بررسی فقهی و رویه حقوقی طلاق اقلیت‌های دینی- مذهبی مقیم کشور با تکیه بر آرای محاکم

محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق

معصومه شیخ نیا ¹ (کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، واحد تهران، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)
رسول ابافت ² (استادیار، گروه حقوق، واحد پرند، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/04/28 تاریخ پذیرش : 1401/06/18 تاریخ انتشار : 1401/07/01

کلید واژه: احوال شخصیه, ازدواج, طلاق, اقلیت مذهبی, ایران, اقلیت دینی,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر بررسی فقهی و رویه حقوقی طلاق اقلیت‌های دینی- مذهبی مقیم کشور با تکیه بر آرای محاکم است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که فقه اسلامی براساس قواعد ابرام و الزام، احترام اقلیت‌های مقیم کشور را لازم شمرده و آنها را در احوال شخصیه خود مختار می داند. اقلیت های رسمی کشور دارای انجمن‌هایی هستند که کاملاً مطابق شرع خود نسبت به اجرای طلاق اقدام می‌کنند. ازدواج‌های مختلط در حین طلاق پیچیدگی خاص خود را داشته و به‌صورت کلی ازدواج زن مسلمان با مرد غیرمسلمان باطل بوده و رسمیت ندارد. ازدواج مرد مسلمان با زن غیرمسلمان نیز مشروط به اسلام آوردن زن است و به همین جهت دادگاه‌های عمومی صلاحیت رسیدگی به مسئله را دارند، اما اگر خروج از اسلام به‌واسطه ازدواج صورت گیرد، مسئله ارتداد مطرح است که مهم تر از رسیدگی به طلاق می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

The purpose of the present research is the jurisprudential review of judiciary procedures of the divorce for religious-sectional minorities in Iran based on the courts' rules. The research method is descriptive-analytic and the results showed that the Islamic jurisprudence based on the principle of Ibrām and Ilzām (insistence and obligation), necessitates respecting to the minorities who live in Iran and gives them autonomy to decide on their own personal affairs. Official minorities in our country have associations which take measures to proceed with the divorce according to their own religion. Co-religion marriages have some special complicacies and in general, the marriage of a Muslim woman to a non-Muslim man is null and void. Besides, the marriage of a Muslim man to a non-Muslim woman is allowed if only the woman becomes Muslim so the general courts do not have qualification to proceed with this issue. However, if one leaves the religion of Islam due to marriage, the issue of apostasy is raised which is more important than following up divorce.

منابع و مأخذ:

آریامنش، بشیر (1390). حقوق اقلیت‌ها از منظر قانون اساسی و موازین بین‌المللی. تعالی حقوق، 4(13)، ص12-52.

ابراهیمیان، حجت‌الله (1391). حقوق خاص اقلیت‌های دینی در نظام سیاسی ایران. مطالعات انقلاب اسلامی، 9(29)، ص1-12.

ابن عابدین، محمدامین (1395). رد المختار. قم: قلم، ج 2.

ابن منظور، ابوالفضل (1414ق). لسان العرب. بیروت: اقلام، ج1.

بجنوردی، محمدحسن (1413ق). قواعد فقهیه. قم: اسماعیلیان، ج 1.

بغدادی، مفید (1413ق). المقنعه. قم: اسماعیلیان، ج1، چاپ سوم.

حسینیان، رضا (1398). جزوه درسی حقوق اقلیت‌ها. دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه.

حلّی، جعفر بن حسن (1414ق). تذکره الفقها. تبریز: مکتب رضوی، چاپ سوم، ج1.

رهنی، محمد؛ فریدی، حسن (1388). بررسی مبانی فقهی احوال شخصیه اقلیت‌های دینی از دیدگاه فقه و حقوق موضوعه. فقه و تاریخ تمدن، 5(20)، ص 107-130.

شریفی، حسین؛ قره‌باغی، عبدالله (1389). تحلیل قاعده منع تبعیض نسبت به اقلیت‌ها در حقوق بین‌الملل. حقوقی بین‌المللی، 27(42)، ص36-52.

صالح‌پور، رضا (1398). جزوه حقوق خانواده. دانشگاه آزاد اسلامی واحد پرند.

طالبی باقری، باقر (1393). سیری در تلمود. تهران: نشر ادیان، ج1.

فاضل لنکرانی، محمد (1416ق). قواعد فقهیه. قم: نشر مهر، چاپ سوم، ج1.

فروزنده، مسعود (1392). ایران، سرزمین ادیان الهی. تهران: سفیران، ج1.

محقق حلّی (1413ق). شرایع الاسلام. قم: دارالقلم، ج1.

مصطفوی، حسن (1386). محاکمه و بررسی در عقاید و احکام و آداب و تاریخ باب و بهاء. تهران: علامه مصطفوی، چاپ سوم، ج2.