مقامات حضرت ابراهیم در متون عرفانی منثور فارسی (تا قرن ششم) با تکیه بر کشف الاسرار
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
سیدعلی‌محمد سجادی
1
(عضو هیأت علمی و استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی.)
مجتبی دماوندی
2
(عضو هیأت علمی و دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی.)
معصومه جمعه
3
(دانشجوی مقطع دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی)
کلید واژه: مقام, حضرت ابراهیم(ع), تسلیم, ابتلاء, خلت,
چکیده مقاله :
حضرت ابراهیم در قرآن مجید به عنوان مسلمانی موحد و یکتاپرست معرفی شده است. او پیامبری است که چندین بار مورد ابتلاء قرار گرفت و هربار سربلند از آزمایش الهی به خداوند تقرب جست تا جایی که به مقام خلیل اللهی نائل آمد. داستان زندگی او در چندین سوره قرآن، به طور پراکنده اما مفصل ذکر شده است. داستان پیامبران در قرآن، این امکان را برای عرفا فراهم میکند تا به شرح احوال و مقامات طریق عرفان بپردازند. از این منظر، عرفا در تفاسیر و کتب عرفانی خود، حضرت ابراهیم را نه در مقام یک پیامبر بلکه به منزله‌ی الگویی کلی از سالکی روحانی مورد توجّه قرار میدهند و با تأمل در حوادث زندگانی وی از قبیل «مناظره ابراهیم با بت پرستان و هذا ربی گفتن، درخواست دیدن زنده شدن مردگان، رد کردن مدد جبرئیل و سرد شدن آتش بر وی» مقاماتی چون طلب، جمع و تفرقه، انس، تفرید و تجرید، یقین، توکل، تسلیم و خلت را برای او در نظر میگیرند. از آن جا که میبدی در تفسیر کشفالاسرار بیشترین توجه را به مقامات انبیا داشته است در این مقاله ـ با تکیه بر این تفسیرـ با بررسی جایگاه حضرت ابراهیم(ع) در متون عرفانی منثور فارسی تا قرن ششم، به جمع بندی نظر عرفا درباره پنج مقام طلب، جمع و تفرقه، توکل، تسلیم و خلت می‌پردازیم.
Abraham is introduced as a Muslim monotheist in the Qur'an. He was a prophet that was tested by God several times and each time aftre each proud of God test getting closer to God until he was achieved Khalilullah attitude. His detail story is mentioned in several suras of the Qur'an sporadically.The stories of the Prophets in the Qur'an provide the possibility of paying attention to moods and attitudes for Mystics. In this view. Mystics by thinking about Abraham life events such as "Abraham and idolators debate and saying Haza Rabbi, asking God to watch reviving dead creatures and cold fire", consider some attitudes such as "to seek God, SnugglewithGod and Separation from God, Fondness, oneness and philosophy, belief, trust, surrender and haunt" for him. Since Meybodi in the interpretation of Kashf al-Asrar the most attention have been prophets Attitudes This paper presents the proof of five attitides of Abraham contains "to seek God, SnugglewithGod and Separation from God, trust, surrender and haunt" according to study of Abraham position in the Persian prose mystical texts until sixth century with emphasis onKashf al-Asrar commentary.
