تحلیل جایگاه زن در رمان‌های غزاله علیزاده (رمان‌های بعد از تابستان، دو منظره، خانۀ ادریسیها، شبهای تهران)
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
مریم محمودی
1
(دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان، گروه زبان و ادبیات فارسی، دهاقان، ایران.)
نگار حیدری
2
(دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان، گروه زبان و ادبیات فارسی، دهاقان، ایران.)
کلید واژه: غزاله علیزاده, رمان خانۀ ادریسی ها, رمان بعد از تابستان, رمان شب های تهران, رمان دو منظره,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه‌های فمنیستی غزاله علیزاده و بررسی سیمای زن در آثار او انجام شده است.نقد فمینیستی به عنوان رویکردی جدی، متمایز و یکپارچه از اواخر دهۀ ۱۹۶۰ در ادبیات اروپا پدید آمد که هدفش شناخت نقش های فرهنگی و دستاوردهای بزرگ در جهت کسب حقوق اجتماعی و سیاسی زنان بود. این شیوه در اوایل دهۀ ۱۳۴۰ با داستان های سیمین دانشور در ایران پا گرفت و با ظهور نویسندگانی چون شهرنوش پارسی‌پور، زویا پیرزاد و غزاله علیزاده ادامه پیدا کرد. در این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی به نقد فمینیستی آثار داستانی غزاله علیزاده پرداخته می‌شود و شخصیت‌پردازی زنان از منظر تحلیل محتوایی مورد بررسی قرار می‌گیرد. یافته های پژوهش نشان می دهد که علیزاده زنان را بیشتر در معرض حوادث سیاسی اجتماعی پس از انقلاب اسلامی قرار داده است. وی با چشم‌اندازی اعتدال‌گرا به انتقاد از تنهایی زن در جامعه پرداخته و با رویکردی اشراقی و عرفانی، تلاش کرده نقش و سهم زنان را در تاریخ اجتماعی ایران پررنگ‌تر نشان دهد.
The present study aim was to investigate the feminist Ghazaleh Alizadeh point of views and examine the woman's image in her works. Feminist criticism was emerged as a serious, distinguished, and integrated approach in the European literature in the late 1960s, and its aim was identification of cultural roles and great achievements in acquiring women’s social and political rights. This method was developed in Iran in the beginning of 1960s by the novels written by Simin Daneshvar and continued by authors such as Shahrnoush Parsipour, Zoya Pirzad, and Ghazaleh Alizadeh. This study considered the feminist criticism of novels by Ghazaleh Alizadeh, and the women’s characterizations were analyzed with regards to content analysis. By reviewing these works, the readers would realize that Alizadeh has mainly exposed women to socio-political events after the Islamic revolution. With moderate viewpoints, she has criticized the solitude of women in the community, and by a mystic and theosophical approach, she has tried to highlight the roles and contribution of women in the social history of Iran.
- آناهی، ایلیا. (۱۳۷۸). معماری مقدس خانۀ ادریسیها، نشریۀ بایا، شمارة ۳، خرداد:۱۷-۲۴.
- اولیایی‌نیا، هلن. (۱۳۸۲). نقد فمینیستی آثار ویرجینییا وولف، نشریۀ کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شمارة ٧٤، آذر:۲۴-۲۹.
- باقری ملاحسنعلی، نرگس. (۱۳۸۵). جنبه‌های عقلانی و عاطفی زنان، در آثار داستان نویسان زن معاصر، نشریۀ ادبیات داستانی، شماره۱۰، فروردین:۶۱-۶۵.
- باقری ملاحسنعلی، نرگس، موسوی راد، مصطفی. (۱۳۹۳). رویکردی انتقادی به انگارههای کهن‌الگویی زنان در آثار غزاله علیزاده، نشریۀ ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، شمارة3، پاییز:۴۶-۶۱.
- بتلاب اکبرآبادی، محسن، مونسان، فرزانه. (۱۳۹۵). کهن‌الگوی زن در آثار غزاله علیزاده، نشریۀ متن‌پژوهی ادبی، شمارة6، پاییز: ۱۸۱-۲۰۴.
- رادفر، ابوالقاسم، حسن‌زادۀ میرعلی، عبدالله. (1383). نقد و تحلیل وجوه تمایز و تشابه اصول کاربردی مکتب‌های ادبی رئالیسم و ناتورالیسم، نشریة پژوهشهای ادبی، شمارة3، بهار:۲۹-۴۴.
- روزبه، محمدرضا، طالبی، مریم. (۱۳۸۶). نقد فمینیستی مجموعه داستانهای شیوای ارسطویی، نشریۀ علوم ادبی، شمارة۵، پاییز:۸۹-۱۲۴.
- علیزاده، غزاله. (۱۳۵۳). بعد از تابستان، تهران: بی‌نا.
- علیزاده، غزاله. (۱۳۶۳). دو منظره، تهران: بی‌نا.
- علیزاده، غزاله. (۱۳۷۱). خانۀ ادریسیها، ۲ج، تهران: نشر تیراژه.
- علیزاده، غزاله. (۱۳۷۴). گفت‌وگو با غزاله علیزاده، نشریۀ گردون، شمارة۵۴، صص۳۵تا۴۰.
- علیزاده، غزاله. (۱۳۸۴). شبهای تهران، تهران: انتشارات توس.
- فرضی، حمیدرضا، امانی آستمال، رستم. (۱۳۹۱). بازتاب رئالیسم در رمان خانة ادریسیها، نشریۀ پژوهشهای نقد ادبی و سبک‌شناسی، شمارة۹، پاییز: ۱۳۵-۱۶۰.
- محمدی، فتاح. (۱۳۷۸). خانۀ ادریسیها، نشریۀ بایا، .شمارة۱۵، خرداد:۱۲-۱۶.
- مونسان، فرزانه، خائفی، عباس، تسلیمی، علی، خزانه دارلو، محمد علی. (۱۳۹۲). اسطوره‌های زن‌محور، مشخصه‌ای سبکی در آثار پارسی‌پور، گلی ترقی و غزاله علیزاده، نشریۀ سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال۶، شماره۳، پاییز :۴۷۵-۴۹۶.
- میرعابدینی، حسن. (۱۳۸۰). صد سال داستان‌نویسی، ۲ج، تهران: نشر چشمه.
_||_