بررسی و تحلیل تمثیلی شخصیت های رمان سووشون از سیمین دانشور (با رویکرد به شخصیت زری، یوسف، سر جنت زینگر و مک‌ماهون)

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

زهرا شوریابی ¹ ( زبان و ادبیات فارسی،ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نیشابور، ایران )
مهدی نوروز ² ( استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران. )
بتول فخر اسلام ³ ( هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد نیشابور ، دانشگاه آزاد اسلامی ، نیشابور ، ایران. )
فرزاد عباسی ⁴ ( استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران. )

تاریخ دریافت : 1400/04/12 تاریخ پذیرش : 1400/04/12 تاریخ انتشار : 1400/07/01

کلید واژه: personality, تمثیل, سووشون, سیمین دانشور, شخصیت پردازی, Simin Daneshvar, allegory, Suvashoon,

چکیده مقاله :

تمثیل به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای ادبی برای بیان مفاهیم مختلف غنایی، تعلیمی، حماسی، عرفانی و ... مورد استفاده قرار می گیرد. این میزان از انعطاف پذیری، موجب تداوم نقش آفرینی تمثیل در حوزۀ ادبیات شده است، به طوری که در گسترۀ ادبیات داستانی فارسی معاصر نیز شاهد کاربست آن هستیم. در این بین، رمان سووشون از سیمین دانشور دارای لایه های رمزی و تمثیلی است که بر پیچیدگی ها و تنوع معنایی آن افزوده است. در این تحقیق با استناد به منابع کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی سعی شده است اغراض اولیه و ثانویۀ سیمین دانشور در رمان سووشون بررسی و کاویده شود تا به این پرسش پاسخ داده شود که شخصیت های زری، یوسف، سر جنت زینگر و مک ماهون، تمثیلی از چه افرادی هستند و برای تبیین چه مفاهیمی خلق شده اند؟ نتایج تحقیق نشان می دهد که در این رمان، شخصیت زری تمثیلی از مؤلف (سیمین دانشور) و جنس زن است. شخصیت یوسف، تمثیلی از امام حسین (ع)، سیاوش و قشر روشنفکر به ویژه جلال آل احمد است. همچنین، شخصیت سر جنت زینگر و مک ماهون تمثیلی از استعمار هستند. در این رمان، استفاده از اسطوره های ایرانی و سامی برای پرورش تمثیل ها برجسته بوده است.

چکیده انگلیسی:

Allegory is used as one of the most important literary tools to express various lyrical, didactic, epic, mystical and ... concepts. This level of flexibility has led to the persistence of the role of allegory in the field of literature, so that we see its use in the field of contemporary Persian fiction. In the meantime, Simin Daneshvar's novel Suvashoon has mystical and allegorical layers that have added to its semantic complexities. In this research, with reference to library sources and descriptive-analytical method, an attempt has been made to study and explore the primary and secondary intentions of Simin Daneshvar in the novel Suvashoon to answer the question that the characters Zari, Yousef, Sir Jenet Zinger and Sohrab Malek, What are allegories of people and what concepts were created to explain them? The results of the research show that in this novel, the golden character is an allegory of Simin Daneshvar, the female gender and the country of Iran. Yusuf's character is an allegory of the intellectual class, especially Jalal Al-Ahmad, Mohammad Mosaddegh, Imam Hussein and Siavash. Also, the character of Sir Jenet Zinger is an allegory of colonialism and the character of Sohrab Malek is an allegory of confrontation with patriarchal society. The use of Persian and Semitic myths to cultivate allegories has been prominent.

منابع و مأخذ:

1- ابن­اثیر، نصرالله بن محمد، (1422 ق)، المثل­السائر. بیروت: المکتبه­المصریه.

2- اسحاقیان، جواد. (1391). مقایسۀ سووشون با زندگی سیمین و جلال. خبرگزاری ایسنا.

3- بزرگ­علوی، مجتبی، (1383)، حماسۀ ایستادگی. به کوشش علی دهباشی. بر ساحل سرگردانی، جشن­نامۀ سیمین دانشور. تهران: سخن صص (317:320).

4- پورنامداریان، تقی، (1368)، رمز و داستان­های رمزی. تهران: علمی و فرهنگی. چ دوم.

5- تلطف، کامران، (1391)، داستان­های سیمین دانشور: تمثیل­هایی از تعهد، تقابل و تعامل. مجلۀ ایران­نامه: سال 27. شمارۀ 2 و 3. صص (228:245).

6- جرجانی، عبدالقاهر، (1374)، اسرارالبلاغه. ترجمۀ دکتر جلیل تجلیل. تهران: دانشگاه تهران.

7- دانشور، سیمین، (1381)، سووشون. تهران: خوارزمی.

8- دستغیب، عبدالعلی، (1372)، سیمین دانشور و رمان سووشون. مجلۀ ادبیات داستانی. شمارۀ 17. صص (40:45).

9- ___________، (1377)، کالبدشکافی رمان فارسی (تحلیل بر زنان رمان­نویس). مجلۀ گزارش: دورۀ 17. شمارۀ 89. صص (80:84).

10- رنجبر، ابراهیم، (1391)، جنبه­های نمادین رمان سووشون. مجلۀ فنون ادبی: سال 4. شمارۀ 6. صص (93:106).

11- شمیسا، سیروس، (1374)، بیان و معانی. تهران: فردوسی.

12- شیری، قهرمان، (1389)، تمثیل و تصویری نو از کارکردها و انواع آن. فصل­نامۀ کاوش­نامۀ دانشگاه یزد: سال 11. شمارۀ 20. صص (33:54).

13- عبادیان، محمود، (1372)، درآمدی بر سبک و سبک­شناسی در ادبیات. تهران: جهاد دانشگاهی.

14- فتوحی، محمود، (1384-1383)، تمیل (ماهیت، اقسام، کارکرد). مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی: شمارۀ 49-47. صص (141:177).

15- گلشیری، هوشنگ، (1372)، حاشیه­ای بر رمان سووشون. مجلۀ زنده­رود: شمارۀ 4 و 5. صص (204:216).

16- میرعابدینی، حسن، (1369)، صد سال داستان­نویسی در ایران (از 1342 تا 1357). تهران: تندر. چ دوم.

17- همایی، جلال­الدین، (1385)، فنون بلاغت و صناعات ادبی. تهران: هما.

18- یوسفی، غلامحسین، (1370)، فرخی سیستانی: بحثی در شرح احوال و روزگار شعر او. تهران: علمی.

19- Cuddon, J.A, (1995), A Dictonary of Literary terms. Tabriz: Nia. 4th editon.