از غم و حسرت شاعران کلاسیک تا نوستالژی شاعران رمانتیک

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

برات محمدی ¹ ( استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد ارومیه )
سمیه عباس زاده ² ( دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی ـ دانشگاه ایلام )

تاریخ دریافت : 1390/09/07 تاریخ پذیرش : 1390/11/11 تاریخ انتشار : 1391/03/01

کلید واژه: شهریار, شعر فارسی, Romantic, Nima, نوستالژی, نادرپور, نیما, رمانتیک, Persian Poem, nostalgia, Shahryar, naderpur,

چکیده مقاله :

نوستالژی یا غم غربت در اصطلاح به حس دل‌تنگی و حسرت افراد نسبت به گذشته‌ی درخشان و آن دسته از داشته‌هایی است که در زمان موجود از دست رفته‌اند. اوضاع اجتماعی ـ سیاسی و اقتصادی حاکم بر جامعه و تحولات و دگرگونی‌های زندگی شاعران در شکل‌گیری غم و اندوه نسبت به اوضاع و احوال گذشته، کاملاً مؤثر است و رگه‌هایی از این احساس در سراسر شعر فارسی به وضوح دیده می‌شود و شاعران به شگردهای مختلف به بیان عواطف و احساسات خود در این زمینه پرداخته‌اند.در این نوشته پس از بررسی ایتمولوژی این واژه وتعریف آن از نظر روان‌شناسان به عوامل مؤثر در ایجاد و شکل گیری آن پرداخته شده و چگونگی تبلور حسرت بر گذشته و غم غربت در شعر کلاسیک فارسی به اجمال بحث شده و نوستالژی فردی و اجتماعی مورد تأمل واقع شده و سپس چند و چون آن در شعر سه تن از شاعران معاصر به عنوان یک ویژگی رمانتیکی مورد کنکاش قرار گرفته است.

چکیده انگلیسی:

Nostalgia in terminology has regret and sorrowful sense for brilliant past and mislaid things that don’t exist now. Social and political and economic conditions are effective completely in evident of grief and sad for past conditions and circumstances. Accepts of this sentiment is seen in Persian contemporary poem clearly. Contemporary poets have explained variously the sentiments and feelings in this connection. In this paper we try to research the nostalgia terminology and definition of this word in psychologist's view. We are struggle in this writing to precede the effective factors in establishment of nostalgia and various reflections in four Persian contemporary poets.

منابع و مأخذ:

1- آریان پور، امیر حسین (1357)، فروید یسیم با اشاراتی به ادبیات و عرفان، تهران، ابن سینا

2-  آشوری، داریوش(1381)، فرهنگ علوم انسانی، تهران: مرکز

3- اشرف زاده، رضا(1381)، «رمانتیسم، اصول و نفوذ آن در شعر معاصر ایران»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد. ش اول

4-  امامی، نصرالله(1379)، کسایی مروزی و شعر و زندگی او، تهران: جامی

5- انوری، علی بن محمد(1376)، دیوان اشعار، ج1، به کوشش محمد تقی مدرس رضوی، تهران: علمی و فرهنگی

6-  انوشه، حسن(1376)، فرهنگ­نامه­ی ادبی فارسی،ج2، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

7- پور افکاری، نصرت اله (1376)، چکیده‌ی روان‌شناسی بالینی رولد کاپلان و بنیامین سادوک، تهران، آزاده

8-  جعفری جزی، مسعود(1378)، سیر رمانتیسم در اروپا، تهران: مرکز

9- خاقانی، بدیل الدین (1375)، دیوان اشعار، تصحیح میر جلال­الدین کزازی، تهران، نشر مرکز

10-   رفیعیان، اسماعیل (1386)، کوکبه شهریار کشور عشق؛ با مقاله از استاد منوچهر مرتضوی، تبریز، مهد آزادی

11-   رودکی(1382)، ابوعبدالله جعفربن­محمد،  دیوان رودکی، به تصحیح جعفر شعار،  تهران، قطره

12-   سنایی، ابوالمجد آدم (1364)، مثنوی­های حکیم سنایی، به تصحیح محمدتقی مدرس رضوی، تهران، دانشگاه تهران

13-           شمیسا، سیروس(1382)، نگاهی به فروغ، تهران، صدای معاصر

14-           ـــــــــــــــ(1381)، انواع ادبی، تهران: فردوس

15-           شهریار، سید محمد حسین (1369)، کلیات دیوان اشعار، ج 1و 2، چ نهم، زرین و نگاه

16-           سید حسینی، رضا(1387)، مکتب­های ادبی، ج1، تهران: نگاه

17-   صدری­نیا، باقر(1382)، «جلوه­های رمانتیسم در شعر شهریار»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز، سال46

18-           طاهباز، سیروس (1369)، بر گزیده­ی آثار نیما یوشیج (نثر)، تهران، امیر کبیر

19-           ـــــــــــــــ (1380)، زندگی و شعر نیما یوشیج، چ اول، تهران، ثالث

20-   عالی عباس آباد، یوسف(1387)، « غم غربت در شعر معاصر»، گوهر گویا، سال دوم، شماره 6

21-           غلامرضایی، محمد(1377)، سبک­شناسی شعر فارسی، تهران: جامی

22-   فرخی سیستانی، علی بن جولوغ(1385)، دیوان اشعار، به کوشش محمد دبیر سیاقی، تهران: زوار

23-           قطران تبریزی، دیوان اشعار، چ نخجوان

24-           نادر پور، نادر (1382)، مجموعه‌ی اشعار، چاپ دوم، تهران، نگاه

25-           ـــــــــــــ (1356)، شام بازپسین، تهران، مروارید

26-           ـــــــــــــ (1381)، مجموعه اشعار، تهران، نگاه

27-   ناصر خسرو قبادیانی( 1384)، دیوان اشعار،تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقق، دانشگاه تهران

28-   نسیم­شمال(1363)، سیداشرف­الدین، متن کامل دیوان، به کوشش حسین نمینی، تهران، کتاب فرزان

29-   نیما یوشیج (1389)، مجموعه‌ی کامل اشعار نیما یوشیج، به کوشش سیروس طاهباز، چ دهم، تهران، نگاه

30-            ــــــــــ (1368)، نامه‌ها، تهران: دفترهای زمانه