تحلیل محتوایی ضرب المثل ها در الهی نامه عطار نیشابوری

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

سیّد احمد حسینی کازرونی ¹ , مرضیه احسان جو ²

1 - استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر- ایران
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

تاریخ دریافت : 1396/03/13 تاریخ پذیرش : 1396/03/13 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: ضرب المثل, الهی نامه, عطار, attitudes, proverb, Literature, Attar, ادبیات عامه, قرن هفتم, Elahinameh,

چکیده مقاله :

یکی از غنی‌ترین وزنه‌ها و گنجینه‌های ادبی موجود در ادبیات فارسی که دسترسی به اندیشه‌ها، نگرش‌ها و نوع عملکرد پیشینیان را در شرایط گوناگون برایمان آشکار و قابل فهم می‌سازد، گنجینه ارزشمند ضرب المثل هاست. ضرب المثل‌ها بازتاب افکار جامعه در آثار ادبی ما هستند که الهی نامه عطار در قرن هفتم یکی از این آثاری است که با تلفیق انواع ضرب المثل ها با محتواهای گوناگون سروده شده است برهمین اساس، با محوریت امثال و حکم علامه دهخدا به سراغ الهی نامه عطار نیشابوری رفته تا با نوع نگرش و دیدگاه این شاعر اندیشمند و نسبت استفاده و اهمیتی که این ذخیره زبانی در هدایت و راهنمایی سالکانش داشته، آشنا شویم. گویا پیش از این درخصوص اقسام ضرب المثل های این اثر وزین از حیث محتوایی و نوع بیان پژوهشی صورت نگرفته که با استفاده از تحلیل محتوایی و درصد فراوانی مثل‌ها، این مساله مورد توجه قرار گرفته است.

چکیده انگلیسی:

One of the literary treasures in Persian literature is value treasure of proverbs that access to the thoughts, attitudes and practices of predecessors in a variety of conditions makes clear and understandale for us. Proverbs is reflection of opinion of community in literary works. Attar's Elahinameh is one of those works that have been composed by combining different proverbial content in seven century. Accordingly such restrictions in Dehkhod's Amsal o hekam, we prefer the Elahi nameh in order to get acquainted the attitude of the thoughthful poet and understand the impotance of the language and guidance to learn about their ancestors. Apparently befer has been investigated about various proverbs interms of content and expression that using content analysis and providing statics chart, this issue is taken into consideration.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم

1. برقعی، یحیی. (1351)، کاوشی در امثال و حکم، تهران: فروغی.


2. بهار، محمدتقی.(1380)، سبک­شناسی بهار، ابوطالب میرعابدینی، تهران: توس.


3. دهخدا، علی اکبر(1373)، امثال و حکم، تهران، هیرمند.


4. زرین کوب، عبدالحسین. (1366)، بحر در کوزه، تهران: علمی.


5. ----------------. (1378)، صدای بال سیمرغ، تهران، سخن.


6. شفیعی کدکنی، صدوقیان (1386)، صورخیال در شعرفارسی، تهران، آگاه.


7. شیمسا، سیروس، (1383)، بیان، تهران، فردوس، ج هشتم.


8. ----------- (1383)، سبک­شناسی نثر، تهران: میترا.


9. صفا، ذبیح الله (1374)، تاریخ ادبیات در ایران، انتشارات فردوس، ج2.


10. صنعتی نیا، فاطمه (1369)، قصص و تمثیلات مثنوی‌های عطّار، تهران، زوار،


11. فروزانفر، بدیع الزمان (1339)، نقد و تحلیل آثار عطار نیشابوری، تهران: زوار.


12. گلپایگانی، فرج‌الله (1376)،گزیده و شرح‌امثال و حکم دهخدا، تهران: هیرمند،


13. مراقبی، غلامحسین(1391)،فرهنگ‌جامع امثال ‌و حکم، داستان نامه بهمنیاری، تهران


14. میر صادقی، میمنت (1373)، واژه نامه هنر شاعری، مهناز.