تحلیل و پیش‌بینی امواج گرمایی شهرهای منتخب شمال غرب ایران با استفاده از ریزگردان SDSM و شاخص بالدی
محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطيمجید رضایی بنفشه 1 , رقیه ملکی مرشت 2
1 - استاد گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
2 - دانشجوی دکترای گروه جغرافیا واقلیم شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
کلید واژه: پیش‌بینی, شمال غرب ایران, شاخص بالدی, SDSM, موج گرمایی,
چکیده مقاله :
امواج گرمایی از مهم ترین بلایای آب و هوایی است که آثار زیست محیطی مخرب آن، شناخت و پیش بینی آن را الزامی می نماید. هدف پژوهش حاضر، پیش بینی شرایط آتی امواج گرمایی شهرستان های اردبیل، تبریز و ارومیه طی سال های 2050-2020 با استفاده از ریزگردان SDSM و شاخص بالدی می باشد. بدین منظور داده های حداکثر دمای روزانه ی شهرهای منتخب از سال 2005-1961 پس از آماده سازی، وارد نرم افزار SDSM شده و با مدل CanESM2 تحت سناریوهای 8.5،2.6 و RCP 4.8 بررسی و با خروجی ها، روند حداکثر دمای سه ایستگاه مورد مطالعه طی 30 سال آتی بررسی و امواج گرمایی آن ها با استفاده از شاخص بالدی پیش بینی گردید. طبق نتایج حاصل از خطاسنجی مدل مورد مطالعه، شبیه سازی های صورت گرفته از دقت قابل قبولی برخوردار بودند. با توجه به این که هر کدام از شهرها، در یکی ازسناریوها کم ترین خطا را نشان داد، لذا پیش بینی امواج گرمایی هر ایستگاه، با استفاده از کم خطاترین سناریو صورت گرفت. براساس نتایج، میانگین حداکثر دما از اواخر زمستان تا اواخر بهار نسبت به دوره ی پایه کاهش و در اواسط تابستان افزایش جزئی خواهد داشت. در مجموع شاهد روند کاهشی در میانگین حداکثر دما در شهر اردبیل و روند افزایشی محسوس در شهرهای تبریز و ارومیه طی سال های 2050-2020 خواهیم بود. همچنین بررسی امواج گرمایی پیش بینی شده طی سی سال آینده نشان داد که امواج یک روزه در دو شهر اردبیل و ارومیه روند افزایشی جزئی و در شهر تبریز تقریباً بدون روند خواهد بود. امواج گرمایی دو روزه در شهر تبریز و ارومیه روند کاهشی و در اردبیل افزایشی خواهد داشت. روند امواج گرمایی سه روزه در اردبیل و ارومیه کاهشی و در تبریز افزایشی خواهد بود. بیشترین تداوم امواج گرمایی، چهار روزه بود که در ارومیه پیش بینی شد. بیشترین رخ داد امواج گرمایی دو و سه روزه در هر سه شهر در فصول سرد سال خواهد بود.
