فراسنجه های جدول زیستی شب پره مینوز گوجه فرنگی،Tuta absoluta (Lep., Gelechiidae)، در دماهای مختلف در آزمایشگاه

محورهای موضوعی : گیاه پزشکی

راحیل اسدی ¹ (گروه گیاهپزشکی. دانشکده کشاورزی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت. مرودشت. ایران)

تاریخ دریافت : 1400/10/20 تاریخ پذیرش : 1400/10/20 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: دما, Reproduction, Tomato, temperature, گوجه فرنگی, تولید مثل, مینوز, Leafminer,

چکیده مقاله :

مینوز گوجه فرنگی، Tuta absoluta (Meyrick) یکی از آفات مهم و اقتصادی گوجه فرنگی در ایران و بسیاری از نقاط دیگر جهان است. در این تحقیق فراسنجه های جدول زیستی این آفت در پنج دمای ثابت 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی10 ± 60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی بررسی شد. برای این منظور تعداد 100 عدد تخم هم سن تازه گذاشته شده روی گیاه میزبان انتخاب و طول دوره مراحل مختلف رشدی و تلفات آن ها و باروری روزانه 20 حشره ماده در هر دما تعیین شد. بر اساس نرخ بقا و تخم ریزی روزانه، آماره های رشد جمعیت این آفت در هر دما محاسبه شد. بیشترین نرخ بقا در زمان ظهور حشرات کامل 93/0 در دمای 20 درجه سلسیوس و کمترین آن 43/0 در دمای 35 درجه سلسیوس مشاهده شد. امید به زندگی در ابتدای آزمایش در دماهای 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سلسیوس به ترتیب 23/46، 17/35، 53/29، 11/17 و 81/10 روز و در ابتدای ظهور حشرات کامل در دماهای ذکر شده به ترتیب 22/27، 63/21،33/16، 56/9 و 31/5 روز تعیین شد. کمترین و بیشترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت به ترتیب در دماهای 35 و 20 درجه سلسیوس 07/0 و 21/0 (ماده/ماده/روز) به دست آمد. میانگین نرخ خالص تولید مثل در دماهای فوق دارای تفاوت معنی داری بوده و به ترتیب 31/3، 05/43، 54/37، 03/20 و 74/7 (ماده/ماده/نسل) تعیین شد. میانگین نرخ متناهی افزایش جمعیت در دماهای مورد مطالعه به ترتیب 01/1، 27/1، 14/1، 09/1 و 02/1 (ماده/ماده/روز) به دست آمد. میانگین مدت زمان دو برابر شدن جمعیت در دماهای ذکر شده به ترتیب 06/12، 36/3، 68/3، 83/9 و 11/13 روز برآورد شد. نتایج فوق نشان داد که دما، فراسنجه های جدول زیستی پروانه مینوز گوجه فرنگی را تحت تاثیر قرار می دهد.

چکیده انگلیسی:

The tomato leafminer, Tuta absoluta (Meyrick), is a key insect pest of tomato in Iran and many other countries. The experiment initiated with 100 newly eggs and they were monitored daily in order to record the different development stages mortality. Also daily fecundity per female was recorded. This experiment that started by 20 female continued until death of all adult females. The effects of different constant temperatures, as the most important bioclimatic factor, on the life table and population growth parameters of tomato leafminer were determined under controlled laboratory conditions at 15, 20, 25, 30 and 35°C, 60 ± 5 % RH and a photoperiod of 16:8 (L:D) h. From the survival rate and fecundity schedule of T. absoluta at each constant temperature, the population growth parameters including net reproduction rate (R0), intrinsic rates of increase (r), finite rate of increase (λ), mean generation time (T) and doubling time (DT) were calculated with Jackknife method and SAS statistical software. According to the results, the highest and lowest survival rates at the beginning of adult emergence were 0.93 and 0.43 at 20°C and 35°C, respectively. Life expectancy of newly laid eggs were 46.23, 35.17, 29.53, 17.11 and 10.81 days and at the beginning of adult emergence were 27.22, 21.63, 16.33, 9.56 and 5.31 days at above temperatures, respectively. The lowest and highest values of intrinsic rate of increase were 0.07 ± 0.01 at 35°C and 0.21 ± 0.01 (d-1) at 20°C, respectively. The values of net reproductive rate were 3.31, 43.05, 37.54, 20.03 and 7.74 (females/female) at 15, 20, 25, 30 and 35 °C, respectively. The values of finite rate of increase at tested temperature were 1.01, 1.27, 1.14, 1.09 and 1.02 (d-1), respectively. Furthermore, the mean generation time decreased by increasing temperature, as its minimum value was obtained 10.24 ± 0.18 at 35°C. The values of doubling time at above mentioned temperatures were 12.06, 3.36, 3.68, 9.83 and 15.11 days, respectively. The results revealed that the population growth parameters of T. absoluta were affected by temperature as a critical abiotic factor.