برای حضور فعال در جامعه و همچنین انتقال فرهنگ و میراث فرهنگی آن جامعه است.بنابراین پرورش افراد به منظور عهده دار شدن آنان در سمت های مختلف اجتناب ناپذیر می کند که مساله ی توجه به موفقیت دانش آموزان از مهم ترین دغدغه مندی های سیستم آموزشی در هر کشوری باشد.موفقیت در امر تحصیل در بین دانش آموزان در واقع منعکس کننده ی میزان موفقیت سیستم آموزشی در عرصه ی توجه به نیازهای افراد باشد.بنابراین زمانی می توانیم صحبت از موفقیت و کارآمدی یک سیستم آموزشی داشته باشیم که بیشترین میزان پیشرفت تحصیلی را رقم زده باشد(Hosseini Tabatabai and gademi Moghadam.2006)
شناخت عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان امری مهم و ضروری است,چرا که با شناخت مجموعه ی این عوامل می توان در بهبود نظام آموزشی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان موثر عمل کرد.به عبارتی در کنار اقدامات پرورشی و آموزشی معلمان پرداختن به عواملی منجر به پیشرفت تحصیلی در بین دانش آموزان می شود ضروری است. قدم اول در جهت ارائه راهکارهای موثر در این زمینه ,شناخت متغیرهای مرتبط با پیشرفت تحصیلی است,چرا که با شناخت این عوامل می توان قدمهای بعدی را اصولی تر و بهتر برداشت(khademi and kadkhodaei.2010)بر این اساس سعی می کنیم برخی از مهم ترین عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی را توضیح دهیم.
عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی
سال هاست که پژوهشگران و محققان عرصه ی تعلیم و تربیت و همینطور روان شناسان اجتماعی به بررسی و مطالعه ی عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی پرداخته و پژوهش هایی در این زمینه داشته اند.
به طور کلی عواملی که بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تأثیر دارند را می توان به سه دسته تقسیم کرد:
الف. عوامل فیزیولوژیکی: این عوامل شامل متغیرهای بدنی و فیزیکی یاد گیرنده از جمله سوء تغذیه و سلامت جسمانی می شود.
ب. عوامل روانشناختی: این عوامل شامل متغیرهای روانشناختی از جمله هوش، استعداد، خلاقیت خودپنداره، عزت نفس، نگرش نسبت به مسایل آموزشی، انگیزه پیشرفت، مکان کنترل و ویژگی های شخصی دیگر می شود.
پ. عوامل محیطی: این عوامل در برگیرنده متغیرهای بیرونی شامل پایگاه اقتصادی و اجتماعی (درآمد، تحصیلات، محل زندگی) متغیرهای مربوط به خانواده (تعداد افراد خانوار، سبک فرزند پروری والدین، ارزشهای فرهنگی خانواده) و متغیرهای مربوط به محیط مدرسه (شرایط مدرسه، مدیریت مدرسه، نگرش ویژگی های معلمان، فرهنگ و جو سازمانی مدرسه) می شود (nedaei,2014)
خوزه پلات در کتاب خود با عنوان شکست تحصیلی و راه های مقابله با آن مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر شکست یا موفقیت تحصیلی را تحت دو عنوان عوامل بیرونی و درونی تقسیم بندی می کند:
الف)عوامل بیرونی که عبارتند از:1- عوامل شخصی 2-محرومیت برخی از گروه ها 3-تعداد زبان 4-محدودیت های مالی5- امور عاطفی 6-نابرابری شهر و روستا
ب)عوامل درونی که شامل:1-کیفیت معلمان 2-نظام آموزشی 3-تقویم و ساعات آموزشی 4-برنامه آموزش
پلات مجموعه عوامل فوق را بر اساس محیط آموزشی طبقه بندی کرده و عوامل موجود در محیط آموزشی را به عنوان عوامل درونی و عوامل خارج از آن را به عنوان عوامل بیرونی مطرح می کند.
عوامل فردی
در این بخش مهم ترین عوامل فردی ای که بر پیشرفت تحصیلی موثرند را اختصارا شرح می دهیم:
داشتن هدف
یکی از مهم ترین عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی در حیطه ی قردی ,داشتن هدف است.مشخصا دانش آموزانی که در تحصیلات خود هدفدار عمل می کنند نسبت به افرادی که بدون هدف هستند,موفقیت های بیشتری را کسب خواهند کرد.داشتن هدف باعث تلاش بیشتر و یادگیری بهتر جهت دستیابی به موفقیت می شود. نکته حائز اهمیت آن است که میان اهدافی که اولیا و مربیان در نظر می گیرند با اهدافی که دانش آموزان بری خود متصورند سازگاری بیشتری وجود داشته باشد امکان دستیابی به موفقیت بیشتر خواهد بود و بالعکس هر چه ناهمخوان تر باشد به علت سردرگمی دانش آموزان میزان موفقیت کمتر خواهد شد.(beyabangard and et .2002).
