Assessing the Quality Change of Some Parameters of Karun River Water at a Four -Year Interval

محورهای موضوعی : Irrigation and Drainage

علی عسکر کلاه کج ¹ , ابراهیم پناهپور ² , علی غلامی ³

1 - دانش‌آموخته‌ی کارشناسی ارشد رشته خاکشناسی، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
2 - عضو هیات علمی گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
3 - عضو هیات علمی گروه‌ خاکشناسی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

تاریخ دریافت : 1396/04/20 تاریخ پذیرش : 1396/06/27 تاریخ انتشار : 1396/04/10

کلید واژه: Dissolved Oxygen, Karun river, رودخانه‌ی کارون, اکسیژن محلول, ایستگاه‌های نمونه‌برداری, خواص بیولوژیکی, کلیفرم مدفوعی, Sampling Stations, biological properties, Excremental Coli-Form,

چکیده مقاله :

Surface water resources, especially rivers, are at risk more than other sources for the reason of many uses. This study aims to examine some quality parameters of Karun river water in the Gotovand spatial range to Ahwaz during the years of 2010-2013.The data investigated in this study were obtained from the annual mean biochemical parameters measurements at nine sampling stations at the Water Affairs Administration of Khouzestan province. To this end, it is used of post-test LSD test so as to investigate the process of river water quality changes. The results of the study shows that there was no significant difference in chemical oxygen demand (COD) among stations, but the mean dissolved oxygen (DO) and biochemical oxidation demand (BOD5) were significantly different between stations. It is observed that the highest average DO at station1 (Gotovand) at a rate of 17.7 milligrams per liter and the highest average at station 9 (Gorgor - Band-e-Ghir) at 4.39 milligrams per liter. Also, there is no significant difference of the average amount of dissolved oxygen (DO), but there is a decreasing process of average value BOD5 while increasing the average amount COD from 11.8 mg/L in 2010 to 20.2 mg/L in 2013 so that it indicates an increase in the chemical contamination of river water. The study of microbiological properties (total and excremental coli-forms) did not show any significant difference during the studied years, but among the contaminated stations the most contaminated stations were the stations No.5 (Gorgor-Shoshtar) and No. 15 (Ahwaz Fifth- bridge) with comparison to other stations. It indicates that there is the population density in these areas, as urban wastewater enters the river without any treatment. Considering that industrial and agricultural wastewaters are affecting factors for quality parameters, suggested that these wastewaters be allowed to drain into the river after proper treatment.

چکیده انگلیسی:

منابع آب‌های سطحی به ‌ویژه رودخانه ‌ها به علت موارد استفاده بسیاری که دارند بیشتر از دیگر منابع در معرض خطر می ‌باشند. بنابراین هدف از انجام این مطالعه بررسی تغییر برخی از پارامترهای کیفی آب رودخانه کارون در بازه‌ی مکانی گتوند تا اهواز طی سال‌های 1392 _ 1389 بود. داده‌های بررسی شده در این تحقیق، از اندازه‌گیری میانگین سالانه پارامترهای بیوشیمیایی در نه ایستگاه نمونه ‌برداری اداره کل امور آب استان خوزستان تهیه شد. به منظور بررسی روند تغییرات کیفی آب رودخانه از آزمون تعقیبی LSD استفاده شد. نتایج بررسی‌ ها نشان داد که میانگین اکسیژن‌خواهی شیمیایی(COD) در بین ایستگاه‌ ها تفاوت معنا داری نداشته ولی میانگین اکسیژن  محلول (DO) و اکسیژن‌خواهی بیوشیمیایی (BOD5) دارای تفاوت معنی‌داری در بین ایستگاه ‌ها بود. طوری‌که بیش‌ترین میانگین (DO) در ایستگاه شماره 1 (گتوند) به میزان 17/9 میلی‌گرم در لیتر و بیش‌ترین میانگین (BOD5) در ایستگاه شماره 9 (گرگر_ بندقیر) به میزان 39/4 میلی‌گرم در لیتر مشاهده گردید. هم‌چنین میانگین مقدار اکسیژن محلول (DO) تفاوت معناداری نشان نداده اما مقدار میانگین (BOD5) روند نزولی داشته در حالی‌که مقدار میانگین (COD) از 8/11 میلی‌گرم در لیتر در سال 1389 به 2/20 میلی‌گرم در لیتر در سال 1392 افزایش یافته است که نشان از افزایش آلاینده‌های شیمیایی آب رودخانه می ‌باشد‌. بررسی خواص میکروبیولوژیکی (کلیفرم کل و مدفوعی) در طول سال‌های مطالعاتی، اختلاف معنی‌داری نشان نداد ولی در بین ایستگاه ‌های مورد مطالعه، بیش‌ترین آلودگی را ایستگاه‌ های شماره 5 (گرگر_شوشتر) و شماره 15 (اهواز_پل پنجم) با سایر ایستگاه‌ها داشت که حاکی از تراکم جمعیتی در این مناطق بوده طوری‌که فاضلاب‌های شهری بدون هیچ‌گونه تصفیه‌ای وارد رودخانه می‌شوند. با توجه به اینکه فاضلاب‌های صنعتی و پساب‌های کشاورزی فاکتورهای موثر بر پارامترهای کیفی هستند، پیشنهاد می ‌شود که این فاضلاب‌ ها پس از تصفیه مناسب اجازه تخلیه به این رودخانه را داشته باشند.

