تحلیل بن مایه های اساطیری در آثار سه گانۀ ابوتراب خسروی
محورهای موضوعی : تفسیری (با ویژگی ادبی و هنری)
پوران علی‌زاده
1
(دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)
پروانه عادل‌زاده
2
(دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)
کامران پاشایی فخری
3
(دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)
کلید واژه: اسفار کاتبان, رود راوی, ابوتراب خسروی, ملکان عذاب, بن‌مایه‌های اسطورهای, اسطوره,
چکیده مقاله :
اسطوره و نقش آن در تشکیل بنیان فکری جوامع بشری و ارتباط آن با هنر و ادبیات بر کسی پوشیده نیست. ادبیات از عوامل حیات ملت‌ها و جاودانگی آن‎هاست. بازتاب این اسطوره‌ها و باورهای کهن اقوام در آثار نویسندگان و شاعران دیده میشود. ابوتراب خسروی از نویسندگان معاصر ایرانی است که علاقه‌مندی او به اسطوره ها و متون مقدس و ادبیات عرفانی و مضامین اساطیری و عرفانی در آثار سه گانه اش به وضوح دیده میشود. آثار خسروی از مضامین سورﺋﺎﻝ با مختصّات رمان پسامدرن برخوردار است. مفاهیمی مثل هستی، کلمه و کتابت، جاودانگی، مرگ، عشق، انسان‌شناسی موضوعات پایه ای تألیفات اوست. این پژوهش با هدف تحلیل بن مایه های اساطیری، سه رمان ابوتراب خسروی؛ یعنی اسفار کاتبان، رود راوی و ملکان عذاب، را مورد بررسی قرار می‌دهد. شیوۀ کار توصیفی-تحلیلی است و نتایج نشان می دهد که ابوتراب خسروی با رویکرد انسان‌شناسی از دو منبع اسطوره و عرفان، رمان‌هایش را خلق می‌کند. وی با استفاده از بن‌مایه های اساطیر دوران ابتدایی و ادبیات عرفانی و اساطیر دینی، آثار سه گانه اش را با رویکرد شرح روایت تکوین عالم و شناخت ماهیت انسان و شیطان آفریده است. اهداف و آرمان های او در راستای تعالی‌بخشی و جاودانگی انسان است؛ پرتاب انسان به زمان بی‌زمانی و روزگار مقدس نخستین و فراسوی تاریخ است.
Myth and its role in forming the intellectual foundation of human societies and its relationship with art and literature is not hidden from anyone. Literature is one of the factors in the life of nations and their immortality. The reflection of these ancient myths and beliefs of the tribes can be seen in the works of writers and poets. Abu Turab Khosravi is one of the contemporary Iranian writers whose interest in myths and sacred texts and mystical literature and mythological and mystical themes can be clearly seen in his three works. Khosravi's works have the themes of a surah with the characteristics of a postmodern novel. Concepts such as existence, word and writing, immortality, death, love, anthropology are the basic themes of his writings. This study aims to analyze the mythological themes of three novels by Abutorab Khosravi; That is, it examines "Asfar Kataban", "Rood Ravi" and "Malkan Azad". The method is descriptive-analytical and the results show that Abu Turab Khosravi creates his novels with an anthropological approach from two sources of myth and mysticism. Using the principles of elementary mythology, mystical literature and religious mythology, he has created his three works with the approach of describing the evolution of the universe and understanding the nature of man and the devil. His goals and aspirations are in the direction of human transcendence and immortality; The throwing of man into timelessness and holy times is the first and beyond history.
کتاب‌ها
قرآن کریم (1393) ترجمه مهدی الهی‌قمشه‌ای، تهران: دهقان.
اسماعیل‌پور، ابوالقاسم (1391) اسطورۀ بیان نمادین، تهران: سروش.
الیاده، میرچاده (1365) اسطوره بازگشت جاودانه، ترجمۀ دکتر بهمن سرکاراتی، تبریز: نیما.
الیاده، میرچاده (1374) اسطوره، رؤیا، راز، ترجمۀ رﺅیا منجم، تهران: فکر روز.
الیاده، میرچاده (1392) چشم‌اندازهای اسطوره، جلال ستاری، تهران: توس.
برزگر، کریم (1377) شیطان‌شناسی، قم: دار الذخایر.
خسروی، ابوتراب (1392الف) رود راوی، تهران: ثالث.
خسروی، ابوتراب (1392ب) ملکان عذاب، تهران: ثالث.
خسروی، ابوتراب (1381) اسفار کاتبان، تهران: قصه و آگاه.
دماوندی، مجتبی (1384) جادو در اقوام ادیان و باز تاب آن در ادب فارسی، سمنان: آبرخ.
دو بوکور، مونیک (1373) رمزهای زنده جان، تهران: مرکز.
ستاری، جلال (1390) اسطوره و رمز، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: سروش.
شایگان، داریوش و کربن، هانری (1371) آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی، ترجمۀ باقر پرهام، تهران: آگاه.
علمداری، کاظم (1379) چرا ایران عقب ماند و غرب پیش رفت، تهران: کام نو.
فوردهام، فریدا (1388) مقدمه‌ای بر روانشناسی یونگ، ترجمۀ مسعود میربها، تهران، جامی.