2-عزت نفس
عزت نفس به عنوان سازه ای شخصیتی است در بین روان شناسان انسان گرا از اهمیت ویژه ای برخوردار است ,به نحوی که آن را نوعی صفت شخصیتی و تبیین کننده ی رفتارهای آدمی می داند. حقیقات وسیعی که طی سالهاي متمـادي صـورت گرفتـه، نشان داده است که در بیشتر فعالیتهاي بشر، ارتباطی آشکار بین خودآگاهی مثبت و موفقیـت و بـازده کاري افراد وجود دارد. از طرفی، ارتباط میان خودآگاهی منفـی و بعضـی از رفتارهـاي زیانبـار کـه منشـأ مشکلات عدیده اجتماعی شمار می روند، ثابت شده است. بنابراین، اگر تمام تلاش خود را بـراي پیشـبرد رشد عزت نفس بـالا در کودکانمـان بـه کـار بنـدیم، بهتـرین فرصـت ممکـن را بـراي رشـد و تکامـل استعدادهاي بالقوه آنان به عنوان افرادي منحصـر بـه فـرد و یـا اعضـاي مـؤثر جامعـه، مهیـا کـردهایـم (stanhous.2005)
3-انتظار پیشرفت
زمانی که دانش آموزان احساس کنند که والدین از آنان انتظار موفقیت و پیشرفت دارند ,تلاش و اهتمام خود را بیشتر می سازند.در برخی از دبیرستان ها اثبات شده است که برترین دانش آموزان بر این امر واقفند که انتظار خانواده هایشان از آنان موفقیت در تحصیل و رفتن به دانشگاه است.kedeur.1886).(
4-کنترل
کنترل عامل شخصیتی دیگری است که فردی به نام جولیان آن را مطرح کرد.(raner.1972)کنترل را در دوبعد بیرونی و درونی خلاصه می کند. بر این اساس آنان که معتقد به کنترل بیرونی هستند شانس قضا و قدر و عوامل خارج از کنترل را در نتیجه موثر می دانند در حالیکه افرادی که معتقد به کنترل درونی هستند اعتقادی بر شانس و قضا و قدر نداشته و نتیجه رفتار را به توانایی ها و مهارت های افراد مرتبط می کنند.
پژوهش های متعددی در رابطه با عامل کنترل صورت گرفته است. به طور مثال فکورت در سال 1982 نشان داد که افت تحصیلی بیشتر در دانش آموزانس است که معتقد به کنترل عوامل بیرونی هستند.
تحقیق دیگری که این رابطه را به خوبی اثبات می کند,پژوهش (rey.1882)است که ارتباط بین کنترل و پیشرفت تحصیلی را بررسی کرد . وی در تحقیقش 75 دانش آموز را انتخاب کرده و آنان را مورد بررسی قرار دادند که نتایج نشان دهنده ی آن بود که دانش آموزان موفق تر موضع کنترل درونی و خودباوری بهتری داشتند.
عوامل بیرونی
1-خانواده
پژوهشگران بر این باور رسیده اند که یکی از مهم ترین عواملی که بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان موثر است خانواده و نحوه ی برخورد والدین با دانش آموز و همچنین اینکه در الگوهای تربیتی خود به کدام نوع از فتارها اهمیت داده و ارزش قائل می شوند,می باشد. بر این اساس اگر دیدگاه خانواده نسبت به معلمان و مدرسه دیدگاهی منفی باشد,طبیعی است که این دیدگاه منفی بر فرزندشان تاثیر گذاشته و تاثیری نا مطلوب بر عملکرد تحصیلی آنان خواهد گذاشت. شدbeyabangard and et .1882). (
یکی از راه هایی که بر پیشرفت تحصیلی فرزندان موثر است ,غنی کردن محیط خانواده است.والدین در این زمینه می توانند به جای خرید و اهدای وسایل غیر ضروری برای فرزندان خود وسایل کمک درسی و کتب آموزشی تهیه کرده تا از این طریق آنان ضمن سپری کردن اوقات فراغت خود امر یادگیری را تقویت کنند.
باید اشاره کرد که خانواده نخستین محیط تربیتی است که کودک در آن پا می گذارد و شخصیت و روش های زندگی او تحت تاثیر این زمینه شکل می گیرد و آنچه که در این مورد اهمیت بسیاری دارد جو حاکم بر محیط خانواده است.بنا بر عقیده ی اریکسون اعتماد به نفس در سال های نخست زندگی انسان ها شکل می گیرد و از زمان تولد تا یک سالگی را دوره ی اعتماد به نفس دانسته که اگر در این دوره محیط تربیتی ای که کودک در آن پرورش یافته احساس امنیت را در وی ایجاد کند,حس اعتماد به اطرافیان تقویت خواهد شد و بالعکس اگر آن محیط نتواند چنین حسی را ایجاد و تقویت کند پایه های بی اعتمادی در او پی ریزی خواهد شد(rezaei.2013)
ویلسون در بررسی های خود به این نتیجه رسید که,کودکانی که دانش آموزانی که در محیط های خانوادگی آزاد و دموکراتیک بودند نسبت به دانش آموزانی که در فضای دشوار و سختی قرار داشتند از اعتماد به نفس بهتری برخوردار بودند(samadi.2011)
2-محیط اجتماعی اقتصادی:
