مقایسه تاثیر آموزش روانشناسی مثبت‌گرا و ذهن‌آگاهی نوجوان‌محور بر کنترل اضطراب نوجوانان بسکتبالیست‌ معلول اعزامی به مسابقات کشوری

محورهای موضوعی : علوم ورزشی و سلامت

هلنا سهرابی ¹

1 - کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/03/09 تاریخ پذیرش : 1402/05/16 تاریخ انتشار : 1402/04/01

کلید واژه: تبریز, بسکتبالیست‌, نوجوانان معلول, اضطراب, ذهن‌آگاهی, روانشناسی مثبت‌گرا,

چکیده مقاله :

هدف مطالعه حاضر، مقایسة تاثیر آموزش های روانشناسی مثبت گرا و ذهن آگاهی نوجوان محور بر کنترل اضطراب نوجوانان بستکبالیست معلول اعزامی به مسابقات سراسری شهر تبریز (سال 1401-1400) بود. روش پژوهش نیمه‌تجربی (پیش‌آزمون- پس‌آزمون) بوده و با استفاده از دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل انجام شد. تعداد 45 پسر بسکتبالیست به صورت در دسترس انتخاب شده و سپس به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل قرار گرفتند. برای گروه اول آموزش روانشناسی مثبت گرا (11 جلسه؛ هفته‌ای 2 جلسۀ یک ‌ساعته) و برای گروه دوم، آموزش ذهن آگاهی نوجوان محور(8جلسه؛ هفته‌ای 1 جلسۀ، 90 دقیقه‌ای) اعمال شد و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. همۀ آزمودنی‌ها پیش از آغاز آموزش و پس از آن، پرسشنامه اضطراب بک (1990) را پر کردند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از تحلیل کواریانس تک‌متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین نمرات اضطراب در نوجوانان پسر بسکتبالیست معلول در گروه آموزش روانشناسی مثبت گرا نسبت به گروه آموزش ذهن آگاهی نوجوان محور، و در گروه آموزش ذهن آگاهی نوجوان محور نسبت به گروه کنترل در پس‌آزمون، به طور معنی‌داری کاهش یافته است. همچنین، آموزش روانشناسی مثبت گرا در کنترل اضطراب نوجوانان پسر بسکتبالیست معلول، موثرتر از آموزش ذهن آگاهی نوجوان محور است.

چکیده انگلیسی:

The purpose of the present study is to compare the effect of positive psychology and young adult-oriented mindfulness on anxiety management among basketball players with disabilities who were sent to the national games in Tabriz (2021-2022). The research method was semi-experimental (pre-test & post-test) conducted by an experimental and control group. 45 teenaged boy basketball players were chosen by convenience sampling and then they were randomly divided into 2 experimental and 1 control groups. Positive psychology was taught to the first group (11 sessions for 1 hour; twice a week) and young-adult mindfulness was taught to the second group (8 sessions for 90 minutes; once a week) while the control group received no education. All the participants filled out Beck Anxiety Inventory (1990) before and after the education. For data analysis, univariate analysis of variance was used and the results showed that anxiety average score of the disabled boy basketball players in the positive psychology group significantly decreased compared to the young-adult mindfulness group and the post-test anxiety score of young adult-oriented mindfulness group significantly decreased compared to the control group.  Moreover, the results revealed that teaching positive psychology is more effective than teaching young adult-oriented mindfulness to control anxiety of the teenaged boy basketball players with disabilities.

منابع و مأخذ:

آقابابا، علیرضا؛ کاشی، علی (1397). تأثیر مراقبه ذهن­آگاهی بر وضعیت ذهن آگاهی، حالت اجرای روان (سبک‌بالی) و عملکرد ورزشی. مطالعات روانشناسی ورزشی، 7(25)، ص 89-110.

احمدی، حبیب؛ دستیار، وحید؛ زاده باقری، لیلا (1396). تاثیر ازدواج بر توانمندسازی معلولین جسمی (معلولین جسمی حرکتی، احشایی، حسی) با میانجی‌گری سرمایه اجتماعی (مطالعه موردی: معلولین جسمی تحت پوشش سازمان بهزیستی استان کهگیلویه و بویراحمد). مشارکت و توسعه اجتماعی، 2(۴)، ص 79-113.

