کاوشی در لزوم و نتایج تزکیه‌ نفس، با تکیه بر نهج البلاغه و عوارف المعارف

محورهای موضوعی : عرفان اسلامی

فوژان صباحی ¹ , علی عین علی لو ² , علیرضا صالحی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی،رودهن،ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی،رودهن،ایران.نویسنده مسئول: [e-mail]
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران.

تاریخ دریافت : 1400/09/27 تاریخ پذیرش : 1400/09/27 تاریخ انتشار : 1400/10/01

کلید واژه: نهج البلاغه, مجاهده, عرفان عملی, تزکیه, عوارف المعارف,

چکیده مقاله :

عرفان عملی با تزکیه و مجاهده شروع می شود. سالکان الی الله باید رسیدن به مقصد و انجام سیر عروجی،کدورت های جسم و نفس را از عذار روح بزدایند تا بتوانند به صفای نخستین نایل گردندد. رها ساختن نفس و عدم دست یازیدن به تصفیه ی آن ره آوردهای نا مبارکی را برای آدمی به همراه خواهد داشت. اما انسانی که به تخلیه نفس از رذایل و تحلیه ی آن به فضایل همت گمارد، از امارگی نفس کاسته و به سوی نفس مطمئنه گام بر می دارد. نهج البلاغه یکی از عالی ترین متونی است که از ناحیه امام معصوم صادر شده است و دارای نغزترین اندیشه های عرفان عملی است. از دیگر سو، عوارف المعارف نیز یکی از متون قابل اعتنا در عرفان عملی است که قرن های متمادی مورد توجه عارفان بوده است. بررسی بینامتنی هر دو متن نشان می دهد که تزکیه نفس برای نویسندگان هر دو اثرجایگاه ویژه ای داشته است. این پژوهش به روش تحلیلی و توصیفی تهیه شده است و روش گرد آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای می باشد. هدف پژوهش حاضر، مقایسه لزوم و نتایج تزکیه نفس در دو متن فوق الذکر می باشد. نتایج حاصله نشان می دهد که نهج البلاغه و عوارف المعارف اهمیت فوق العاده ای به تربیت نفس داده اند.

چکیده انگلیسی:

Practical mysticism begins with self-purification and asceticism.  On the spiritual journey and the path to ascension to God, wayfarers are to ward off bodily and moral impurities as well as torments of the soul to reach the very first peace and serenity. Corrupting the soul will bring about unfortunate consequences for human beings. He who strives to purge the soul of vices and to vest in virtues will absolve the carnal soul, thereby achieving a righteous one. As one of the most salient works attributed to the infallible Imam, Nahj al-Balaghah entails exemplary eloquence of practical mysticism. Likewise, Awarif al-Ma'arif viewed as the other reliable source rich in practical mysticism has attracted the attention of mystics for many centuries. The present study employs a descriptive-analytic design in the form of the library research method to collect the data. The purpose of the study is to compare the necessity and outcomes of self-purification in the two books in question. The results of intertextual content analysis of Awarif al-Ma'arif and Nahj al-Balaghah manifest that self-purification stands at the forefront and that nurturing the self is of paramount importance in these two esteemed masterpieces.