بررسی رنگ در ادبیات معاصر فارسی و عربی (مطالعه موردی اشعار قیصر امین‌پور و آدونیس)
محورهای موضوعی : تطبیقی (با ویژگی ادبی و هنری)
الهام کریمی
1
,
رحیمه چولانیان
2
,
سهاد جادری
3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عربی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران.
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران.
کلید واژه: قیصر امین‌پور, آدونیس, ادبیات تطبیقی, ادبیات معاصر, رنگ,
چکیده مقاله :
عناصر اساسی در تصاویر ادبی و صور خیالی همچون استعاره، تشبیه، کنایه، مجاز، مطابقت حواس و غیره، به رنگ‌ها بستگی دارند، رنگ جایگاه مهم و برجسته ای دارد؛ زیرا به کلمات ادبی بُعد، جهت و عمق می بخشد و نیز تأثیر فراوان آن در زندگی و روحیات ما نمایان است، شاعران از این عنصر برای عینیت بخشیدن به مفاهیم ادبی خود بهره می جویند. تأثیر وافر رنگ‌ها، بسیاری از محققین را به بررسی اثرات و ابعاد آن‌ها، چه مثبت و چه منفی تشویق نموده و هر یک از آن‌ها به گونه ای سعی در نشان دادن این تأثیرات به دیگران هستند. در این مقاله تلاش شده است تا با شیوه توصیفی- تطبیقی به بررسی رنگ به عنوان یکی از عناصر اصلی و مهم در ادبیات معاصر، به ویژه در اشعار آدونیس و قیصر امین‌پور، و نیز به ارزیابی اشعار این دو شاعر سوری و ایرانی پرداخته شود. بارزترین دستاورد این پژوهش آن است که این دو شاعر شش رنگ سیاه، سفید، آبی، سبز، قرمز و زرد را با کمیت های مختلفی جهت انعکاس و بیان مقاصد و مضامین مختلفی که اغلب ناشی از شرایط اجتماعی جامعه بود، به کار بردند و از کاربست نمادین آن‌ها جهت افزدون به غنای اشعار خود بهره بردند.
The basic elements in literary images and imaginary forms, such as metaphor, simile, irony, metaphor, matching of the senses, etc., depend on colors; color has an important and prominent place; Because it gives literary words dimension, direction and depth and also its great impact on our lives and spirits is evident, poets use this element to give objectivity to their literary concepts. The abundant effect of colors has encouraged many researchers to study their effects and dimensions, both positive and negative, and each of them is trying to show these effects to others. In this article, an attempt has been made to study color as one of the main and important elements in contemporary literature, especially in the poems of Adonis and Qaisar Aminpour, by descriptive-comparative method, and also to evaluate the poems of these two Syrian and Iranian poets. The most obvious achievement of this research is that these two poets used six colors of black, white, blue, green, red and yellow with different committees to reflect and express different intentions and themes that were often due to the social conditions of the society. Their symbolic use was used to add to the richness of their poems.
کتاب‌ها
قرآن کریم. ابراهیم سلیم، فکری (2009) فن الرّباعی عند القیصر امین‌پور، قاهره: مصر.
أدونیس، أحمد سعید علی (1988) الأعمال الشعریة الکاملة، بیروت: دار العوده.
أدونیس، أحمد سعید علی (1994) أبجدیة ثانیة، دارالبیضاء: دار توبقال.
أدونیس، أحمد سعید علی (1996الف) الأعمال الشعریة، دمشق: دار المدی للثقافة والشعر.
أدونیس، أحمد سعید علی (1996ب) الکتاب1، بیروت: دار الساقی.
امین‌پور، قیصر (1386) آئینه‌های ناگهان، تهران: افق.
امین‌پور، قیصر (1387) دستور زبان عشق، تهران: مروارید.
انوشه، حسن (1376) فرهنگنامة ادب فارسی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
حجتی، محمد امین (1383) اثر تربیتی رنگ، قم: جمال.
حسین القاسم، عدنان (1982) سیکولوجیة إدراک اللون و الشکل، بغداد: دار الرشید.
حسین القاسم، عدنان (2000) الإبداع و مصادره الثقافیة عند أدونیس، نصر: الدار العربیة للنشر و التوزیع.
الخیر، هانی (2006) أدونیس شاعر الدهشه و کثافه الکلمه، دمشق: داررسلان للطباعه والنشر والتوزیع لسوریا.
الزواهره، هزاع (2008) اللوان و دلالاته فی الشعر، الأولی، اردن: دارالمحامد للنشر و التوزیع.
سان، هوارد و دورتی (1376) زندگی با رنگ، ترجمه نغمه صفاریان، تهران: حکایت.
سنگری، محمدرضا (1380) نقد و بررسی ادبیات مظلوم دفاع مقدس، تهران: پالیزان.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1380) صور خیال در شعر فارسی، تهران: آگاه.
شکری، عبدالوهاب (1985) الإضاة المسرحیة، القاهرة: الهئیة العامة المصریه للکتاب.
غازی التذمرى، محمّد و یاسین الغزّى (بی‌تا) نظرات فى الادب العربى الحدیث، مصر: دارالإرشاد.
قرانیا، محمد (1998) ظاهرة اللون فى القرآن الکریم، مکتبة الالکترونیة عین الجامعة.
لوشر، ماکس (1381) روان‌‌شناسی رنگ‌ها، ترجمه ویدا ابی‌زاده، تهران: درسا.