تبریزی، سمیه؛ جلیلی، علی؛ ساسانی، مهرداد؛ اسمخانی اکبری‌نژاد، هادی؛ رازی، اکبر (1400). اثربخشی آموزش مثبت‌اندیشی بر افزایش تعلق بر باشگاه و فرسودگی ورزشی دانش‌آموزان ورزشکار پسر مقطع دوم متوسطه ناحیه ۳ شهرتبریز. ایده­های نوین روانشناسی، 10(۱۴)، ص ۱-۱۹.

جعفر طباطبایی، تکتم سادات؛ احدی، حسن؛ بهرامی، هادی؛ خامسان، احمد (1397). تأثیر آموزش مثبت­اندیشی بر اضطراب دانشجویان روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند. مطالعات روانشناسی تربیتی، 15(29)، ص 97-124.

دستیار، وحید؛ محمدی، اصغر (1397). سنجش توانمندسازی معلولان جسمی (معلولان جسمی‌حرکتی، احشایی و حسی) در سال ۱۳۹۴ و عوامل مرتبط با آن (مطالعه مقطعی-‌تحلیلی در استان کهگیلویه و بویراحمد). توانبخشی، 19(۴)، ص ۳۵۴-۳۶۹.

رودسرابی، مژگان؛ عبدلی، بهروز؛ فارسی، علیرضا (1399). تأثیر آرام‌سازی و ذهن­آگاهی بر اضطراب ورزشی نوجوانان دختر. علوم حرکتی و رفتاری، 3(3)، ص 237- 245.

زادخوش، سید محمد؛ غرایاق زندی، حسن؛ حمایت طلب، رسول (1398). تأثیر ذهن‌آگاهی بر کاهش اضطراب و افزایش عملکرد ورزشی فوتبالیست‌های جوان. مطالعات روانشناسی ورزشی، 8(27)، ص 41-54.

سیدرزاز، سید اعظم (1399). بررسی و مقایسه اضطراب رقابتی ورزشکاران دختر در رشته­های ورزشی تیمی و انفرادی. سلامت و ورزش: رویکردهای نوین (سور)، 1(1)، ص 8-13.

شایق بروجنی، بهار؛ منشئی، غلامرضا؛ سجادیان، ایلناز (1398). مقایسه اثربخشی آموزش ذهن­آگاهی نوجوان­محور و آموزش تنظیم هیجان بر پرخاشگری و اضطراب نوجوانان دختر مبتلابه اختلال دوقطبی نوع II. دستاوردهای روانشناختی، 26(2)، ص 67-88.

شریف­پور، شایسته؛ منشئی، غلامرضا؛ سجادیان، ایلناز (1397). بررسی تاثیر آموزش ذهن­آگاهی نوجوان­محور بر افسردگی، اضطراب و استرس نوجوانان مبتلابه سرطان در مرحله­ شیمی درمانی. مجله علمی پزشکی جندی شاپور، 17(5)، ص 545-557.

عباسی، فرشاد؛ بادامی، رخساره؛ جلالی، داریوش (1397). تأثیر آموزش ذهن‌آگاهی و پذیرش بر نگرانی از تصویر بدنی، مهارت‌های ذهنی و عملکرد پرتاب آزاد در بازیکنان معلول رشتة بسکتبال. پژوهش­نامه روانشناسی مثبت، 4(2)، ص 25-40.

کاویانی، حسین؛ موسوی، اشرف‌سادات (1387). ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه اضطراب بک در طبقات سنّی و جنسی جمعیت ایرانی. مجله دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، ۶۶(۲)، ص ۱۳۶-۱۴۰.

مهرسفر، امیرحسین؛ مقدم­زاده، علی؛ غرایاق زندی، حسن؛ ثنائی­فر، فرهاد (1395). ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه فارسی تجدیدنظر شده پرسشنامه اضطراب حالتی رقابتی-2 در ورزشکاران شهر تهران. اندازه­گیری تربیتی، 6(23)، ص 189-211.

