برجسته‎سازی‎های زبانی اشعار کودکانه محمود کیانوش

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

رمضان بشاره صیفی ¹ ( رئیس کتابخانه مرکزی ایلام )

تاریخ دریافت : 1398/04/22 تاریخ پذیرش : 1400/04/08 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: برجسته‎سازی, قاعده‎افزایی, هنجارگریزی, محمود کیانوش, زبان شعر,

چکیده مقاله :

برجسته‎سازی از شیوه‎هایی است که در تشخّص‎بخشیدن به آفرینش هنرى، خلق آثار بزرگ و ابداع سبک‌هاى شخصى نقش مهمی ایفا می‌کند. این جستار نتیجه پژوهشی است که به منظور دست‎یابی به شگردهای برجسته زبانی اشعار یکی از پیشگامان شعر کودک در ایران یعنی محمود کیانوش انجام شده است. کیانوش به ساختار شعر اهمیت فراوان می‌دهد و معتقد است شعر کودک باید فنی و اصولی باشد. برای رسیدن به این منظور، پس از بیان مقدمه‎ای راجع به برجسته‎سازی و شیوه‎های آن، معرفی محمود کیانوش و اشعار کودکانۀ وی، برجسته‎سازی‎های این شاعر و نویسندۀ برجستۀ معاصر، در دو بخش هنجار‎افزایی و هنجارگریزی، در سروده‎های کودکانه‎اش مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی انجام شده و مبتنی بر مطالعات کتابخانه‎ای است. بررسی‌های به عمل آمده در این مقاله نشان می‎دهد که وی از انواع مختلف هنجار‎افزایی و هنجارگریزی در برجسته‎سازی زبان اشعار کودکانه‎اش بهره برده است که در این میان نقش هنجارگریزی‎ها چشمگیرتر بوده است.

چکیده انگلیسی:

foregrounding the ways in which plays an important role in distinguishing the artistic creation, Creating great works and Inventing personal styles. This research is the result of this research In order to achieve outstanding lyric poetry of one of the pioneers of child poetry in Iran Named Mahmoud Kianoush. Kianoush gives great importance to the structure of poetry He believes that Child poem should be technical and principled. To reach for this purpose, After the introduction, an introduction to the highlight and its practices, Introducing Mahmoud Kianoush and his children's poems, The foregroundings of this great contemporary poet and writer In two parts of the norms of regularity extra and deviation, His childish poems have been analyzed and analyzed This research was conducted in a descriptive-analytical manner and based on library studies The investigations carried out in this paper show that He has used various types of regularity extra and deviation norms to foregrounding the language of his childish poetry. In the meantime, the role of deviations has been noticeable.

منابع و مأخذ:

منابع و مآخذ

1ـ احمدی، بابک. ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز، 1386.

2ـ امامی، نصرالله. زبان شعر و واژگان شعری. مجلۀ آشنا، سال اول، خرداد و تیر، شماره 5، 32-7، 1371.

3ـ انوشه، حسن. فرهنگ‌نامه ادب فارسی. تهران: مؤسّسه فرهنگی و انتشاراتی دانشنامه‌، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌، چاپ اوّل 1376.

4ـ جرجانی، عبدالقاهر. اسرارالبلاغه. ترجمۀ جلیل تجلیل. تهران: دانشگاه تهران، چاپ اوّل، 1361.

5ـ حسن‌لی، کاووس. گونه‎های نوآوری در شعر معاصر ایران. تهران: نشر ثالث، 1383.

6ـ داد، سیما. فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: نشر مروارید، 1371.

7ـ دشتی، نصرالله. «شیوه‌های نوآوری در شعر معاصر»، مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی، زمستان، شماره 100، 150-155، 1390.

8ـ روحانی، مسعود و محمّد عنایتی قادیکلایی. «بررسی هنجارگریزی در شعر شفیعی کدکنی». گوهر گویا، شماره 3، 63-90، 1388.

9ـ ساسانی، فرهاد. «بررسی ویژگی‌های سبکی کویر شریعتی». پژوهش‌نامة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهیدبهشتی، شمارة 45 و 46، 100-83، 1384.

10ـ سجودی، فرزان. هنجارگریزی در شعر سهراب. کیهان فرهنگی، شمارة 142، 23ـ20. 1377.

11ـ سلاجقه، پروین. نقد شعر معاصر. امیرزاده کاشی‎ها (شاملو). تهران: نشر مروارید، چاپ اوّل، 1384.

12ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا. موسیقی شعر. تهران: انتشارات آگاه، 1370.

13ـ شمیسا، سیروس. بیان. چاپ ششم، تهران: انتشارات فردوسی، 1376.

14ـ ــــــــــــــــ. کلیات سبک‌شناسی. تهران: انتشارات فردوس، چاپ چهارم، 1375.

15ـ صالحی­نیا، مریم. «هنجارگریزی نوشتاری در شعر امروز»، فصلنامة پژوهش­های ادبی، شمارۀ 1، 94ـ83، 1382.

16ـ صفوی، کوروش. از زبان‌‌شناسی به ادبیات. ج ۱ و ۲. تهران: سورۀ مهر، 1390.

17ـ صهبا، فروغ. «برجسته‌سازی واژه و ترکیب در شعر اخوان» پژوهش‎نامه علوم انسانی، شماره (6-45)، بهار و تابستان، 167، 1384.

18ـ کاظمی، روح‏الله. سیب نقره‎ای ماه؛ نقد غزل‎‎های حسین منزوی. تهران: مروارید، چاپ اوّل، 1388.

19ـ کزّازی، میر جلال‎الدّین. زیبایی‎شناسی سخن پارسی (بیان). تهران: نشر مرکز، 1368.

20ـ کوزنزهوی، دیوید. حلقه انتقادی. ترجمۀ مراد فرهادپور. تهران: نشرگیل، 1371.

21ـ کیانوش، محمود. بچه‎های جهان. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1374.

22ـ ـــــــــــــــ . در خرگاه شب. تهران: بی‎جا، 1353.

23ـ ـــــــــــــــ . شعر کودک در ایران. تهران: آگاه، 1355.

24ـ ـــــــــــــــ . طوطی سبز هندی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1390.

25ـ وحیدیان کامیار، تقی. بدیع از دیدگاه زیبایی‎شناسی. تهران: انتشارات سمت، 1379.

26ـ همایی، جلال‏الدّین. فنون بلاغت و صناعات ادبی. تهران: نشر هما، 1377.