تأثیر مبارزه شیمیایی علف‌های هرز بر عملکرد سورگوم علوفه‌ای (Sorghum bicolor L.)

محورهای موضوعی : بوم شناسی علف‌های هرز

فاطمه سلطان‌پورخزایی ¹ , محمدحسن هادی‌زاده ² , لیلا علیمرادی ³ , سیدحسین ترابی ⁴

1 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد شناسایی و مبارزه با علف‌های هرز دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد
2 - استادیار بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
3 - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد
4 - محقق بخش تحقیقات گیاه پزشکی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

تاریخ دریافت : 1390/09/20 تاریخ پذیرش : 1392/07/30 تاریخ انتشار : 1392/12/01

کلید واژه: خسارت, Density, dry matter, تراکم, وزن خشک, Mesotrion, Cinosulfuron, سینوسولفورون. مزوتریون, نشانگان, Injury, Symptoms,

چکیده مقاله :

به منظور مطالعه تأثیر کنترل شیمیایی علف های هرز بر عملکرد سورگوم علوفه ای (رقم اسپیدفید) آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و 13تیمار در سال زراعی در 1389درمزرعه تحقیقاتی واقع در مرکزتحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی خراسان رضوی در مشهد اجرا شد. تیمارهای این آزمایش شامل علف کش های مزوتریون+ تربوتیلازین+ اس- متولاکلر (لوماکس3 و 4 لیتر در هکتار، پس و پیش رویشی)، سینوسولفورون(ستاف250گرم و 375 گرم در هکتار، پیش رویشی)، اکسادیاژیل (تاپ استار 3 و 4 لیتردر هکتار، پیش رویشی)، تریفلورالین(ترفلان 5/1 لیتردر هکتار)، تریفلورالین+آترازین(ترفلان+آترازین، 5/1لیتر+2کیلوگرم در هکتار)، توفوردی+دایکمبا+آترازین (دایالان+آترازین، 1لیتر+1کیلوگرم در هکتار) بودند. دو تیمار شاهد بدون وجین و وجین دستی نیز در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که تیمارهای مزوتریون+ تربوتیلازین+‌اس-‌متولاکلر، تریفلورالین (و در ترکیب با آترازین) و توفوردی+دایکمبا+آترازین در مهار علف های هرز با 85 تا 95 درصد کاهش موفق، ولی سینوسولفورون و اکسادیاژیل با حداکثر 35 درصد کاهش موفق نبودند. هر چند اثر علف‌کش ها بر عملکرد علوفه سورگوم معنی دار نشد، ولی در مقایسه‌های گروهی تیمار مزوتریون+ تربوتبلازین+‌اس-متولاکلر عملکرد بیشتری را نسبت به سایرین احراز کرد. نشانگان خسارت مزوتریون+‌تربوتیلازین+ اس-‌متولاکلر به شکل سفید شدن موقتی برگ های سورگوم مشاهده شد. مهم ترین علف‌های هرز بر اساس وزن خشک و تراکم علف های هرز شامل تاج خروس (Amaranthus retroflexus)، سلمه (Chenopodium album)، خرفه (Portulaca oleracea)، پیچک (Convolvulus arvensis) و تاج ریزی (solsnum nigrum) بودند.

چکیده انگلیسی:

This study was performed to evaluate the efficacy of some previous or recently registered herbicides for chemical weed control on forage sorghum in Mashhad (Iran) during 2010. The experiment was conducted in RCBD with four replications. Treatments were consisted of Mesotrion+S-Metolacholor+Terbuthlazine (Lumax 3 and 4 l ha-1 post and pre-emergence), Cinosulfuron (Setoff 250 and 375 g ha-1, pre-emergence), Oxadiagyl (Topstar 3 and 4 l ha-1, pre-emergence), Trifluralin (Treflan 1 l ha-1), Trifluralin+Atrazin (2 l ha-1+1.5 Kg ha-1), 2,4-D+Banvel+Atrazine (Dialant 1 l ha-1+Atrazine 1kg ha-1), along with weed free and weed infested controls. The results showed that Lumax, Treflan, Treflan+Atrazine and Atrazine+Dialan with 85-95 percent reduction were the most successful in weed suppression while Setoff and Topstar with35% reduction  were relatively unsuccessful. Also, the mention treatments were the most efficient to saving forage yield of sorghum while it was decreased in post emergence application of Setoff 375 gr ha-1 and Lumax 4 l ha-1. Application of Lumax caused a temporary injury symptoms early season in sorghum.The most important weeds were Amaranthus retroflexus, Chenopodium album, Portulaca oleracea, Convolvulus arvensis and Solanum nigrum.

