دستاوردهای سیاسی - اجتماعی نواندیشی دینی در ایران و مصر

محورهای موضوعی : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

ابراهیم قاسم پور ¹ , علی اکبر امینی ² , مرتضی منشادی ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران
2 - استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

تاریخ دریافت : 1399/07/16 تاریخ پذیرش : 1399/09/09 تاریخ انتشار : 1400/08/01

کلید واژه: سکولاریسم, نهادهای مدرن, ساختارگرایی, نواندیشی دینی,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با تکیه بر اندیشه نواندیشان دینی همچون سید جمال به عنوان تئوریسین احیاءگری دینی در جهان اسلام از جمله ایران و مصر، علامه نائینی نواندیش اصلاح‌گر ایرانی و شیخ محمد عبده نواندیش اصلاح‌‌گر مصری درپی پاسخ به این پرسش است که جریان نواندیشی دینی چه دستاوردهای سیاسی- اجتماعی در ایران و مصر داشته است؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که نواندیشی دینی در ایران قرن نوزدهم دستاوردهایی همچون گسترش عقل‌‌گرایی، ایجاد ساختار سیاسی نوین همچون ایجاد مجلس، قانون و عدالت‌خانه داشته و در مصر نیز دستاوردهایی همچون گسترش عقل‌‌گرایی، شروع دوره اصلاحات، ورود امواج مدرنیسم و مظاهر آن همچون چاپ روزنامه، مدارس جدید، تغییر نگرش به حقوق زنان، ناسیونالیسم و سکولاریسم به همراه داشته است.

چکیده انگلیسی:

The present study, relying on the ideas of some religious intellectuals such as Seyyed Jamāl as a theorist of religious intellectualism in the Islamic world including Iran and Egypt, 'Allāma Nā'ini as an Iranian reformist intellectual, and Sheykh Mohammad 'Abdah as an Egyptian reformist, aims to answer what were the political-social achievements of religious intellectual movement in Iran and Egypt. The method of study was descriptive analysis and the results showed that religious intellectualism in the 19th century Iran has had some achievements in Iran like propagating rationalism, and creating modern structures such as parliament, law, and court. It also has brought about some outcomes in Egypt, like propagating rationalism, starting reformism, modernism movement and its manifestations such as newspapers and new schools, changing the attitude to women's rights, nationalism, and secularism.