توحید در قرآن و عرفان(رشد اخلاقی)«مطالعه موردی: توحید در ستایش»

محورهای موضوعی : عرفان اسلامی

علیرضا کاوند ¹ , مسعود مرادی ² , جواد نصیری ³

1 - استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم،قم، ایران.
2 - دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان.ایران.
3 - دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم،قم،ایران.نویسنده مسئول: [e-mail]

تاریخ دریافت : 1399/02/10 تاریخ پذیرش : 1399/05/22 تاریخ انتشار : 1401/10/01

کلید واژه: قرآن, عرفان, توحید, moral development, mysticism, توحید در ستایش رشد اخلاقی, : monotheism in praise,

چکیده مقاله :

ستایش یا معادل عربی آن، حمد به معنای پسندیدن صفتی زیبا یا فعلی نیکو و واکنش فطری در برابر آن است، قرآن مجید در آیه 36 سوره جاثیه، ستایش را تنها متعلق به خدا دانسته و برای اثبات آن، برهان هایی اقامه می کند، مفسران گوناگون براساس منابع تفسیری، هریک استدلال آیه را به گونه ای تقریرکرده اند؛ برخی براساس معنایی که برای واژه ربّ، که در آیه مذکور است، برگزیده اند و بعضی با توجه به سیاق آیات پیشین سوره. بررسی تطبیقی این دیدگاه ها در این مقاله نشان می دهد که مفهوم واژه حمد به تدریج از ستایشِ نعمت به ستایش زیبایی تغییرکرده است، همچنین شباهت های متعدد میان مفاتیح الغیب و الجامع البیان، احتمال تأثیر جدی فخر رازی از طبری را تقویت می کند، روش آلوسی در استفاده از سیاق برای اثبات توحید در ستایش و تأثیر آن در تفاسیر بعدی نیز حائز اهمیت است. غایت عرفان اسلامی توحید است (مشاهدۀ یگانگی خدا) به‌طوری که وجود مطلق است و هیچ چیز غیر از او و تجلیاتش، وجود ندارد که لازمۀ این مشاهده، فنا دیدن همه چیز در حق تعالی است.نقش توحید در رشد اخلاقی چنان سازنده است که از انسان با انگیزه هایش، که خود منشأ بسیاری از ناهنجاری های اخلاقی است، انسان کامل خالی از رذایل اخلاقی و آراسته به فضایل اخلاقی می سازد و تمام ابعاد وجودی انسان، اعم از مادی و معنوی را در جهت کمال مطلق و بی نهایت و جاودانه قرارمی دهد.

چکیده انگلیسی:

Praise or “Hamd” in Arabic, means to like a beautiful epithet and to show a current good or Natural response against it. The Holy Quran in verse 36 of Jaathiah says the praise belongs  just to God and then  prove it. This article is a comparative study and shows that the commentators on various interpretations of each verse argument to any of expositions have; According to paste some meaning for the word, which is mentioned in the verse, favorites and some verses according to the previous chapter, a comparative study of this view shows that the concept of Hamd gradually shifts from praise blessing to praise the beauty  as well as the similarity of many of Mafatih Al-ghayb and Al-Jame’ Al-Bayan, shows  the risk of serious influence of Tabari on Fakhr-e Raazi and strength the way Alusi on the way to demonstrate unity in Praise and its effect on subsequent interpretations. End Spirituality of Unity is ( see the oneness of God ) to so that there absolutely is and nothing else apart from him and manifestations, is not that essential for the Find, annihilation see all things in the right of excellence is .The role of unity in growth ethic is so productive is that the man with the motive of his, that the source of many of the anomalies of moral , a man completely devoid of vices , moral and adorned with the virtues of morality that makes and all aspects of being human, whether of material and spiritual and in order to consummate the absolute and non finally and forever put you off