منابع و مأخذ:

- برجسته، ع.، و ح. رحیمیان. 1384. دوره بحرانی کنترل علف های هرز در سورگوم علوفه ای. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. ویژه‌نامه زراعت و اصلاح نباتات، سال12. شماره: 119-109.

2- بی نام، 1386. راهنمای سموم کشور. انتشارات سازمان حفظ نباتات کشور. http://www.uiccp.ir/index.php/component/content/article/76-book7.html

3- جمالی، م.، ش. شریفی نیا، ا. زند و م. فریدون پور. 1389. بررسی کارایی علف‌کش‌های جدید ذرت. نوزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.

4- سلطانی، ا. 1389. روش‌های نوین آماری در تحقیقات کشاورزی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

5- فومن اجیرلو، ع. 1384. بررسی اثر تراکم کاشت بر صفات مختلف ارقام امید بخش سورگوم علوفه‌ای. نهال و بذر. جلد21 شماره1: 64-49.

6- مصلی نژاد، ه.، م. نوروزیان، و ا. محمدبیگی. 1381 . فهرست آفات، بیماری‌های گیاهی، علف‌های هرز مهم محصولات عمده کشاورزی کشور و سموم مجاز توصیه شده علیه آنها براساس توصیه‌های کمیته‌های تعیین انواع سموم دفع آفات نباتی و روش کاربرد آن‌ها. سازمان حفظ نباتات، وزرات کشاورزی.

7- میرکمالی، ح.1374. راهنمای کنترل علف‌های هرز در مزارع، باغ‌ها، اراضی غیر مزروعی و منابع آب. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، وزارت کشاورزی.

8- نوری قنبلانی، ع. 1374. روش‌های برآورد میزان خسارت آفات محصولات زراعی (ترجمه) انتشارات پیشتاز علم.

9- هادی زاده، م.ح، و ع. فومن. 1383. بررسی مناسب ترین روش مبارزه شیمیایی با علف‌های هرز سورگوم دانه‌ای. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی به شماره 100-81-11-12-107. مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری‌های گیاهی.

10- هادی زاده، م.ح.، م.ع. باغستانی، م. محمدی، و س.ح. ترابی. 1390. بررسی امکان استفاده از علف‌کش­های سایر گیاهان زراعی برای مبارزه شیمیایی با علف‌های هرز درسورگوم علوفه­ای .(Sorghum bicolor) گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی به شماره 89002-8901-16-43-14. مؤسسه تحقیقات گیاه­پزشکی کشور.

 

11- Abit, M.J.M., K. Al-Khatib, D.L. Regehr, M.R. Tuinstra, M.M. Claassen, P.W. Geier, P.W. Stahlman, B.W. Gordon and R.S. Currie. 2009. Differential response of grain sorghum hybrids to foliar-applied mesotrione. Weed Tech., 23: 28-33.

12- Armel, G.R., H.P. Wilson, R.J. Richardson and T.E. Hines. 2003. Mesotrione combinations in no-till corn (Zea mays). Weed Tech. 17: 111–116.

13- Burnside, O.C. and G.A. Wicks, 1967. The effect of weed removal treatments on sorghum growth. Weeds. LS: 204-207.

14- Everaarts, A.P. 1993. Effects of competition with weeds on the growth, development and yield of sorghum. J. of Agric. Sci. Camb. 120:187-196.

15- Feltner, K.C., H.R. Hurst and L.E. Anderson, 1969. Tall waterhemp competition in grain sorghum. Weed Sci. 17: 214–216.

16- Ferrell, J.A., G.E. Macdonald and B.J. Brecke. 2007. Weed management in sorghum. http://www.weed management.com. Accessed Dec17, 2009.

17- Frihauf, J.C., P.W. Stahlman, D.L. Regehr, M.M. Claassen, L.D. Maddux, C.R. Thompson, A.J. Schelegel and  J.M. Lee. 2006. Grain Sorghum Response to Soil Applied Mesotrione. North Central Weed Science Society Proceedings. 61: 112.

18- Grichar, W.J. 2006. Weed Control and Grain Sorghum Tolerance to Flumioxazin. Crop Protec. 25: 174-177.

19- Irna. 2008. http://www.irna.ir/View/FullStory/?NewsId

20- Ishaya, D.B., S.A. Dadari and J.A.Y. Shebayan. 2007. Evaluation of herbicides for weed control in sorghum (Sorghum bicolor) in nigeria. Crop Protec. 26: 1697-1701.

21- Miller, J.N. and D.L. Regehr. 2002. Grain sorghum tolerance to post-emergencemesotrione applications. Proc. N. Cent. Weed Sci. 57:136.

22- Thomas, A.G. 1985. Weed survey system used in Saskatchewan for cereal and oilseed crops. Weed. Sci. 33:34-43.