بازنمایی گفتمان- ایدئولوژی دولت اعتدال در نظام آموزش و پرورش

محورهای موضوعی : در این فصلنامه موضوعات جامعه شناختی در اولویت چاپ هستند و موضوعات نزدیک به جامعه شناسی در اولویتهای بعد قرار می گیرند

سید بهروز موسوی بهبید ¹ (دانشجوی دکتری، گروه جامعه شناسی سیاسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران)
احمدعلی حسابی ² (استادیار گروه جامعه شناسی سیاسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران)
نبی الله ایدر ³ (استادیار گروه جامعه شناسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.)

تاریخ دریافت : 1400/12/28 تاریخ پذیرش : 1400/12/28 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

یکی از مهم‌ترین اهداف و شاخصه‌های نظام آموزشی، از زمان تحقق جمهوری اسلامی ایران، ایجاد و بسط گفتمان ایدئولوژیکی در ساحت جامعه بوده است. به‌طوری‌که تاریخ این نهاد، پس از انقلاب اسلامی، نشان می‌دهد تحولات گسترده‌ای در آن صورت گرفته است. این تغییرات متأثر از تغییر و تحول گفتمان‌ها در نظام جمهوری اسلامی ایران و در چارچوب گفتمان- ایدئولوژی غالب صورت پذیرفته است. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف و روش- نظریه لاکلائو و موفه، به مطالعه‌ی گفتمان- ایدئولوژی آموزش‌و‌پرورش در دولت اعتدال پرداخته و با توصیف و تبیین ماهیت و عناصر گفتمانی آموزش‌وپرورش، رویکرد گفتمان غالب در نظام آموزش‌وپرورش بررسی گردید. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد نظام آموزش‌وپرورش در دولت اعتدال از بعد گفتمانی به عناصر گفتمانی لیبرالیسم اسلامی نزدیک شده است. لذا بر مشارکت، حقوق شهروندی، انتقادگری، عقل محوری، تحول‌آفرینی، خلاقیت و نوآوری، شایسته‌سالاری تخصص محورانه، مهارت‌آموزی، قانون‌محوری و قانون‌مداری و... در اسناد خود تأکید دارد. عناصر گفتمانی فوق در چهارچوب عناصر گفتمانی نظام نوین جهانی تعامل محورانه قابل طرح است. همچنین یافته‌ها نشان می‌دهد سوژه مدنظر دولت اعتدال، سوژه سیاسی است که با عناصر و دقیقه‌های گفتمانی نظام لیبرال دموکرات انطباق دارد و این امر در اسناد بالادستی و کتب درسی آموزش‌وپرورش در رابطه با دانش‌آموزان کاملاً مشهود بود

چکیده انگلیسی:

One of the most important goals and characteristics of the educational system, since the realization of the Islamic Republic of Iran, has been the creation and development of ideological discourse in society. As the history of this institution shows after the Islamic Revolution extensive changes have taken place in it. These changes are influenced by the change and transformation of discourses in the system of the Islamic Republic of Iran and have taken place within the framework of the dominant discourse-ideology. In the present study, using the Critical discourse analysis method of Fairclough and the method - Laclau and Mouffe theory, studied the discourse-ideology of education in the government of moderation and by describing and explaining the nature and elements of education discourse the dominant discourse approach in the education system was examined. Research findings show Education The government of moderation from a discursive point of view has approached the discourse elements of Islamic liberalism. Therefore, it emphasizes participation, citizenship rights, criticism, axial intellect, transformation, creativity and innovation, expertise-based meritocracy, skills training, Law-driven and rule-of-law, etc in its documents. The above discourse elements can be proposed in the framework of the discourse elements of the new world system of interaction. The findings also show that the subject considered by the government of moderation is a political subject that conforms to the elements and discourses of the liberal democratic system and this was quite evident in the upstream documents and textbooks of education in relation to the students.