عواملی همچون مذهب,وضعیت روحی و روانی افراد,روابط اعضای خانواده با یکدیگر و...بر تعلیم و تربیت کودکان تاثیر می گذارد.حال باید اشاره کرد که شرایط مالی و وضع درآمدی خانواده می تواند عامل مهم دیگری در تعلیم و تربیت باشد چرا که خانواده هایی که در شرایط اقتصادی مطلوبی هستند نسبت به خانواده هایی که شرایط چندان مطلوبی ندارند بهتر می توانند وسایل و امکانات آموزشی را برای فرزندان خود فراهم آورند.این عامل خصوصا در کشورهای ضعیف و جهان سومی که مدارسشان از جهت سطح آموزش و پرورش تفاوت زیادی دارد نمود بیشتری داشته و خود را بیشتر نشان می دهد.(qaraei mogadam.1885)
3-محل سکونت
عامل مهم دیگری که بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان موثر است .محل زندگی خانواده می باشد. به طور مثال کلاین برگ در تحقیقات خود در مورد کشورهای اروپایی بین شهرهای کوچک و بزرگ و همچنین بین سیاه پوستان جنوب و شمال آمریکا نتیجه گرفت که بین موفقیت تحصیلی دانش آموزان با محل زندگی آنان رابطه معناداری وجود دارد(صمدی,1391). تغییر محل سکونت نیز ممکن است باعث عقب افتادگی در تحصیل رسمی فرد شود. چرا که ممکن است فرد نتواند خود را با محیط جدید وفق دهد و سازگار کند. در بعضی تحقیقات معلوم شده است که بین سطح هوش و تعداد فرزندان خانواده روابط معکوس وجود دارد. توانایی و انگیزه یادگیری کودکان با سطح اقتصادی- اجتماعی خانوادههای آنان رابطه دارد. (Sharefi.1998)
4-اندازه خانواده و ترتیب تولد
(Rutter and Madge .1979)در مطالعات و پژوهش های خود به این نتیجه می رسند که دانش آموزان در خانواده های بزرگ نسبت به دانش آموزان در خانواده کوچک در زمینه ی آزمون های استاندارد موفق عمل نکرده و احتمال ترک تحصیلشان بالاتر است که این نتایج هم در مورد دختران و هم در مورد پسران صدق می کند(rezaei.2013).
روش شناسی پژوهش
نوع پژوهش حاضر بر اساس هدف، توسعه ای کاربردی، بر اساس ماهیت داده ها کیفی و بر اساس روش های جمع آوری داده ها و اطلاعات اسنادی است. روش انجام پژوهش تحلیل _ توصیفی بوده و داده های کیفی از روش پژوهش کیفی فراترکیب جمع‌آوری می‌شود. رویکرد فراترکیب، نوعی مطالعه کیفی است که اطلاعات و یافته های استخراج شده از مطالعات کیفی دیگر با موضوع مشابه و مرتبط را بررسی می کند. در نتیجه نمونه مورد نظر برای فراترکیب از مطالعات کیفی منتخب و بر اساس ارتباط آنها با سوال پژوهش ساخته می شود. در این پژوهش از روش فراترکیب به منظور مقایسه، تفسیر، تبدیل و ترکیب چهار چوب ها و مدل های مختلف ارائه شده در زمینه عوامل موثر بر توانمندسازی شهروندان استفاده شده است. (Mobini Dehkordi and Kashtkar Hranki.2015).
در این تحقیق از روش هفت مرحله ای ساندوسکی و باروسو (2006) استفاده شده است.
واحد تحلیل تحقیق حاضر ،تحقیقات علمی –پژوهشی چاپ شده و مجلات علمی در طی سال های ۱۳۹۰-۱۴۰۱ است. 
یافته ها
شرح مراحل هفتگانه
1-مشخص کردن اهداف
در مرحله اول تمرکز بر «چه چیز »است. ابن تحقیق به بررسی عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می پردازد. در این مرحله باید به سوالات ذیل پاسخ داده شود:
۱:چه کسی :ناظر به تبیین جامعه مورد نظر است. در این پژوهش، مجلات مختلف علمی از سایت مگ ایران موردنظر قرار گرفته است.
۲:محدوده زمانی مورد نظر: تحقیقات صورت گرفته در این پژوهش در بازه زمانی ۱۴۰۱-۱۳۹۰انجام گرفته است.
۳:روش تحقیق :تحلیل نوع روش مقالات در جریان فراترکیب و مقالاتی که مورد تایید قرار میگیرند، است .
2-بررسی نظام مند متون گذشته مربوط به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
دراین مرحله، به جست و جو نظام مند مقالات در مجلات مختلف، پرداخته، با در نظر گرفتن کلید واژه های مورد نظر در مقالات و پژوهش مختلف در یک دهه اخیر تعداد 239تا استخراج شد.
3-جست و جو و انتخاب متون مناسب موضوع
در این مرحله، محقق در هر باز بینی تعدادی از مقالات را حذف می کند، که این مقاله ها در فراترکیب حذف شده و مراحل پایان دیگر ارزیابی نمی‌شوند
ملاک های انتخاب مقالات طبق جدول ذیل شناسایی شده اند:۱-محل چاپ مقاله :مقالات و محلات علمی – پژوهشی ۲-موضوع مورد نظر : طراحی الگوابعادو عوامل موثرپیشرفت تحصیلی دانش آموزان در ایران ۳-حیطه کلی تحقیق: تحقیقات انجام شده در داخل کشور ایران ۴-روش تحقیق :فراترکیب ۵-محدوده زمانی تحقیق: ۱۳۹۰-۱۴۰۱ ،۶-زبان مورد استفاده: فارسی .