میرکمالی، فاطمه السادات؛ خسروی، سعید احمد؛ شایگان، مهدی؛ ایمانی، فاطمه؛ کریمی افشار، عشرت (1400). اثربخشی آموزش روانشناسی مثبت­گرا بر انعطاف­پذیری شناختی و سرسختی روانشناختی پرستاران. آموزش پرستاری، 10(۳)، ص۱-۱۰.

Anderson, S.A., Haraldsdottir, K. & Watson, D. (2021). Mindfulness in athletes. Current Sports Medicine Reports, 20(12), p. 655-660. DOI: 10.1249/JSR.0000000000000919

Braddom, R.L. (2010). Physical medicine and rehabilitation e-book: Elsevier Health Sciences.

Brown, K.W. & Kasser, T. (2005). Are psychological and ecological well-being compatible? The role of values, mindfulness, and lifestyle. Social indicators research, 74(2), p. 349-368.

Burdick, D. (2017). A guide to teaching mindfulness skills to children and adolescents. Translated by Gholamreza Maneshi, Moslem Azad, Laleh Hosseini & Parinaz Tayebi. Isfahan: Islamic Azad University, Khorasgan.B

Campbell, E. & Jones, G. (1997). Precompetition anxiety and self-confidence in wheelchair sport participants. Adapted Physical Activity Quarterly, 14(2), p. 95-107. DOI: https://doi.org/10.1123/apaq.14.2.95

Carr, A., Cullen, K., Keeney, C., Canning, C., Mooney, O., Chinseallaigh, E. & O’Dowd, A. (2021). Effectiveness of positive psychology interventions: a systematic review and meta-analysis. The Journal of Positive Psychology,16(6), p. 749-769. DOI:10.1080/17439760.2020.1818807

Dunne, J.D., Thompson, E. & Schooler, J. (2019). Mindful meta-awareness: sustained and non-propositional. Current Opinion in Psychology, 28, p. 307-311. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2019.07.003

Emanuel, A.S., Updegraff, J.A., Kalmbach, D.A. & Ciesla, J.A. (2010). The role of mindfulness facets in affective forecasting. Personality and Individual differences, 49(7), p. 815-818. https://doi.org/10.1016/j.paid.2010.06.012

Ghorbanzadeh, B. & Bayar, P. (2013). Comparison of the Pre-Competition and Post-Competition Anxiety Levels of Taekwondo Athletes. Life Science Journal, 10(2), p. 5-10.

Halawani, H.A. (2012). Comparison of sport competitive anxiety levels of saudi arabian national team athletes with and without disabilities in competitions. (Doctor of Philosophy in Kinesiology (PhD.)), University of Arkansas. URL= https://scholarworks.uark.edu/etd/264

Hendriks, T., Schotanus-Dijkstra, M., Hassankhan, A., de Jong, J. & Bohlmeijer, E. (2020). The Efficacy of Multi-component Positive Psychology Interventions: A Systematic Review and Meta-analysis of Randomized Controlled Trials. Journal of Happiness Studies, 21(1), p. 357-390. DOI:10.1007/s10902-019-00082-1

Kolayis, H. (2012). Examining how wheelchair basketball players’ self-esteem and motivation levels impact on their state and trait anxiety levels. Biology of Sport, 29(4), p. 285-290.

Kwok, S.Y., Gu, M. & Tam, N.W. (2022). A Multiple Component Positive Psychology Intervention to Reduce Anxiety and Increase Happiness in Adolescents: The Mediating Roles of Gratitude and Emotional Intelligence. Journal of Happiness Studies, 23, p. 1-20.