کاسیرر، ارنست (1390) زبان و اسطوره، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: مروارید.
کمبل، جوزف (1386) قدرت اسطوره، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: مرکز.
کوپر، جی سی (1379) فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمۀ ملیحه کرباسیان، تهران،
فرشاد. واحد دوست، مهوش (1378) نهادینه‌های اساطیری در شاهنامه فردوسی، تهران: سروش.
هال، جیمز (1383) فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب، رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.
هینلز، جان (1389) شناخت اساطیر ایران، ترجمه باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
هینلز، جان (1388) شناخت اساطیر ایران، ترجمه ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران: چشمه.
یاحقی، محمدجعفر (1386) فرهنگ معاصر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی، تهران: فرهنگ فارسی.
یونگ، گوستاوکارل (1368) چهار صورت مثالی، ترجمۀ پروین فرامرزی، مشهد: معاونت آستان قدس رضوی.
یونگ، گوستاوکارل (1383) انسان و اسطوره‌هایش، ترجمۀ حسن اکبریان طبری، تهران: دایره.
مقالات
علی‌زاده، پوران، عادل‌زاده، پروانه، پاشایی فخری، کامران. (1396). تحلیل بن‌مایه‌های اساطیری در رود راوی اثرابوتراب خسروی. پژوهش ادبیات معاصر جهان، 22(2)، 469-500. doi: 10.22059/jor.2017.128342.1239.
نجات‌زاده عیدگاهی، حسنیه، قوام، ابوالقاسم. (1399). «وصف مدرنیستی» در آثار ابوتراب خسروی. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 12(43)، 171-194. doi: 10.30495/dk.2020.672393.
_||_Book
The Holy Quran (2014) Third edition, translated by Mehdi Elahiqamshahi, Tehran: Dehghan.
Ismailpour, Abolghasem (2012) The Myth of Symbolic Expression, Tehran: Soroush.
Eliyadeh, Mirchadeh (1986) The Myth of Eternal Return, translated by Dr. Bahman Sarkarati, Tabriz: Nima.
Eliyadeh, Mirchadeh (1995) Myth, Dream, Mystery, translated by Roya Monjem, Tehran: Fekr Rooz.
Eliyadeh, Mirchadeh (2013) Mythical Perspectives, Jalal Sattari, Third Edition, Tehran: Toos.
Barzegar, Karim (1998) Satanology, Qom: Dar al-Zakhayr.
Khosravi, Abu Trab (2013a) Ravi Ravi, Tehran: Third.
Khosravi, Abu Trab (2013b) Malekan Azab, Tehran: Third.
Khosravi, Abu Trab (2002) Asfar Kataban, Tehran: Qeshe va Agah.
Damavandi, Mojtaba (2005) Magic in the tribes of religions and its reflection in Persian literature, Semnan: Abarkh.
Do Bucor, Monique (1994) Live Secrets of John, Tehran: Center.
Sattari, Jalal (2011) Myth and Mystery, translated by Jalal Sattari, Tehran: Soroush.
Shaygan, Darius and Carbon, Henry (1992) Horizons of Spiritual Thought in Iranian Islam, translated by Baqer Parham, Tehran: Agah.
Alamdari, Kazem (2000) Why Iran lagged behind and the West moved forward, Tehran: Com No.
Fordham, Frida (2009) An Introduction to Jungian Psychology, translated by Massoud Mirbaha, Tehran, Jami.
Cassirer, Ernst (2011) Language and Myth, translated by Mohsen Thalasi, Tehran: Morvarid.
Campbell, Joseph (2007) The Power of Myth, translated by Abbas Mokhber, Tehran: Markaz.
Cooper, GC (2000) Illustrated culture of traditional symbols, translated by Maliheh Karbasian, Tehran, Farshad.
Unit friend, Mahvash (1999) Mythological Institutions in Ferdowsi Shahnameh, Tehran: Soroush.
Hall, James (2004) Dictionary of Symbols in East and West Art, Roghayeh Behzadi, Tehran: Contemporary Culture.
Hinels, John (2010) Understanding Iranian mythology, translated by Bajlan Farrokhi, third edition, Tehran: mythology.
Hinels, John (2009) Understanding Iranian mythology, translated by Jaleh Amoozgar and Ahmad Tafazli, Tehran: Cheshmeh.
Yahaqi, Mohammad Jafar (2007) Contemporary Culture and Fiction in Persian Literature, Tehran: Persian Culture.
Jung, Gustavkarl (1989) Four examples, translated by Parvin Faramarzi, Mashhad: Deputy of Astan Quds Razavi.
Jung, Gustavkarl (2004) Man and his myths, translated by Hassan Akbarian Tabari, Tehran: circle.
Articles
Nejatzade Eedgahi, H., & Ghavam, A. (2020). The modernist described in the works of Abootorab Khosravi. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 12(43), 171-194. doi: 10.30495/dk.2020.672393.
Alizadeh, P., Adelzadeh, P., Pashaei Fakhri, K. (2017). Analysis of mythological motifs In” Rude Ravi" written by Aboutorab Khosravi. Research in Contemporary World Literature, 22(2), 469-500. doi: 10.22059/jor.2017.128342.1239