برمبنای مهارت های ارزیابی حیاتی به بررسی کیفیت مقالات بر اساس ۱۰معیار ذیل پرداخته شد هر معیار حداقل یک و حداکثر پنج می باشد . براساس مقیاس کسپ روبریک، محقق،سیستم امتیاز بندی زیر را مطرح میکند و هر مقاله ای را که پایین تر ازامتیاز خوب که ۳۰هست،باشد را حذف می کند .در واقع فرایند امتیاز دهی برای هر مقاله به این صورت است که ۱۰-۰ضعیف ،۲۰-۱۱متوسط ،۳۰-۲۱خوب ،۴۰-۳۱ خیلی خوب ، ۵۰-۴۱ عالی. این نوع امتیاز دهی برمبنای ده عامل اساسی بوده است که شامل،اهداف تحقیق ،منطق روش، طرح تحقیق، روش نمونه برداری، جمع آوری داده ها، انعکاس پذیری، ملاحظات اخلاقی، دقت تجزیه و تحلیل داده ها، بیان واضح و روشن یافته ها و ارزش پژوهش. در این مرحله به هر کدام از این سوالات یک امتیاز کمی داده و سپس یک فرم ایجاد کرده، سپس امتیازاتی را که به هر مقاله داده جمع کردیم و تعداد ۳۶ مقاله نهایی گردید. در این مرحله از 239مقاله ارزیابی شده، تعداد 167مقاله بر اساس معیار هایی همچون عنوان ،چکیده، محتوا و عدم دسترسی و نداشتن کیفیت مناسب حذف گردید. در نتیجه 7مقاله باقی مانده بر اساس ده معیار، اهداف تحقیق؛ منطق روش؛ طرح تحقیق؛ روش نمونه برداری داده ها؛ انعکاس پذیری، شامل رابطه بین محقق و شرکت کنندگان؛ ملاحظات اخلاقی؛ دقت تجزیه و تحلیل داده ها؛ بیان واضح و روشن یافته ها از لحاظ کیفیت، مورد بررسی نهایی قرار گرفت و در نهایت ۳۶مقاله برای بررسی نهایی تایید شده با توجه به نتایج حاصل شده حداکثر امتیاز داده شده به مقالات ۴۰و حداقل امتیاز داده شده ۲۱بوده است.
جدول شماره ۱:نمره دهی به مقالات از نظر کیفیت
مقاله | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ |
نمره نهایی | ۴۰ | ۳۳ | ۲۵ | ۲۰ | ۲۴ | ۳۰ | ۳۳ | ۳۸ | ۲۴ | ۲۹ |
مقاله | ۱۱ | ۱۲ | ۱۳ | ۱۴ | ۱۵ | ۱۶ | ۱۷ | ۱۸ | ۱۹ | ۲۰ |
نمره نهایی | ۳۸ | ۲۱ | ۲۷ | ۳۸ | ۴۰ | ۳۶ | ۲۵ | ۳۰ | ۳۹ | ۳۹ |
مقاله | ۲۱ | ۲۲ | ۲۳ | ۲۴ | ۲۵ | ۲۶ | ۲۷ | ۲۸ | ۲۹ | ۳۰ |
نمره نهایی | ۳۵ | ۳۱ | ۳۹ | ۳۸ | ۴۰ | ۳۱ | ۳۷ | ۳۰ | ۳۸ | ۳۶ |
مقاله | ۳۱ | ۳۲ | ۳۳ | ۳۴ | ۳۵ | ۳۶ | ۳۷ | ۳۸ | ۳۹ | ۴۰ |
نمره نهایی | ۳۰ | ۲۶ | ۳۹ | ۳۵ | ۳۳ | ۳۸ | ۳۴ | ۲۸ | ۳۲ | ۳۰ |
مقاله | 41 | 42 |
|
|
|
|
|
|
|
|
نمره نهایی | 40 | 26 |
|
|
|
|
|
|
|
|
4-استخراج اطلاعات متون
طی فراترکیب ،محقق تمامی مقالات تایید شده نهایی را برای رسیدن به یافته ها و نتایج هرکدام چند بار مرور کرده است .در پژوهش حاضر اطلاعات مقالات بدین ترتیب دسته بندی شده اند: مرجع مربوط به هر مقاله مثل نام و نام خانوادگی ، نویسنده و سال انتشارمقاله ثبت شده و همچنین اطلاعات روش شناختی مثل روش و هدف پژوهش ،ابزار سنجش و صفحاتی که عوامل را اشاره کرده است درج شده است.
5-تجزیه و تحلیل و ترکیب یافته های کیفی
بررسی و ادغام نتایج پنجمین مرحله است هدف فراترکیب ایجاد تفسیر جدید و یکپارچه از یافتهها است، یافتهها در این مرحله نشان داد در مطالعات گذشته تا کنون چنین مطالعه نظام‌مندی انجام نگرفته است و هریک از مطالعات پیشین، فقط به جنبه‌ای ویژه از مقوله سلامت سالمندان توجه داشته‌اند و هیچ یک از تحقیقات چارچوبی منسجم و نظام‌مند نداشته‌اند. در جدول 2، کدهای نهایی استخراج شده مرتبط با هر مقوله و مفهوم نشان داده می‌شود.
