آثار حاکم بر ضمانت نامه های بانکی

محورهای موضوعی : فقه و تاریخ تمدّن

همایون مافی ¹ , محمد حسین تقی پور درزی نقیبی ²

1 - دانشیار گروه تجارت بین الملل دانشگاه علوم قضایی وخدمات اداری دانشگاه تهران
2 - دانشجوی دکتری گروه حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه مازندران

تاریخ دریافت : 1394/11/10 تاریخ پذیرش : 1395/03/28 تاریخ انتشار : 1395/04/01

کلید واژه: بانک, تعهدات, آثار, ذی نفع, ضمانت نامه بانک,

چکیده مقاله :

ضمانت نامه بانکی، تعهد بانک در برابر ذی نفع است، مبنی بر اینکه اگر مضمون عنه از انجام تعهدات قراردادی برعهده گرفته شده به موجب قرارداد پایه قصور نماید، به صرف اینکه قصور وی را طرف ذی نفع قرارداد اعلام کند، بانک وجه تعیین شده در ضمانت نامه را به وی بپردازد. صدور ضمانت نامه مانند هر عمل حقوقی دیگری دارای آثاری است، زیرا هدف از ایجاد و انعقاد هر نهاد حقوقی، دستیابی به آثار آن نهاد حقوقی است. برای تعیین آثار هر نهادی باید در ابتدا ماهیت حقوقی آن را تشخیص داد و سپس با مشخص شدن ماهیت، بر اساس آن، به آثاری که آن نهاد حقوقی ایجاد کرده است پی برد. در این تحقیق، به تعیین آثار ناشی از صدور ضمانت نامه پرداختیم و پس از تفکیک روابط مضمون عنه و ضامن و ذی نفع در مقابل یکدیگر، حقوق و تعهدات هر یک از آنها را در برابر دیگری تعیین نمودیم. در نهایت نتیجه می گیریم که مهم ترین تعهد در ضمانت نامه بانکی، تعهد بانک در برابر ذی نفع مبنی بر پرداخت وجه ضمانت نامه به وی می باشد. به محض مطالبه وجه ضمانت نامه توسط ذی نفع، بانک مکلف است وجه را به وی پرداخت کند و به غیر از استثنای تقلب، بانک حق ندارد با استناد به قرارداد پایه از پرداخت وجه ضمانت نامه امتناع کند؛ زیرا مطابق اصل استقلال، تعهد بانک در برابر ذی نفع یک تعهد کاملاً مستقل و منفک از قرارداد پایه می باشد.

منابع و مأخذ:

1. 1.  اخلاقی، بهروز (1368)، «بحثی پیرامون ضمانت‌نامه‌های بانکی»، مجله کانون وکلا، تهران: شماره 149 و 148، پائیز و زمستان، صص 188-151.

2. اشمیتوف، کلاً یو ام (1390)، حقوق تجارت بین‌الملل، مترجم: بهروز اخلاقی، چاپ دوم، جلد دوم، تهران: سمت.

1. 3.  افتخار جهرمی، گودرز؛ تفرشی، محمد عیسی؛ شهبازی نیا، مرتضی (1380)، «تحول نظام حقوقی ضمانت‌نامه بانکی در مقررات اتاق بازرگانی بین‌المللی»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، تهران: دوره 5، شماره 21، زمستان، صص 20-1.

4. پیروزفر، اکبر (1380)، «ضمانت‌نامه‌های بانکی»، مجله بانک و اقتصاد، تهران: شماره 16، اردیبهشت، صص 42-38.

1. 5.  تفرشی، محمد عیسی؛ شهبازی نیا، مرتضی (1382)، «استقلال ضمانت‌نامه بانکی و آثار آن در حقوق تجارت بین‌المللی»، مجله نامه مفید، شماره 37، مرداد و شهریور، صص 24-4.

6. جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1388)، دورۀ مبسوط در ترمینولوژی حقوق، چاپ چهارم، جلد دوم، تهران: کتابخانه گنج دانش.

7. جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1387)، ترمینولوژی حقوق، چاپ نوزدهم، تهران: کتابخانه گنج دانش.

1. 8.  سماواتی، حشمت الله (1382)، حقوق معاملات بین‌المللی نظری و کاربردی، چاپ سوم، تهران: ققنوس.

9. شهبازی نیا، مرتضی؛ الهلوئی، فاطمه (1390)، «مفهوم انطباق دقیق اسناد در اعتبار اسنادی با تاکید بر سند سیاهه تجاری»، مجله حقوقی دادگستری، تهران: شماره 73، بهار، صص 171-147.

10. شهبازی نیا، مرتضی (1386)، «انتقال و توثیق ضمانت‌نامه بانکی»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، تهران: دوره 11، شماره 2، تابستان، صص 126-107.

11. شهبازی نیا، مرتضی (1383)، «ماهیت حقوقی ضمانت‌نامه بانکی بین‌المللی و مقایسه آن با نهادهای سنتی»، مجله نامه مفید، شماره 43، مرداد و شهریور، صص 140-111.

12. شهبازی نیا، مرتضی (1382)، «بررسی مفاد مشترک ضمانت‌نامه‌های بانکی مورد استفاده در تجارت بین‌الملل»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، تهران: شماره 62، زمستان، صص 237-213

13. شهیدی، مهدی (1389)، حقوق مدنی، آثار قراردادها و تعهدات، چاپ چهارم، جلد سوم، تهران: مجد.

14. ______،______ (1388)، حقوق مدنی، اصول قراردادها و تعهدات، چاپ پنجم، جلد دوم، تهران: مجد.

15. شیروی، عبدالحسین (1389)، حقوق تجارت بین‌الملل، چاپ اول، تهران: سمت.

16. طارم سری، مسعود (1377)، حقوق بازرگانی بین‌المللی، چاپ اول، تهران: شرکت چاپ و نشربازرگانی.

17. طاهری، حبیب الله (1418 ق)، حقوق مدنی، چاپ دوم، جلد دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.

18. عیوضلو، حسن (1379)، «نگرشی به بحث ضمان و ضمانت‌نامه‌های بانکی در بانک‌های اسلامی»، ماهنامه تازه‌های اقتصاد، تهران: شماره 91، مرداد، صص 82-77.

19. غمامی، مجید (1378)، «بحثی در قواعد حاکم بر ضمانت‌نامه‌های بانکی»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، تهران: شماره 44، تابستان، صص 148- 123.

1. 20.  فتحی‌پور، علی (1369)، «ضمانت در معاملات بین‌المللی»، مجله حقوقی بین‌المللی، تهران: شماره سیزدهم، پائیز و زمستان، صص 182-129.

21. کاتوزیان، ناصر (1388)، دوره حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، چاپ هشتم، جلد اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.

22. _____،______(1387)، حقوق مدنی، درس‌هایی از عقود معین (دوره مقدماتی)، چاپ یازدهم، جلد دوم، تهران: کتابخانه گنج دانش.

23. _____،_____ (1387)، دوره حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، چاپ پنجم، جلد سوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.

1. 24.  ____،______(1387)، دوره حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، چاپ پنجم، جلد پنجم، تهران: شرکت سهامی انتشار.

25. _____،______(1385)، حقوق مدنی، دوره عقود معین، چاپ پنجم، جلد چهارم، تهران: شرکت سهامی انتشار.

26. کاشانی، محمود؛ (1374، 1375). «ضمانت‌نامه بانکی»، مجله تحقیقات حقوقی، تهران، شماره 16 و 17، پائیز و بهار، صص 190-137.

