ﺑﺮرﺳﯽ اﻏﺮاض ﺑﻼﻏﯽ ﺧﺒﺮ و اﻧﺸﺎی طلبی در دوبیتی‌های مفتون بُردُخونی

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

سید نیام الدین حسینی ¹ ( دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران )
سیدمحمود سیدصادقی ² ( استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران )
شمس الحاجیه اردلانی ³ ( استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران )

تاریخ دریافت : 1401/06/31 تاریخ پذیرش : 1401/11/30 تاریخ انتشار : 1401/12/23

کلید واژه: مفتون بُردُخونی, علم معانی, مضامین شعری, خبر و انشاء, دوبیتی,

چکیده مقاله :

مفتون در دوبیتی‌ها وسروده‌ و عاشقانه‌های غنایی‌ خود به شیوۀ مؤثر از ابزارهای بلاغی، مخصوصاً علم معانی بهره برده است. در این پژوهش، نقش علم معانی در انتقال اندیشه‌های شاعرانه در دوبیتی‌های مفتون، بررسی شده تا مشخّص شود او هنگامی که در لابه‌لای دوبیتی‌های غنایی و عاشقانۀ خود خواسته ‌است به‌طور ضمنی به پند و اندرز و تعلیم روی بیاورد، از چه نوع جمله‌هایی استفاده کرده و چگونه آن‌ها را به کار برده است تا مضامین مورد نظر به بهترین شکل به مخاطب منتقل شود. مفتون بـا اسـتفاده از علم معانی و ابزارهای مناسب آن مانند جمله‌های پرسشی، خبری و امری به شیوه‌ای مـؤثر، در انتقال مفاهیم و مضامین شعری به مخاطب خود موفق بوده‌ اسـت و درعین‌حال از این طریق، حضور مخاطب در لابه‌لای متن را نیز برجسته‌تر نشان داده ‌است. بررسی این دسته از جملات و اغراض ثانویۀ آن‌ها برای شناخت اندیشه و افکار او بسیار ضروری است. با بررسی نوع جملات به کار رفته در ابیات تعلیمی و اغراض و معانی ثانویۀ آن‌ها، چگونگی پیوند زبان غنایی مفتون با اهداف تعلیمی او در این سروده‌ها مشخّص می‌شود. نگارندگان در این پژوهش به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای به بررسی این دسته از جملات و معانی ثانویۀ آن‌ها پرداخته‌اند و نکات برجستۀ سه مبحث از علم معانی، یعنی جملات پرسشی امری و خبری و نقش و تأثیر آن‌ها در انتقال مؤثر مضامین شاعر در سرودۀ غنایی و عاشقانه، شرح و تبیین شده است.

چکیده انگلیسی:

Meftun has effectively used rhetorical tools, especially semantics, in his couplets, songs and lyrical romances. In this research, the role of semantics in the transmission of poetic ideas in the enchanted couplets has been investigated in order to identify that when he wants to implicitly turn to advice and teaching in his lyrical and romantic couplets, What kind of sentences did he use and how did he use them to convey the intended themes to the audience in the best way. By using the science of meanings and its appropriate tools such as interrogative, informative and imperative sentences in an effective way, Muftun has succeeded in conveying poetic concepts and themes to his audience, and at the same time, in this way, the presence of the audience in the context of the text. It has also shown more prominently. Examining these sentences and their secondary purposes is very necessary to understand his thoughts. By examining the type of sentences used in didactic verses and their secondary purposes and meanings, it is determined how to connect the lyrical language of Mofotun with his educational goals these poems. In this research, the authors have investigated this category of sentences and their secondary meanings in a descriptive-analytical way and library tools, and the salient points of three topics of the science of semantics, i.e. imperative and informational interrogative sentences and their role and influence in The effective transmission of the poet's themes in the lyrical and romantic song has been described and explained