جدول شماره ۲: ابعاد مشخص شده جهت طراحی الگوی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
ردیف | مقوله | مفاهیم | ماخذ | فراوانی |
1 | عوامل فردی | سبک های یادگیری،انگیزه پیشرفت ، خودکارآمدی، نیازهای بنیادین روان شناختی، هوش معنوی،خلاقیت،نوع تفکر، درگیری های تحصیلی، درگیری عاطفی ،درگیری رفتاری، هیجانهای تحصیلی، اشتیاق تحصیلی، باورهای معرفت، اشتیاق به مدرسه، احساس تعلق به مدرسه، هوش تحلیلی ، علایق شغلی ، خود- انضباطی،هویت یابی،تاب آوری،استرس، خودپنداشت تحصیلی ، دلبستگی به والدین،امیدواری ،عزت نفس،ساعت مطالعه، ،تنیدگی تحصیلی،نگرش،ذهن ،آگاهی | خادم و همکاران،1391؛محمودی و همکاران،1396؛ جنگی وهمکاران،1398؛قائدی و همکاران،1398؛سماوی و همکاران،1395؛،مرادی وهمکاران،1398؛کرمی وهمکاران،1398؛حسینمردی،1400؛زینالی وکرم زاد،1398؛فرهمند و همکاران،1393؛ابولقاسمی،1390؛،لطفی و ابراهیمی ،1394؛مهبد. فولاد چنگ،1390؛،کوکاوندو کیانی،1392؛ مطهری نژادو همکاران،1394؛ ،بروجردی وهمکارن،1396؛،نجفی و همکاران،1396؛عرب زاده و همکاران،1396؛ سیاهپوش و همکاران،1390بابازاده و همکاران ،۱۳۹۸؛حجازی و همکاران ،۱۳۹۷؛ارام فر و زینالی،۱۳۹۴؛قمری،۱۳۹۲؛محمد زاده و همکاران، ۱۳۹۵؛رحمتی و غفاری ،1394؛ پرویز و شریفی ،1390؛؛ابوطالبی و همکاران،1397؛ | 27 |
2 | عوامل اجتماعی | مهارت های اجتماعی، شایستگی اجتماعی و مولفه های آن،طبقه اجتماعی،حمایت اجتماعی ادراک شده،زمینه فرهنگی ،نگرش منفی به سواد | جنگی وهمکاران،1398؛ابولقاسمی و همکاران،1390؛سیاهپوش و همکاران،1390؛ رحمتی و غفاری ،1394؛ابوطالبی و همکاران ،1397؛؛باقری زاده و همکاران،1400؛شاهمحمدی و بهمنی،1399؛ | 7 |
3 | عوامل آموزشی | طرح درس تولید شده،رشته تحصیلی، ویژگی های فردی و شغلی معلمان، دانش معلمان، مهارت معلمان ، شخصیت معلمان، فعالیت معلمان، ادراک از کلاس،کیفیت آموزشی، خوش بینی آموزشی معلم،سطح معلم، روش تدریس فعال ؛تعامل معلم وشاکرد | قائدی و همکاران،1398؛عابدینی ،1390؛،حجازی و همکاران،1399؛ کبیری،1401؛ یوسفی وعیسی مراد،۱۳۹۵؛موسوی و همکاران،۱۳۹۷؛محمد زاده و همکاران، ۱۳۹5؛ بابازاده و همکاران، ۱۳۹۸؛ شاهمحمدی و بهمنی،1399؛ | 9 |
4 | عوامل زمینه ای | جنسیت،محل سکونت | سیاهپوش و همکاران،1390؛ حجازی و همکاران ،۱۳۹۷؛قمری،۱۳۹۲؛پرویز و شریفی ،1390؛شاهمحمدی و بهمنی،1399؛ | 5 |
5 | عوامل خانوادگی | سبک های فرزندپروری، رابطه والد- فرزند، عاطفه مثبت والدین ، گفت و شنود با والدین ، مشارکت پدر ،خشم پدر،ترتیب تولد، شغل والدین،تحصیلات والدین،اشتغال زنان؛درآمد،انسجام خانوادگی ،فقر،ساختار معیوب خانواده ،مشکلات معیشتی و عوامل اقتصادی | جنگی وهمکاران،1398؛،مهربان و همکاران،1398،کرمی وهمکاران،1398؛ فرهمند و همکاران،1393؛عابدینی،1390؛ سیاهپوش و همکاران،1390؛حسینی و امین پور،1397؛مهربانی،1396؛طیبان و کریمیان،1397؛ شاهمحمدی و بهمنی،1399؛ | 10 |
6 | عوامل محیطی | جو مدرسه، فضای مدرسه و کلاس ها،رنگ مناسب برای محیطهای یادگیری،فضاهای نمایش و نگهداری،مبلمان محیط درسی،مکان نشستن دانش آموز | کبیری،1401؛ طباییان وهمکاران،1390؛مروج نیا و صفاری نیا ،1399؛علوی و ایزدی ،1396؛ | 4 |
6-کنترل کیفیت
مدل طراحی شده شامل مؤلفه میباشد. پس ازتکمیل مراحل روش شناسی متاترکیب1، مدل طراحی شده، در جلسه های گروه کانونی با شرکت 5 نفر از خبرگان علوم اجتماعی و مدیریت ارایه شد. در این جلسات تمامی دو سطح مدل مورد بررسی قرار داده شد و تغییري روي آن انجام نگرفت. در واقع ابعاد و مؤلفه هایی جدید به مدل اضافه یا کسر نگردید. روایی مدل حاضر، از طریق روایی محتوا حاصل شده، که این امر از دو جنبه صورت گرفته است. جنبه ي اول، استفاده از اجزاء و عوامل مدلهای ارایه شده ی پیشین است که خود به روایی مدل منجر میگردد و جنبه ي دوم، تشکیل جلسه های گروه کانونی و ارایه مدل در این جلسه ها به متولیان علوم اجتماعی و مدیریت آموزش و پرورش است که عدم تغییر مدل، نشان دهنده روایی مدل طراحی شده است. از آنجایی که در مراحل طراحی مدل، معیارهاي مدلهاي پیشین به عنوان کد در نظر گرفته شد و با در نظر گرفتن شباهت های معنایی بین کدها، اقدام به ادغام آنان و ایجاد مفاهیم شده است. بنابراین به منظور سنجش پایایی مدل طراحی شده از شاخص کاپااستفاده شده است. بدین طریق که، شخص دیگري (از نخبگان علوم اجتماعی) بدون اطلاع از نحوه ادغام کدها و مفاهیم ایجاد شده توسط پژوهشگران، اقدام به دسته بندی کدها در مفاهیم کرده است. سپس مفاهیم ارایه شده توسط پژوهشگر با مفاهیم ارایه شده توسط این فرد مقایسه شده مفاهیم ایجاد شده متفاوت، شاخص کاپا محاسبه شده است .(araband et .1393).