Lubans, D., Richards, J., Hillman, C., Faulkner, G., Beauchamp, M., Nilsson, M. & et al. (2016). Physical activity for cognitive and mental health in youth: a systematic review of mechanisms. Pediatrics,138(3), e20161642. https://doi.org/10.1542/peds.2016-1642

Mann, A. & Narula, B. (2017). Positive psychology in sports: An overview. International Journal of Social Science, 6(2), p. 153-158. DOI: 10.5958/2321-5771.2017.00017.5

Maxey, M. & Beckert, T.E. (2017). Adolescents with Disabilities. Adolescent Research Review, 2(2), p. 59-75. DOI:10.1007/s40894-016-0043-y

Mehrsafar, A.H., Strahler, J., Gazerani, P., Khabiri, M., Sánchez, J.C.J., Moosakhani, A.  & Zadeh, A.M. (2019). The effects of mindfulness training on competition-induced anxiety and salivary stress markers in elite Wushu athletes: A pilot study. Physiology & behavior, 210. https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2019.112655

Mottaghi, M., Atarodi, A. & Rohani, Z. (2013). The relationship between coaches’ and athletes’ competitive anxiety, and their performance. Iranian journal of psychiatry and behavioral sciences, 7(2), p. 68.

Myall, K., Montero-Marin, J., Gorczynski, P., Kajee, N., Sheriff, R.S., Bernard, R. & Kuyken, W. (2022). Effect of mindfulness-based programmes on elite athlete mental health: a systematic review and meta-analysis. British Journal of Sports Medicine. 57, p. 99–108. http://dx.doi.org/10.1136/bjsports-2022-105596

Pan, S., Ali, K., Kahathuduwa, C., Baronia, R. & Ibrahim, Y. (2022). Meta-Analysis of Positive Psychology Interventions on the Treatment of Depression. Cureus, 14(2), p. e21933. DOI: 10.7759/cureus.21933

Parham, B. (2022). The Effects of Mindfulness for Athletes. (Degree of Doctor of Psychology), Alliant International University, Faculty of the California School of Professional Psychology, Los Angeles.

Plessen, C.Y., Karyotaki, E. & Cuijpers, P. (2022). Exploring the efficacy of psychological treatments for depression: a multiverse meta-analysis protocol. BMJ open, 12(1), p. e050197. http://dx.doi.org/10.1136/bmjopen-2021-050197

Rashid, T. (2020). Positive psychotherapy. In: Encyclopedia of Quality of Life and Well-Being Research (pp. 1-8): Springer.

Roth, B. & Robbins, D. (2004). Mindfulness-based stress reduction and health-related quality of life: Findings from a bilingual inner-city patient population. Psychosomatic medicine, 66(1), p. 113-123. DOI: 10.1097/01.PSY.0000097337.00754.09

Seligman, M.E., Steen, T.A., Park, N. & Peterson, C. (2005). Positive psychology progress: empirical validation of interventions. American psychologist, 60(5), p. 410. https://doi.org/10.1037/0003-066X.60.5.410

Sharifpour, S., Manshaee, Q. & Sajjadian, I. (2019). The Effect of adolescent-centered mindfulness training on Depression, Anxiety and Stress among adolescents with cancer at the chemotherapy stage. Jundishapur Scientific Medical Journal, 17(5), p. 545-557. DOI:10.22118/jsmj.2019.159745.1534

Shin, J.-T. (2020). The Effects of Positive Psychology Intervention on competitive State Anxiety and Perceived Performance of a University Baseball Player. Research in Dance and Physical Education, 4(3), p. 9-17. DOI: 10.26584/RDPE.2020.12.4.3.9

Sikorska, I. & Gerc, K. (2018). Athletes with disability in the light of positive psychology. Baltic Journal of Health and Physical Activity, 10(1), p.64-76. DOI: 10.29359/BJHPA.10.1.07

Sopa, I. (2021). Assessing the anxiety level of a volleyball team. Geosport for Society,14(1), p. 47-55.

Tiggemann, M. & Williamson, S. (2000). The effect of exercise on body satisfaction and self-esteem as a function of gender and age. Sex roles, 43(1), p. 119-127.

Weinberg, R.S. & Gould, D. (2019). Foundations of sport and exercise psychology. 7^th ed. Human kinetics.

Zeidan, F. Grant, J., Brown, C., McHaffie, J. & Coghill, R. (2012). Mindfulness meditation-related pain relief: evidence for unique brain mechanisms in the regulation of pain. Neuroscience letters, 520(2), p. 165-173. https://doi.org/10.1016/j.neulet.2012.03.082