بررسی جنبه‌های بلاغی نامه‌های شاهنامه با رویکرد جایگاه جمله‌های خبری و انشایی
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
زینت جهانی
1
(
دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحدجیرفت، دانشگاه آزاد اسلامی، جیرفت، ایران
)
کیمیا تاج نیا
2
(
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد جیرفت، دانشگاه آزاد اسلامی، جیرفت ، ایران
)
اسماعیل اسلامی
3
(
استادیار گروه ادبیات عرب واحد جیرفت،دانشگاه آزاد اسلاممی،جیرفت،ایران
)
کلید واژه: انواع اطناب, علم معانی, بلاغت, شاهنامه فردوسی, خبر و انشا,
چکیده مقاله :
معانی به‌عنوان یکی از سه علم زیباشناسی سخن پارسی، جایگاه خاص و ممتازی در بلاغتِ سخن دارد و علوم و فنون بلاغی در شکل‌گیری زبان، نقـش مهمّـی دارند. با توجّه به قواعد و اصول علم معانی، نقش و اهمّیّت انواع جمله در انتقال مفاهیم، قابل بررسی است. این علم، انواع جمله را به خبر و انشا تقسیم و از نظر معانی ثانوی، مطالعه می‌کند. در این پژوهش که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای صورت گرفته، نویسنده درصدد آن است تا به بررسی جنبه‌های بلاغی نامه‌های شاهنامه با رویکرد جایگاه جمله‌های خبری و انشایی بپردازد و به این نتیجه رسیده است که در منظومه‌های داستانی و حماسی فارسی، نقش و تعداد بسیاری نامه وجود دارد که قابل مقایسه با نامه‌های شاهنامۀ فردوسی نیست و تعداد دویست و پنجاه نامۀ به کار رفته در شاهنامه گواه این ادعاست. این نامه‌ها بیشتر در دو بخش پهلوانی و تاریخی به کار رفته‌اند و هدف فردوسی فقط انتقال اندیشه و خواست فرستندۀ آن‌ها نیست؛ بلکه هر یک فرصتی هستند برای حکیم تا نوآوری و تنوع به کار آورد؛ گاه بخش‌هایی از داستان را از زبان نویسندۀ نامه، نقل می‌کند؛ گاه با بیان احساسات فرد از زبان خود او، شوری در سخن می‌افکند تا مجالی برای پرداخت شخصیت قهرمانان حماسه بیابد و بی‌آنکه حضورش، سایه‌ای بر رویدادها بگسترد، تحلیل‌ها و حتّی پیام‌های خویش را به مخاطب می‌رساند و در یک کلام، نامه‌ها آینۀ تمام نمای شاهنامه‌اند.
privileged place in speech rhetoric, and rhetorical sciences and techniques play an important role in the formation of language. According to the rules and principles of semantics, the role and importance of sentence types in conveying concepts can be examined. This science divides sentence types into news and composition and studies them in terms of secondary meanings. In this research, which has been done in a descriptive-analytical manner and using library sources, the author intends to study the rhetorical aspects of Shahnameh letters with the approach of the position of news and compositional sentences and has reached the conclusion that in fiction and There are many Persian epics, roles and letters that are not comparable to the letters of Ferdowsi Shahnameh and the number of 250 letters used in Shahnameh is proof of this claim. These letters are mostly used in two parts: heroism and history, and Ferdowsi's goal is not only to convey the thoughts and wishes of their sender; Rather, each is an opportunity for the sage to use innovation and diversity; Sometimes quotes parts of the story from the language of the letter writer; Sometimes, by expressing one's feelings in one's own language, Shuri speaks in order to find an opportunity to pay homage to the characters of the epic heroes, and without his presence casting a shadow over the events, he conveys his analyzes and even messages to the audience and in a word The letters are the full mirror of the Shahnameh.
_||_