منابع و مأخذ:

افخمی، م. (1380). بررسی پساب نیروگاه رامین بر کیفیت آب رودخانه کارون، سومین همایش ملی انرژی ایران، کمیته ملی انرژی جمهوری اسلامی ایران، تهران.
باروتکوب، ع.، جعفرزاده حقیقی، ن. (1387). بررسی منابع آلاینده و پهنه‌بندی کیفیت آب رودخانه کارون، دومین کنفرانس ملی سد و نیروگاه‌های برقابی.
بصیر، م.، نبوی، س.م. (1387). بررسی کیفی رودخانه کارون در بازه بند قیر- اهواز با استفاده از شاخص WQI و نرم افزار GIS. اولین کنفرانس بین‌المللی بحران آب، دانشگاه زابل.
بصیریان، م.، معاضد، ه.، ایمانی، ا. (1387). مدل‌سازی اکسیژن محلول (DO) و سایر پارامترهای کیفی رودخانه کارون در بازه ملاثانی – اهواز.
جعفرزاده‌حقیقی، ن.، مراغی، ش.، مرعشی، ش.، موبد، پ. (1386). بررسی عوامل‌باکتریایی و پارامترهای شیمیایی ‌و‌ فیزیکی در آبگیر تصفیه‌خانه‌های شهرستان اهواز، مجله علمی پزشکی، دوره 6، شماره 2.
جعفرزاده، ن.، عباسی، ع. (1376). تاثیر ورود فاضلاب‌های صنعتی و شهری بر روی تغییرات بیوشیمیایی رودخانه کر،مجله آب و فاضلاب، شماره 2، انتشارات مهندسین مشاور طرح تحقیقات آب و فاضلاب، ص 23.
جعفرزاده، ن.، سپهرفر، ک.،لاهیجان‌زاده، ا. (1382). بررسی میزان خودپالایی اکسیژن مورد نیاز شیمیایی، کادمیوم و روی در رودخانه گرگر، مجموعه مقالات ششمین همایش کشوری بهداشت محیط، جلد دوم، انتشارات دانشگاه علوم پزشکی.
حسینی، پ.، ایلدرمی، ع.، حسینی، ی. (1395). بررسی کارایی مدل Qual2kw در خودپالایی رودخانه کارون در بازه زرگان تا کوت ‌امیر، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره 18، شماره 2، 122-103.
حسینی، پ.، ایلدرمی، ع.، حسینی، ی. (1391). ارزیابی کیفیت رودخانه‌ی کارون با شاخص NSFWQI در بازه زرگان تا کوت ‌امیر، ششمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست، تهران.

حسینی‌زارع، ن.، کشکولی، ح. (1379). اثرات دراز مدت طرح‌های جدید آبیاری بر کیفیت آب رودخانه کارون برای مصارف شرب و کشاورزی. اولین کنفرانس ملی بررسی راه‌های مقابله با کم آبی و خشکسالی، کرمان.
حسینی‌زارع، ن. (1381). بررسی تاثیر گسترش اراضی فاریاب و طرح‌های توسعه در خوزستان بر کیفیت آب رودخانه‌های کارون و دز. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، گروه‌خاکشناسی دانشگاه علوم و تحقیقات خوزستان.
سادات‌نوری، س.م.، شکری، ا.، ابراهیمی، ک. (1389). معرفی و مقایسه روش‌های رده‌بندی کیفیت آب، نخستین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی منابع آب ایران، دانشگاه صنعتی کرمانشاه.
صفاریان، ر. 1385. بررسی بار آلایندگی رودخانه کارون و عوامل آلوده‌کننده آن در بازه اهواز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، صفحات 4، 137 تا 139.
قاضی‌زاده، ن.، شهنی‌زاده، ب.، دهکردی، ش.، سواری، س. (1389). ارزیابی کیفی رودخانه کارون بر اساس نظام شاخص کیفی آب در سال 1388. همایش ملی آب با رویکرد آب پاک، دانشگاه صنعت آب و برق (شهید عباسپور).
قاضی میرسعید، ح. 1390. مدل‌سازی کیفی رودخانه جاجرود و ارزیابی قدرت خودپالایی آن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده محیط زیست، 163 صفحه.
مرعشی، ش.، موبد، پ.، جعفرزاده‌ حقیقی، ن. (1387). عوامل بیولوژیکی رودخانه کارون متاثر از زمین‌های کشاورزی (در محدوده شهرستان اهواز)، دومین همایش و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست، دانشگاه تهران.
مروج، م.، کریمی‌راد، ا. و ابراهیمی، ک. 1396. ارزیابی وضعیت کیفی رودخانۀ کارون براساس شاخص کیفیت آب و استفاده از GIS، اکوهیدرولوژی، دورۀ 4 ،شمارۀ 1، 235-225.
Antonopoulos, V., Papamichail, D., Mitsiou, K. (2001). Statistical and trend analysis of water quality and quantity data for the Strymon river in Greece. Hydrology and Earth System Sciences, 5(4): 679–691.
Chang, H. (2008). Spatial analysis of water quality trends in the Han River basin, South Korea. Water Research, 42: 3285–3304.
Samadi MT, Sadeghi S, Rahmani A, Saghi MH. (2015). Survey of water quality in Moradbeik river basis on WQI index by GIS. Environmental Health Engineering and Management.;2(1):7.