1. 27.  کول، دریس؛ جی، ریچارد (1363)، «نقش اعتبارنامه‌های تضمینی در تجارت بین‌المللی، تاملاتی پس از انقلاب ایران»، مترجم: محسن محبی، بنقل از مجله حقوق بین‌الملل ویرجینیا، شماره 2- 20 سال 1980، مجله حقوقی بین‌المللی، تهران: شماره اول، زمستان، صص 180-117.


2. 28.  محبی، محسن (1375)، «ضمانت‌نامه‌های بانکی در رویه دیوان داوری دعاوی ایران- ایالات متحده»، مجله حقوقی بین‌المللی، تهران: شماره بیستم، صص 190-79.

29. محقق داماد، مصطفی؛ صادقی، محمود (1379)، «مبانی و آثار حقوقی تعهد به نفع شخص ثالث در فقه امامیه»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، تهران: شماره 17، زمستان، صص 94-75.

1. مسعودی، علیرضا (1391)، ضمانت‌نامه‌های بانکی در حقوق ایران و تجارت بین‌الملل، چاپ دوم، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.


2. Bertrams, Roeland I V F (2004). Bank Guarantees In International Trade: The Law And Practice Of Independent (First Demand) Guarantees And Standby Letters Of Credit In Civil Law And Common Law Jurisdictions, Publisher: Kluwer Law International, 562 Pages.


3. Beyer, Hans-Martin And Meyer M.A, Tobias And Daxhammer, Rolf j(2012). “The Impact Of Basel III On The Fair Pricing Of Bank Guarantee Facilities”. Reutlingen Working Papers On Finance And Accounting, Hochschule Reutlingen, Reutlingen University, Esb Business School, November, pp1-37.


4. Caemmerer, E. Von (1975-1978). “Bank Suretyships And Bank Guarantees In Foreign Trade”. 8 Victoria U. Wellington Law Review, pp 349-357.


5. Gao, Xiang(L.L.M) (2002). The Fraud Rule In The Law Of Letters Of Credit: A Comparative Study. Volume 2 Of Globa Trade And Finance Series, Publisher: Kluwer Law International, 203 Pages.


6. Horowitz, Deborah (2010). Letter Of Credit And Demand Guarantees: Defences To Payment, Publisher: Oxford University Press, 251 Pages.


7. Hunt, Robert (2001). Enforcing Security Bonds, Guarantees And Injunctions, Building And Construction Law- Volume 17, December, pp 395-433.


8. Kayembe, Grace Longwa, Kymgra001 (2008). Supervisor: Prof. Rh Christle, “The Fraud Exception In Bank Guarantee”. Master Thesis, Faculty Of Law, University Of Cape Town, February, pp1-80.


9. (38). Kozolchyk, Boris (1989-1990). “Bank Guarantees And letters Of Credit: Time For A Return To The Fold”. 11 U. Pa. J. International Business Lawyer, pp 1-79.


10. Laura, Ahvenainen (2009). “On Demand Guarantees In Iran, Business Management Programme, Finance And Risk Management”. Thesis, Laurea University Of Applied Sciences, February, pp 1-46.


11. Mayer-Reumann, Rolf (2002). “Rights And Obligations In The Event Of Bank Guarantees Being Called In Governmental Projects”. 17 Arab Law Quarterly, Kluwer Law International. Printed in the Netherlands, pp 28-38.


12. Mugasha, Agasha (2003). The Law Of Letters Of Credit And Bank Guarantees, Publisher: Federation Press, 312 Pages.


13. Myers, James J And Marston, Donald L And Rubino-sammartano (1992). “Illustrative Forms Of Performance Guarantee And Counter Guarantee Security For International Construction Projects”. 20 International Business Lawyer, pp 243-254.


14. Stoufflet, Jean (1987). “Recent Developments In The Law Of International Bank Guarantees In France And Belgium”, Arizona Journal Of International And Comparative Law, pp 48-52.


15. Williams, Mark (2008). “Restraining Calls On Bank Guarantees: A Forgotten Application?”. QLS Journal, July, pp16-18.