7-ارائه یافته ها (مدل مفهومی از یافته ها )
ارایه ی یافته ها (مدل مفهومی ):برای تجزیه و تحلیل پژوهش های انجام شده در ارتباط با عوامل موثربر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان کدگذاری استفاده شده است. منظور از کدگذاری عبارت است از عملیاتی که طی آن داده ها تجزیه، مفهوم سازی و به شکل تازه ای در کنار یکدیگر قرار داده میشوند .کدگذاری باز2 قصد دارد تا داده ها و پدیده ها را در قالب مفاهیم درآورد سپس این کد ها را بر اساس پدیده های کشف شده در داده ها که مستقیما به پرسش تحقیق مربوط می شوند، دسته بندی کنیم در اینجا محقق با در نظر گرفتن مفهوم هر یک از این کد ها آن ها را در یک مفهوم مشابه دسته بندی می کند به این صورت پژوهشگر با تشکیل کد ها، مفهوم نهایی را دسته بندی و به بهترین شکل آن را توصیف می کند. در پژوهش حاضر نیز ابتدا عامل استخراج شده از مطالعات را به عنوان کد در نظر گرفته و سپس با در نظر گرفتن مفهوم هر یک از کد ها آن ها را در یک مفهوم مشابه دسته بندی می کند به این ترتیب مفاهیم اصلی پژوهش شکل میگیرد. نتایج فرایند مذکور برای شناسایی و دسته بندی عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان با توجه اهمیت مفاهیم در نمودار زیر ارائه شده است .neazi and et l.1400))
مدل نهایی تحقیق:
شکل شماره۱: طراحی الگوابعادو عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
بحث و نتیجه گیری
آموزش یکی از جنبه‌های ضروری است که نه تنها مهارت‌ها، توانایی‌ها و دانش‌های ضروری را در افراد تلقین میکند، بلکه باعث رشد و پیشرفت کلی افراد می‌شود. ، جامعه و ملت به عنوان یک کل. یک فرد تحصیلکرده نه تنها می تواند به اهداف و مقاصد مورد نظر خود دست یابد، بلکه می تواند در رفاه جامعه نیز کمک موثری داشته باشد. تلقین دانش، مهارت ها، توانایی ها و مهارت های تحصیلی در بین افراد از طریق یادگیری و عملکرد تحصیلی افزایش می یابد.
هدف از پژوهش حاضر طراحی الگوابعادو عوامل موثرپیشرفت تحصیلی دانش آموزان در ایران است که با توجه به اهمیت موضوع، به بحث و بررسی مطالعات فراترکیب پرداخته است. از جمله عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان که در این تحقیق از 42مقاله استخراج شده، می توان به عوامل اقتصادی، اجتماعی ،فردی ، زمینه ای و فرهنگی اشاره کرد. نتایج این تحقیق در راستای موارد ذکر شده با استفاده از روش استقرایی کیفی فراترکیب و مطالعه چندین مقاله مرتبط به دست آمده است. در واقع در این پژوهش مهم ترین عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان انتخاب و با استفاده از مفاهیم به دست آمده، آن هارا به پنج دسته ابعاد اصلی که شامل عوامل فردی، اجتماعی ،خانوادگی ،آموزشی ،محیطی و زمینه ای هست طبقه بندی شده است، بنابراین یافته های این تحقیق گویای آن است که عوامل مختلفی که پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تاثیر گذار است عبارتند از طرح درس تولید شده،رشته تحصیلی، ویژگی های فردی و شغلی معلمان، دانش معلمان، مهارت معلمان ، انگیزش ،امیدواری ،عزت نفس،ساعت مطالعه، ،تنیدگی تحصیلی،نگرش،ذهن ،آگاهی و ..... اشاره کرد.
