روایتشناسی «داستان اکوان دیو»
محورهای موضوعی :
متون زبان و ادبیات فارسی
نسرین بیرانوند
1
,
حسین آریان
2
,
ناصر کاظم خانلو
3
1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه ملایر ،ملایر، ایران.(نویسنده مسئول
2 - استادیار،دانشگاه آزاداسلامیواحد رنجان،زنجان،ایران.
3 - استادیار ،دانشگاه پیام نور همدان ،همدان،ایران.
تاریخ دریافت : 1395/07/29
تاریخ پذیرش : 1395/07/29
تاریخ انتشار : 1395/06/01
کلید واژه:
چکیده مقاله :
یکی از مباحث مهمی که در قرن بیستم مورد توجه قرار گرفت روایتشناسی است که در معنای عام گذر از وضعیتی اولیه به سوی وضعیتی ثانویه است و کنش کنشگران بر این مبنا صورت میپذیرد.گریماس روایتشناسی ساختارگراست. او تلاشهای فراوانی جهت ارائه الگوهای معین در زمینۀ روایتشناسی انجام داده است.روایتشناسی گریماس بر اساس ریخت شناسی حکایتهای پراپ استوار است. در این مقاله داستان اکوان دیو در شاهنامه بر اساس نظریۀ جدید روایتشناسی ساختار گرا و معنی شناسانۀ گریماس بررسی شده است و نگارندگان به بررسی پیرنگ و الگوی کنشی گریماس و نیز تحلیل این داستان بر اساس مربع معنا شناسی او پرداختهاند.
چکیده انگلیسی:
Narratology is a noteworthy branch of twentieth century criticism, and the general concept of it is the transition from the initial position to the second position and it becomes the basis for the actors’ actions to take place on. Algirdas Julien Greimas, the semiotician narratologist, has done a lot to provide certain patterns in narratology. His narratology is based on Vladimir Propp's morphology of the tales. The present paper aims to investigate “Story of Akvān the Demon” in Ferdowsi's Shahnameh based on the actantial model of Grimas, and the researchers have studied the plot of the story through his semiotic square approach.
منابع و مأخذ:
آیدنلو، سجّاد. (1388)، هفت خان پهلوان، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه باهنر کرمان، شمارۀ 26 (پیاپی 23).
اخوت، احمد. (1371). دستور زبان داستان. چاپ اول، اصفهان: فردا.
اسکولز، رابرت، (1383)، ساختار گرایی در ادبیات، ترجمۀ فرزانه طاهری، چاپ دوم، تهران: آگه
اسماعیل آذر، امیر. (1393 ). الهی نامه عطار در نظریه نشانه - معناشناسی آلژیر گرمس و شکل شناسی ژرار ژنت. به اهتمام ویدا آزاد. تهران: سخن.
باقری حسن کیاده، معصومه، (1388)، اکوان دیو و وای اسطورۀ باد، مجلۀ مطالعات ایرانی، پاییز، شمارۀ 16، 133-140).
بهار، مهرداد، (1381)، پژوهشی در اساطیر (چاپ چهارم)، تهران: انتشارات آگه.
حری، ابوالفضل، 1382، مقالۀ روایت و روایتشناسی، هنر و معماری؛زیبا شناخت، نیمه اول سال، شمارۀ 8، 321-350.
دهخدا، علی‌اکبر، (1377). لغت‌نامه، چاپ دوم، تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه.
زرین کوب، عبدالحسین، (1364)، تاریخ مردم ایران، تهران: انتشارات سپهر.
زنز، آر.سی، (1384)، طلوع و غروب زرتشتی‌گری، ترجمه تیمور قادری، تهران: فکر رند.
شعبانلو، علیرضا،1391« بازتاب اسطوره آفرینش آین زروانی در داستان اکوان دیو»، فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، بهار، شمارۀ 26.
شعیری، حمید رضا، (1391)، مبانی معنا شناسی نوین، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعۀ علوم انسانی
شوالیه، ژان و آلر، گربران ، (1382)، فرهنگ نمادها، اساطیر و رویا...، جلد اول، ترجمه سودابه فضایلی، چاپ اول، تهران: انتشارات جیحون.
صفا، ذبیح الله، (1379)، حماسه‌سرایی در ایران، چاپ ششم، تهران:انتشارات امیرکبیر.
عباسی، علی، (1385)، پژوهشی در عنصر پیرنگ، پژوهش‌نامۀ دانشکدۀ زبانهای خارجی دانشگاه تهران، شمارۀ 33 .
فردوسی، ابوالقاسم، ( 1376) شاهنامه، تصحیح ژول مل، چاپ چهارم، تهران: بهزاد.
فردوسی، ابوالقاسم(1377). شاهنامه، گردآوری تحت نظر ی.آ.برتلس، به کوشش و زیر نظر سعید حمیدیان، تهران: انتشارات قطره.
کزازی، میر جلال الدین، (1384) نامه باستان (گزارش شاهنامه فردوسی)، جلد اول، چاپ اول. انتشارات تهران: سمت.
کوورجی کویاجی، جهانگیر (1380). بنیادهای اسطوره و حماسه ایرانی، چاپ سوم، تهران: آگه.
گرین، کیت و جیل لبیهان. 1383، درسنامۀ نظریه و نقد ادبی، با ویرایش دکتر پاینده، چاپ اول، تهران: روز نگار.
لوته، یاکوب، 1386، مقدمه ای بر روایت در ادبیات سینما، ترجمه امید نیک فرجام،چاپ اول، تهران: مینوی خرد.
محمدی، محمدهادی، (1378)، روش شناسی نقد ادبیات کودکان، تهران: سروش.
مهاجرانی، سید عطاءالدین(1372 ).حماسه فردوسی؛ (چاپ اول). تهران، انتشارات اطلاعات.
میرصادقی، جمال و میرصادقی، میمنت،(1388)، واژه نامه هنر داستان نویسی، چاپ دوم، تهران: کتاب مهناز.
میرصادقی، جمال، (1386)، ادبیات داستانی، چاپ چهارم، تهران: سخن.
میور، ادوین. (1383). ساخت رمان. ترجمۀ فریدون بدره‌ای. تهران: علمی– فرهنگی.
وبستر، راجر، (1382)، پیش درآمدی بر نظریۀ ادبی، ترجمۀ الهه دهنوی، چاپ اول، تهران: روزنگار
هینلز، جان، (1379)، شناخت اساطیر ایران، ترجمه ژاله آموزگار، تهران: نشر آویشن و سرچشمه.
یاحقی، محمدجعفر، (1386)، فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی، چاپ اول، تهران: انتشارات معاصر.
یار شاطر، احسان، (1331)، تاریخ ملی ایران، تاریخ ایران (از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان) جلد اول و سوم، پژوهش دانشگاه کمبریج؛ گردآورنده: احسان یارشاطر ترجمه حسن انوشه(1373 و 1368 )، چاپ دوم ، تهران: امیرکبیر .
یغمایی، اقبال، (1389)، زگفتار دهقان؛ شاهنامه فردوسی به نظم و نثر، چاپ پنجم، تهران: توس.
یونسی، ابراهیم، (1388)، هنر داستان نویسی، چاپ دهم، تهران: نگاه.
_||_
