مطالعه صفات آت اکولوژی، اتنوفارماکولوژیک و اکومورفولوژیک گیاه دارویی مینای بیرجندی " مستار" ( Sclorhachis leptoclada) و تهیه لیست فلورستیک در رویشگاه طبیعی آرک (شهرستان بیرجند)
محورهای موضوعی : فناوری های تولید پایدار
ملیحه محمودی
1
,
محمد جواد ثقه الاسلامی
2
,
مژگان ثابت تیموری
3
1 - دانشجوی دکترای علوم باغبانی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
2 - دانشیار گروه زراعت، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
3 - عضوهیئت علمی سازمان جهاد دانشگاهی خراسان رضوی، مشهد، ایران
کلید واژه: مینای بیرجندی, اکومورفولوژیک, اتنوفارماکولوژی, طیف فلورستیک,
چکیده مقاله :
مینای بیرجندی Sclerorhachis leptoclada متعلق به خانواده کاسنی، علفی، چندساله، از مهمترین گیاهان دارویی در فرهنگ مردم بیرجند محسوب می شود. هدف از این تحقیق بررسی اوت اکولوژی، اتنوفارماکولوژی و اکومورفولوژی از رویشگاه آرک واقع در بیرجند است. در بررسی فنولوژیکی، تعداد 10 پایه گیاه که از نظر ریختی و رویشی شرایط یکسانی داشتند علامت گذاری و هر ماه بازدید و تاریخ وقوع پدیده های حیاتی تا مرحله خشک شدن ثبت و همچنین با انتخاب سه نقطه و سه ارتفاع در هرموقعیت، در مرحله گلدهی ویژگی های مورفولوژیک مانند ارتفاع بوته، تعدادبرگ، ساقه های گل دهنده، وزن خشک و تر، تعیین پراکنش جغرافیایی و اشکال زیستی گونه ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بررسی ها نشان داد رشد بهاره گیاه از فروردین در خاکهایی با بافت شنی-لومی، 8/18 EC=اسیدیته 7 رشد رویشی گیاه از اواخر اسفند آغاز و در اردیبهشت وارد فاز گلدهی و سپس در تیر خزان می کند. دراین تحقیق تعداد 31 گیاه دارویی با غالبیت تیره های (% 19/3)Asteraceae ، (% 9/12)Apiaceae، Lamiaceae (1/16%)، شناسایی و از نظر شکل زیستی تروفیت ها با 13گونه (93/41 درصد)، ژئوفیت ها با 11گونه (48/ 35 درصد)، بیشترین تعداد گونه ها را به خود اختصاص دادند و متعلق به خاستگاه ایرانی -تورانی، مدیترانه ای (41/9 درصد) اروپا- سیبری، مدیترانه ای (19/3 درصد) بود. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا در هر سه موقعیت انتخابی تعداد برگ، وزن خشک و تر و ارتفاع گیاه کاهش یافت.
Sclerorhachis leptoclada belongs to Asteraceae family is one of the most medicine vegetable in traditional medicine in Birjand. In many field observation duos to investigate of aut ecology, ethnopharmacology and ecomorphology of Sclorhachis leptoclada Boiss. aerial parts of plant in blooming were collected from Ark (1395-1396). Ethno pharmacological data and biological spectrum of medicinal plants were obtained from rural healers. Also, by selecting three points in the habitat and three heights in each position, morphological characteristics such as plant height, number of leaves, number of flowering stems, dry weight and tremor were evaluated at the flowering stage. Results showed that this natural plant was wild grew in sandy loam soil, Ec=8/18, PH=7, Plant flowers appeared in Jun and May falled in late of July. Biological spectrum was showed that 31 medicine plants were grow wild in this region belongs to Asteraceae (19/3%), Apiaceae (12/9%), Lamiaceae (16/1), and in terms of biophyte Therophytes with 13 species (93.41%), Geophytes with 11 species (48.35%), Had the largest number of species and mostly belonged to the Iranian-Turanian, Mediterranean (41.9%) European-Siberian, Mediterranean (19.3%) origin. The results also showed that with increasing altitude in all three selected locations in the habitat, the number of leaves, dry and wet weight and plant height decreased. Finally, the observed diversity can be related to the role of altitude and the genetic structure of the populations, which can also be considered as a kind of adaptation and physiological response of Mastar to environmental conditions.
_||_