در کل می توان این طور بیان کرد که ضعف ویا قوت پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تحت تاثیرعواملی چون مهارت های اجتماعی، شایستگی اجتماعی ،سبک های یادگیری،انگیزه پیشرفت ، خودکارآمدی، نیازهای بنیادین روان شناختی، هوش معنوی،خلاقیت-نوع تفکرو.... قرارمیگیرد. در یک جمع بندی کلی می توان گفت با توجه اینکه عملکرد تحصیلی تعیین کننده اهداف و مقاصد آینده دانش آموزان است ، در چنین شرایطی پرسش و آگاهی از ابعاد مختلف پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و بررسی تأثیر عوامل مختلف بر آن دارای اهمیت به سزایی است. توصیف و تحلیل نظرات و گرایشات رفتاری کنشگران در زمینه ابعاد مختلف پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، این امکان را فراهم می آورد تا با شناخت کامل تری به تبیین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان آنان پرداخته شود بنابراین باتوجه به مطالب گفته شده، تحت تاثیر عوامل فردی، اجتماعی ،خانوادگی ،آموزشی ،محیطی و زمینه ای است که با پژوهش های (Parvaneh.1395, Alipour and Sheikhzadeh .1395, Davoudi .1394, Siahpoosh et al. 1390) و...، همخوانی دارد.
در واقع پژوهش حاضر توانسته مجموعه‌ی عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را جمع آوری و ارائه نماید.
.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در مطالعه حاضر فرمهای رضایت نامه آگاهانه توسط تمامی آزمودنیها تکمیل شد.
حامی مالی
هزینههای مطالعه حاضر توسط نویسندگان مقاله تامین شد.
مشارکت نویسندگان
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان مقاله حاضر فاقد هرگونه تعارض منافع بوده است.
References
1. Abolghasemi, A, Javanmirry, L. (2012). The role of social desirability, mental health and self-efficacy in predicting academic achievement of female students. Journal of School Psychology, 1(2), 6-20. ]in persian[
2. Alavi endrajemi, M., Izadi, S. (2018). Investigate The Role Of Family, School and Society Instruction in Promotion Study. Journal of Research on Management of Teaching in Marine Sciences, 4(4), 108-120 . ]in persian[
3. Alipour, Vahidah and Sheikhzadeh, Abdul Majid.(2015) the relationship between the economic status of the family and individual variables with the academic progress of students, a case study: Chabahar students, the 7th International Conference on Psychology and Social Sciences, Tehran. ]in persian[
4. Andrade, M. (2018). The roles of academic and bicultural self-efficacy on academic achievement among hispanic students (Doctoral dissertation).
5. AramFar, R., & Zeynali, A. (2015). The Relationship between Educational Stress and Educational Help Seeking and Students` Academic Achievement. Journal of Instruction and Evaluation, 8(31), 37-48 . ]in persian[
6. Arjamand Siahpoush, Ishaq, Moghadis Jafari, Mohammad Hassan, and Farbaghalani, Mohammad. (2010). Investigating the social and cultural factors affecting the academic progress of secondary school students in Shush Daniyal (AS). SOCIOLOGICAL STUDIES OF YOUTH, 2(2), 20-7 . ]in persian[
7. Babazadeh, H., Hosseini Nasab, D., & livarjani, S. (2019). The Causal Model of Predicting Academic Achievement Based on Goal Orientation and Perception of Classroom with the Mediating Role of Academic Emotion. Educational Measurement and Evaluation Studies, 9(25), 59-89 . ]in persian[
8. Biavangard, Ismail (2002). Methods of preventing academic decline, Anjuman Oliya and Morbiyan Publications 1, Tehran. . ]in persian[
9. Davodi, Alireza.(2014 )the effect of the economic level of the family on the academic progress of middle school students in Kazeroon city, the third scientific research conference of educational sciences and psychology of social and cultural harms in Iran, Qom. . ]in persian[
10. Emadzadeh, mohamad. (1995). Discussions of the economics of education. Isfahan: Academic Jihad of Isfahan University . ]in persian[
11. Faramarzi, Hamid, Behrouzi, Nasser, and Farzadi, Fatemeh. (2018). The relationship between the antecedents of academic emotions, academic identity and achievement goals with students' academic achievement. School Psychology, 8(2 (30)), 91-112. ]in persian[
12. Haddad Ranjbar, Samiya (2013). The study of the triangular relationship between the economic and social status of the family and the way of watching television and the academic progress of fifth grade male and female students in Rafsanjan city, Master's thesis, Alameh Tabatabai University. ]in persian[
13. Rezaei, Nilufar (2013). The relationship between the quality of life and the educational progress of the family's children (the first grade of the city's high school) . ]in persian[
14. Hosseini Tabatabaei, Fouzia, and Gaadi Moghadam, Malik Mohammad. (1386). Investigating the causes of girls' academic progress compared to boys in Razavi, North and South Khorasan provinces. Research in curriculum planning (knowledge and research in educational sciences-curriculum planning), 21(15), 119-147. . ]in persian[
15. Jangi zehi shastan, H., Zaraii Zavaraki., Zaraii Zavaraki, E., Pezeshk, S., & Delavar, A. (2017). Impact of Instructional Multimedia on Learning, Motivation and Participation of Students With Mentally Retardation in Mathematics. Journal of Curriculum Technology, 2(3), 15-28. ]in persian[
16. Kadivar, Nemat (1365). The role of parents in the academic success of their children, Publications of the National Association of Parents and Teachers of Iran, Tehran. ]in persian[
17. Karim, S., & Zoker, E. M. (2023). An assessment of the role of teachers in the academic performance of pupils in the national primary school examinations (NPSE) Yoni Mamaila Chiefdom, Tonkolili District. Journal of Advanced Sciences and Mathematics Education, 3(1), 41-51. . ]in persian[
18. Khademi Moluk, Kadkhodaei Mahbouba Alsadat.(2014) The effect of learned optimism on the motivation to progress and academic resilience of teenage girls. Journal of positive psychology [Internet;1(2 (consecutive 2)):65-80. ]in persian[
19. Khatibi Majid, Kayani Qamar, Intisar Fomani Gholamhossein, Ahmadi Mohammad Saeed. (1400)predicting the academic progress of students based on social competence; The mediating role of academic meaning. Nursing education; 10 (1): 25-34. . ]in persian[
20. Lee, E., Kim, J. S., & Kwon, S. (2018). Academic Achievement of Korean Adolescents from Multicultural Families: National Survey Results. In Child & Youth Care Forum (pp. 1-17). Springer US.