مختار عمر، أحمد (1997) اللغه واللون، القاهرة: عالم الکتب. ندا، طه (1380) ادبیات تطبیقی، تهران: فرزان.
هانت، رولاند (1378) هفت کلید رنگ درمانی، تهران: جمال الحق.
مقالات
آیت‌الله زادۀ شیرازی، مرتضی. (1362). ادبیّات تطبیقی تعریف و موضوع. مقالات و بررسیها، 15(38)، 85-104.
الشاهر، عبدالله. (بی تا). الأثر النفسی لللون. الموقف الأدبی، (7)، 3-12.
بیرانوند، نسرین، آریان، حسین، کاظم خانلو، ناصر. (1395). نماد رنگ و حس‌آمیزی آن در تصویرسازی‌های اخوان ثالث. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 8(27)، 91-122.
پشابادی، یدالله. (1393). دلالت‌شناسی رنگ و جایگاه آن در مبانی ادبیّات پایداری (نمونة مورد پژوهش: نزار قبانی). ادبیات پایداری، 6(10)، 91-119. doi: 10.22103/jrl.2014.774.
نیکوبخت، ناصر، قاسم‌زاده، سیدعلی. (1384). زمینه‌های نمادین رنگ در شعر معاصر. ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، 12(18)، 209-239.
پایان‌نامه
فوغالی، وهیبه (2012) الانزیاح فی شعر سمیح القاسم (قصیده عجائب قانا الجدیده أنموذجا)، رسالة ماجستیر، کلیة الآداب و اللغات، جامعة البویرة، إشراف محمد الهادی بوطارن.
_||_Books
The Holy Quran. Adonis, Ahmad Saeed Ali (1994) Abjadiyt saniyat, Dar Al-Bayza: Dar Al-Tobqal.
Adonis, Ahmad Saeed Ali (1996a) Poetic Works, Damascus: Dar Al-Madi for Culture and Poetry.
Adonis, Ahmad Saeed Ali (1996b) Book 1, Beirut: Dar Al-Saqi.
Adonis, Ahmad Saeed Ali (1998) Complete Poetry Works, Beirut: Dar Al-Awda.
Al-Khair, Hani (2006) Adonis, the poet of the decade and the filth of the word, Damascus: Dar al-Salaman for printing, publishing and distribution in Syria.
Al-Zawahiri, Haza (2008) Al-Lwan and its Signs in Poetry, Jordan: Dar Al-Muhammad for Publishing and Distribution.
Aminpour, Qaisar (2007) Sudden Mirrors, Tehran: Ofogh.
Aminpour, Qaisar (2008) Grammar of Love, Tehran: Morvarid.
Anousheh, Hassan (1997) Dictionary of Persian Literature, Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance.
Ghazi al-Thammari, Muhammad and Yasin al-Ghazzi (No date) Comments on Arabic Hadith Literature, Egypt: Dar al-Irshad.
Hojjati, Mohammad Amin (2004) Rang Educational Work, Qom: Jamal. Hunt, Roland (1999) Seven Keys to Color Therapy, Tehran: Jamal al-Haq.
Hussein Al-Qasim, Adnan (1982) The Psychology of Perception of Form and Formation, Baghdad: Dar al-Rasheed.
Hussein Al-Qasim, Adnan (2000) Innovation and confiscation of culture during Adonis, Nasr: Al-Dar Al-Arabiya for publishing and distribution.
Ibrahim Salim, Fikri (2009) Al-Ruba'i at Al-Qaisar Aminpour, Cairo: Egypt.
Luscher, Max (2002) Psychology of Colors, translated by Vida Abizadeh, Tehran: Dersa.
Mukhtar Omar, Ahmad (1997) Language and Literature, Cairo: Book World.
Neda, Taha (2001) Comparative Literature, Tehran: Farzan.
Qur'an, Muhammad (1998) The appearance of the soul in the Holy Qur'an, Electronic Library's on the public. Sangari, Mohammad Reza (2001) A Critique of the Oppressed Literature of the Holy Defense, Tehran: Palizan.
Shafiee Kadkani, Mohammad Reza (2001) Images of Imagination in Persian Poetry, Tehran: Agah.
Shukri, Abdul Wahab (1985) The Expedition, Cairo: The Egyptian Public Library.
Sun, Howard and Dorty (1997) Life with Color, translated by Naghmeh Saffarian, Tehran: Anecdote.
Articles
Ayatollah Zadeh Shirazi, M. (1983). Comparative literature definition and subject. Articles and Reviews, 15(38), 85-104.
Beyranvand, N., Arian, H., Kazem Khanloo, N. (2016). Symbolic Colors and Synaesthesia in Mehdi Akhavan Saless’s Imagery. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 8(27), 91-122.
Peshabadi, Y. (2014). Colors as Symbols in Resistance Literature: Nizar Ghabani, a Case Study. Resistance Literature, 6(10), 91-119. doi: 10.22103/jrl.2014.774.
Shaher, Abdullah. (No date). The psychological effect of color. Literary Position, (7), 3-12.
Nikobakht, N., Ghasemzadeh, S.A. (2005). Symbolic Backgrounds of Color in Contemporary Poetry, Literature and Humanities of Shahid Bahonar University of Kerman, 12(18), 209-239.
Theses
Foghali, Wahiba (2012) Displacement in the Poetry of Samih Al-Qasim (The New Wonders of Qana Poem as a Model), Master Thesis, Faculty of Arts and Languages, University of Bouira, supervised by Muhammad Al-Hadi Boutarn.
