اختلاف و اشتراک نظرات فخررازی و علامه طباطبایی در خصوص اعجاز

محورهای موضوعی : فقه و تاریخ تمدّن

عبدالرضا عالی پور ¹ (دانشجوی دکترای کلام( فلسفه دین و مسائل جدید کلامی)، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران.)
سیدحسین واعظی ² (دانشیار، دانشکده علوم انسانی و حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان،) اصفهان ، ایران)
محمدرضا شمشیری ³ (استادیار، دانشکده علوم انسانی و حقوق،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان،) اصفهان ، ایران.)

تاریخ دریافت : 1398/03/05 تاریخ پذیرش : 1398/09/15 تاریخ انتشار : 1400/04/01

کلید واژه: اختلافات, اعجاز, قرآن, علامه طباطبایی, فخر رازی, اشتراکات,

چکیده مقاله :

اعجاز، یعنی عاجز کردن و ناتوان ساختن و در اصطلاح، یعنی انجام دادن کار یا ارائه کردن کلامی که کسی نتواند نظیر آن کار را انجام دهد یا همانند آن کلام را بیان کند‌. پس، به آیات و عجایبی که پیغمبران برای اثبات نبوت خویش می‌آورند، معجزه می‌گویند‌. مانند: اژدها شدن عصای حضرت موسی(ع) زنده شدن اموات از دم عیسی (ع) و نازل شدن قرآن برقلب مبارک حضرت محمد (ص). علامه طباطبایی می فرماید: قرآن کریم تنها از راه فصاحت و بلاغت، افراد را دعوت به مبارزه نمی‌کند، بلکه از جهت معنی نیز پیشنهاد معارضه می‌نماید‌. امّا فخر رازی می‌گوید؛معجزه امر خارق‌العاده، مقرون به تحدّی با عدم معارضه که دارای قیودی می‌باشد؛1-قید امر:از جهت این که معجزه عادی وغیر عادی می‌باشد.2-قیدخارق‌العاده:جهت متمایز ساختن مدّعی از غیر مدّعی.3-قیدمقرون به تحدّی:برای شناخت کاذب از صادق ومتمایز ساختن معجزه از ارهاص وکرامت آمده. 4-قید عدم معارضه:برای متمایز ساختن معجزه ازسحر وشعبده آمده است. به طور کلی قرآن کریم سه امتیاز بر تمامی معجزات پیامبران پیشین دارد:1- قرآن بدون مرز زمان و مکان می باشد. 2- قران معجزه ای روحانی است یعنی الفاظ قرآن از حروف و کلمات معمول ترکیب یافته آنچنان معانی بزرگ در بردارد که در اعماق دل و جان انسان نفوذ می‌کند‌. این معجزه‌ای است که تنها با مغزها و اندیشه‌ها و ارواح انسان‌ها سر و کار دارد‌.