تعلیمات سعدی به کارگزاران دربارۀ رعایتِ حقوقِ اَتباعِ خارجی

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

عسکری ابراهیمی جویباری ¹ (استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد ساری - ایران)

تاریخ دریافت : 1391/10/08 تاریخ پذیرش : 1392/01/29 تاریخ انتشار : 1392/06/01

کلید واژه: مسافر, سعدی و اَتباع خارجی, بازرگان, سفیر, غریب, Saadi, foreign nationals, businessman, embassador, traveler, stranger,

چکیده مقاله :

هدف اصلی این مقاله، تبیین تعلیمات سعدی در رعایت حقوق اَتباع خارجی است. باید گفت که روابط بین ملّت ها از دیرباز امری اجتناب ناپذیر بوده است. این روابط دارای شرایط و زمینه هایی است که اغلب، اندیشمندان و بزرگان قوم برای سیاستمداران تبیین می کنند. سعدی از جمله اندیشمندانی است که تعلیم و پرورش را از جوانی آغاز کرده و بیش از سی سال سفر به مناطق گوناگون جهان را در کارنامۀ خود دارد. وی در چگونگی بر خوردِ کارگزاران با بیگانگان دارای منشوری است که برخاسته از تعلیمات دینی و فرهنگ غنی ایرانی اوست. سیاست را در صورت همراه شدن با اخلاق می پسندد و رفق و مدارا با دیگر ملّت ها و مذهب ها را رمز مؤفّقیت و پیشترفت می داند. به طور خلاصه، شیخ شیراز اَتباع خارجی را در چهار دستۀ بازرگان، مسافر، سفیر و غریب تقسیم کرده و عدم تجاوز به خاک همسایگان و فراهم آوردن امنیّت برای رعایایی که در دو سوی مرزها زندگی می کنند، مورد تأکید قرار داده است. از نظر او سفیران، قبل و بعد از ابلاغ پیام در امان می باشند و این سنّت دیر باز ایرانیان است که اَدیان آسمانی نیز بر آن مُهر تأیید زده اند. در مجموع، بسامد موضوع نیک نامی کشور در رعایت حقوق اَتباع خارجی و پرهیز از بد نامی، نقش اساسی در روابط بین المللی دارد. این نگاه و رویکرد سعدی به اَتباع خارجی، حکایت از اندیشه های بلند اوست.

چکیده انگلیسی:

The main purpose of this paper is to explain and inteprete the teachings of saädi in respecting the rights of foreign nationals. it should be said that the relations amony nations was inevitable long ago. these relations consist some backgrounds and conditions that thinkers and the great men of nation explain them to politicians. saädi was thoughtful man who began teaching and education in youth. He has more than thirty trips around the different parts of the world in his works. He created a code on how authorieties behave with foreigners wich was drawn from Iranian religious teachings and pure-promoted culture. saädi accepts policy when it is accompanied  with ethics. He knows acting moderately to other religions and nations as the key of success and development. in short, shekh Shiraz devided foreign nationals in to four classes as: business man, traveler, embassador and stranger. He didn't allow to violate the neibors land and emphasized on providing the peasants and nationals with security who live in two sides of frontiers.in saädi's opinons, embassadors must be in security before and after declaiving the message. It is the old coustom of iranians and the heaven religions confirmed it .On the whole ,the frequency of being good fame of a country .and respecting the rights of freign nationals and evoiding defaming has an important role in international relations. This idea and approach of saädi to foreign nationals shows this ambitious thought.

منابع و مأخذ:

1. باسورث، ک. ا. و همکاران، (1371)، تاریخ ایران از آمدن سلجوقیان تا فرو پاشی دولت ایلخانان- پژوهش دانشگاه کیمبریج، گرد آورنده: ج. آ. بویل، ترجمۀ حسن اَنوشه. تهران: امیر کبیر.   


2. بریان، پی یر، (1382)، تاریخ امپراتوری هخامنشیان (از کورش تا اسکندر)، ترجمۀ مهدی سمساری، تهران: زریاب.


3. تنکابنی و همکاران، (1382)، شناخت مفاهیم سازگار با توسعه در فرهنگ و ادب فارسی (سعدی)، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

4. جامی، نورالدّین عبدالرّحمان، (1370)، مثنوی هفت اورنگ، به تصحیح: مرتضی - مدرّس گیلانی، تهران: گلستان.

5. خاقانی شروانی،افضل الدّین بدیل بن علی نجّار، (1357)، دیوان اشعار، به کوششِ ضیاء الدّین سجّادی، تهران: زوار.

1. خواجه نظام الملک طوسی، (1344)، سیاست نامه، با حواشی و یادداشت­ها و اشارات و تصحیح علّامه محمد قزوینی، با تصحیح مجدّد و تعلیقات و مقدّمه به کوشش مرتضی مُدرّس چهاردهی، تهران: زوّار.


2. دقیقی طوسی، (1373)، دیوان اشعار، به اهتمام محمد جواد شریعت، تهران: اساطیر.


3. دهخدا، علی اکبر، (1374)، اَمثال و حکم، تهران: امیر کبیر.


4. دیوان امیر المؤمنین علی بن ابی طالب، تاریخ کتابت: قرن دهم، کاتب: فرخ بن عبدالله کرجی، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.


5. ذکر جمیل سعدی، (1377)، مجموعۀ مقالات و اشعار به مناسبت بزرگداشت هشتصدمین سالگرد تولّد شیخ اجلّ سعدی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.


6. سعدی، مصلح الدّین عبدالله، (1368)، کلیّات سعدی، از روی نسخۀ تصحیح شدۀ ذُکاءُالملک فروغی، تهران: جاویدان.

12. عطار نیشابوری، شیخ فرید الدین محمد، (1386)، مصیبت نامه، شرح و توضیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: علمی و فرهنگی.

1. عطار نیشابوری، شیخ فریدالدّین، (1372)، تذکره الاولیاءِ، بررسی، تصحیح متن، توضیحات و فهارس از محمد استعلامی، تهران: زوّار.


2. عنصر المعالی، کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر بن زیار، (1368)، قابوس­نامه، به اهتمام و تصحیح: غلامحسین یوسفی، تهران: علمی و فرهنگی.


3. فردوسی، حکیم ابوالقاسم، (1370)، شاه­نامه، مصحح ژول مول، تهران: انتشارات آموزش و انقلاب اسلامی.


4. مولوی، جلال الدّین محمد بلخی (1375)، کلیّات دیوان شمس، مطابق نسخۀ تصحیح شدۀ استاد بدیع الزّمان فروزانفر، تهران: راد.


5. میبدی،ابوالفضل رشیدالدّین (1376)،کشف الاسرار و عُدّة الابرار، به سعی و اهتمامِ علی اصغرحکمت، تهران: امیرکبیر.


6. ناصر خسرو، (1368)، دیوان اشعار، به تصحیحِ مجتبی مینوی و مهدی محقق، تهران: دانشگاه تهران.


7. نظامی گنجوی، (1370)، کلیّات خمسه، تصحیح وحید دستگردی، تهران: امیرکبیر.


8. هروی، جواد، (1382)، تاریخ سامانیان، عصر طلایی ایران بعد از اسلام ،تهران: امیرکبیر.


9. هوار، کلمان، (1375)، ایران و تمدّن ایرانی، ترجمه: حسن انوشه، تهران: امیر کبیر.


10. یوسفی، غلامحسین، (1372)، تصحیح و توضیح بوستان (سعدی نامه)، تهران: خوارزمی.