بازشناسی تأثیر اندیشه عرفانی (شیعی) در پدیداری الگوی مرکزگرای مرجع باغ ایرانی در معماری باغ‌های ایران
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
1 - استادیارگروه معماری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران. Moradinasab_h@yahoo.com
کلید واژه: architecture, اندیشه عرفانی (شیعی), الگوی مرکزگرای مرجع, معماری باغ ایرانی, : Mystical (Shiite) thought, centralist model of reference, Iranian gardens,
چکیده مقاله :
از دیرباز تصویر کیهان شناختی رایج در تفکر ایرانیان تصویری است که فضا را به واسطه چهار رود به چهار قسمت با محورهای عمود برهم تقسیم می کند و از آن به عنوان الگوی مرجع باغ ایرانی نام می برند. ازآنجاکه زبان عرفانی، زبان تمثیل (رمزی) در هنر اسلامی و از جمله معماری است و هندسه دستمایه همه معماران برای پیوند عالم ماده به معنا است لذا معمار اسلامی می کوشد با زبان تمثیل، توحید را با هندسه مرکزگرا در باغ ایرانی متجلی سازد، زیرا در هستی شناسی عرفانی ساحت عالم، مرکزی دارد که محمل حضور حقیقت است خصوصاً در دوره صفویه که دوره امتزاج تفکر شیعی با اندیشه عرفانی بوده است. هدف از این پژوهش بازشناسی تأثیر اندیشه عرفانی (شیعی) در پدیداری الگوی مرکزگرای مرجع باغ ایرانی در معماری باغ های ایران است. روش پژوهش تفسیری تاریخی است لذا جهت گیری بعضی از فرضیات مطرح شده تبیینی-روایتی است که تفسیر آن ها برپایه تحلیل محتوایی متون تاریخی توأم با استدلال منطقی انجام شده است و همچنین با توجه به شالوده نظری پژوهش که مبتنی بر منظومه حکمت اسلامی است از روش ترکیبی استفاده شد که متشکل از تحلیل محتوای کیفی و استدلال استنباطی است. در خاتمه یافته های پژوهش نشان می دهد اوج تفکر عرفانی شیعی در نظام یکپارچه حکومتی صفویه، بستر اندیشه تمثیلی مرکزگرا را در ساخت باغ ایرانی به صورت هندسه ای با دو محور متقاطع عمود برهم حول کوشک میانی را فراهم کرد تا همخوان با الگوی مرکزگرای مرجع باغ ایرانی باشد.
There is a cosmological thinking in the imagination of Iranians in the form of an image that divides the space into four parts by four rivers with vertical axes, which is called the reference model of the Persian garden. Algebraic geometry was considered as a kind of regular formation of nature, while these geometries were especially responsive to mystical and sacred structures. Since mystical language is the language of simile and allegory in Islamic art, especially during the Safavid period, the purpose of this study is to recognize the influence of mystical-Shiite thought on the emergence of a reference model in Iranian gardens. According to the theoretical foundation of the research, which is based on the Islamic Wisdom System, a combined method is used which consists of analysis of qualitative content and inferential reasoning which is tested in the historical context using determinative evidence and of course according to Due to the historical interpretive nature of some hypotheses, its orientation (study) will be explanatory-narrative, their interpretation is based on the content analysis of historical texts, combined with logical reasoning. In conclusion, The research findings show that the peak of Shiite mystical thinking in the unified system of Safavid government, the bedrock The centralist allegorical idea in the conclusion of the Persian garden as two intersecting axes perpendicular to each other around the middle pavilion with placement provided the pond at its heart to match the centrifugal geometry of the Iranian garden reference pattern.
_||_
