اثرات اکولوژیکی و اقتصادی تجهیز و نوسازی اراضی در تولید گندم آبی در استان همدان

محورهای موضوعی : کاهش ضایعات

محمد عبدالملکی ¹ ( استادیار، گروه کشاورزی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران )
فرشته یزدانی ² ( موسسه آموزش عالی عمران و توسعه، همدان، ایران )

تاریخ دریافت : 1402/06/23 تاریخ پذیرش : 1402/06/31 تاریخ انتشار : 1402/06/01

کلید واژه: کارایی تولید, ردپای اکولوژیکی, تحلیل پوششی داده‏ ها, پایداری زیست محیطی,

چکیده مقاله :

هدف اصلی این تحقیق بررسی اثرات اکولوژیکی و اقتصادی طرح تجهیز و نوسازی اراضی در تولید گندم آبی در استان همدان می باشد. به این منظور پایداری زیست‌محیطی تولید گندم با تحلیل ردپای اکولوژیکی (شاخص‌های انتشار کربن) و کارایی تولید آن با روش تحلیل پوششی داده ها سنجیده شد. جامعه آماری تحقیق متشکل از کشاورزان عضو تعاونی تولید کشاورزی در روستای خردمند در استان همدان است که در طرح تجهیز و نوسازی اراضی مشارکت داشته‌ و گندمکارانی که در این طرح شرکت نکرده‌اند. حجم نمونه برای افراد مشارکت کننده 73 نفر و برای افراد مشارکت نکرده 74 می‌باشد. داده‌های تحقیق از طریق پرسشنامه به صورت مطالعه تک‌مقطعی و به روش تمام‌شماری گردآوری و با نرم افزارهای SPSS26وDEAP2.1 تحلیل گردید. میانگین انتشار گازهای گلخانه تولید گندم برای کشاورزانی که در طرح شرکت کرده و کشاورزانی که شرکت نکرده‌اند به ترتیب 778/15 و 1003 Co2 eq ha-1 کیلوگرم بود. شاخص ردپای اکولوژیکی برای این دو گروه به ترتیب برابر 2/39 و 2/44 هکتار جهانی محاسبه گردید که در سطح 0/01 تفاوت معنی‌داری را نشان داد. براساس نتایج حاصل از تحلیل پوششی داده‌ها، میانگین کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی اراضی تجهیز شده، بترتیب معادل 0/866 ، 0/893 و 0/797 و در اراضی تجهیز نشده بترتیب 0/863 ، 0/889 و 0/791 محاسبه شد که بین این دو نوع از اراضی در سطح 0/01 تفاوت معنی‌دار نبود. براساس نتایج محاسبه شاخص های انتشار کربن، پایداری زیست‌محیطی اراضی تجهیز و نوسازی شده از وضعیت بهتری برخوردار می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

The main purpose of this study was to investigate the ecological and economic effects of the land equipping and renovation plan in the irrigated wheat production. Therefore, the environmental sustainability of wheat production by the ecological footprint and its production efficiency by data envelopment analysis were measured. The statistical population consisted of wheat farmers from Kheradmand village in the Hamadan province, who have participated in the land equipping and renovation plan and who hadn't participated. The sample size for the participating farmers is 73 and for the non-participating farmers is 74. Data were collected through a questionnaire in a cross-sectional study, using of census method, and were analyzed with SPSS26 and DEAP2.1 software. The average GHG for participant and non-participant farmers in the land reform plan was measured at 778/15 and 1003 kg co2 eq ha-1, respectively. The EF index for these two groups was estimated at 2.39 and 2.44 gha, respectively which there was a significant difference at the 0/01 level. Based on the results of data envelopment analysis, average technical, allocation and economic efficiency were estimated at 0.866, 0.893, and 0.797 respectively, for the equipped and renovated lands, and at 0.863, 0.889, and 0.791 for the not equipped and renovated lands which there was no significant difference between these two types of lands at 0.01 level. According to the results of calculating the carbon emissions indices, the environmental sustainability of the equipped and renovated lands is in better condition.