21. Li, J., Han, X., Wang, W., Sun, G., & Cheng, Z. (2018). How social support influences university students' academic achievement and emotional exhaustion: The mediating role of self-esteem. Learning and Individual Differences, 61, 120-126.
22. Mojtabazadeh, Mohammad, Asadzadeh, Hassan, Karimi, Youssef, & Delavar, Ali. (1400). The relationship between working memory, the level of anxiety and academic progress of students. Educational Psychology Skills Quarterly, 12(1), 59-74. ]in persian[
23. Moradi, K., Asadzadeh, H., Karami, A., & najafi, M. (2019). Modeling the academic achievements based on academic emotions and academic engagement with the mediating role of positive development youth. Educational Psychology, 15(51), 147-173. ]in persian[
24. Motahari, Maryam Al-Sadat, Rahimi Beshr, Masoumeh, and Ghasemnejad, Seyedah Medina. (2019). Investigating the relationship between clinical self-efficacy and academic achievement motivation in nursing students. Research in medical science education, 12(2), 10-20. ]in persian[
25. Nateghian A, Bagherzadeh Golmakani Z, Nejat H, samari A A. (2022). Academic procrastination modeling based on social self-efficacy and perfectionism: The mediating role of achievement emotions. Journal of Psychological Science. 21(112), 835-845. ]in persian[
26. Olivier, E., Archambault, I., De Clercq, M., & Galand, B. (2018). Student Self-Efficacy, Classroom Engagement, and Academic Achievement: Comparing Three Theoretical Frameworks. Journal of Youth and Adolescence.
27. Parvaneh, Fatima. (2020). Investigating and identifying the factors affecting the academic progress of the first year high school students in Qom using AHP hierarchical analysis method, 4th period, number 41, November 1400, pages 110-93. ]in persian[
28. Qaidi, Betoul, Qantas, Abbas, Hashemi, Seyed Ahmed, & Mashinchi, Ali Asghar. (2018). The effectiveness of teaching based on social constructionism on academic achievement, critical thinking and academic achievement motivation of sixth grade students. Teaching Research, 7(2), 37-53. . ]in persian[
29. Gharaei Moghadam, Amman (1995). Sociology of education, Farvardin book publishing house, Tehran. ]in persian[ [
30. Radhika, K. (2018) Factors Influencing the Students' Academic Performance in Secondary Schools in India. Research Gate.
31. Rahmati, F., Ghaffari, E. (2015). Role of Mindfulness, Emotional Regulation and Perceived Social Support in the Prediction of Academic Achievement among Second Grade High school Female Students. Journal of Modern Psychological Researches, 10(40), 49-72. . ]in persian[
32. Samadi, Somia (2012). The effect of time management on students' academic progress, master's thesis, Allameh Tabatabai University. ]in persian[
33. 1. Arash Vanloo, T.f., Hejazi, E.. (2010). the Relationships Among the Perceived Parenting Styles, Academic Motivation and Academic Achievement in High School Students. Daneshvar Raftar, 16(39 (Special Edition on Education 1)), 1-14. ]in persian[
34. Shariatmadar, Esia, & Naimi, Maryam. (2014). Predicting academic achievement motivation through adolescent coping styles. Research in educational systems, 9(31), 191-210. ]in persian[
35. Sohrabzadeh, Mehran, Rizvani, Zohra (2020). Synthesis of research articles on factors affecting the formation of marginalization and its consequences in the period (2018-2018), Quarterly Journal of Urban Sociological Studies, Year 11, Number 39, 1-28. ]in persian[
36. Topçu, S., & Leana-Taşcılar, M. Z. (2018). The role of motivation and self-esteem in the academic achievement of Turkish gifted students. Gifted Education International, 34(1), 3-18.0.
37. Yarmohammadi, Zohra, Arabzadeh, Mehdi, & Kadivar, Parvin. (2015). The role of successful intelligence, wisdom and creativity in the academic progress of smart and normal students. Scientific Quarterly Journal of Educational Research of Azad University, Bojnord Branch, 11(48), 141-160. . ]in persian[
