تبیین قاعده فلسفی «کل ما بالعرض ینتهی الی مابالذات» از منظر قرآن
محورهای موضوعی : فلسفه اسلامی
محمدحسین ایراندوست
1
(
هیات علمی
)
کلید واژه: مابالذات, قاعده فلسفی, مابالعرض, قرآن,
چکیده مقاله :
مدلول این قاعده فلسفی چنین است که هر موجود بالعرض ضرورتا به یک موجود بالذات منتهی می گردد. حکمای اسلامی با استفاده از این قاعده فلسفی مسائل مختلفی را اثبات کرده اند. چنانکه فارابی در باب اثبات وجوب برای صفات ذاتی خداوند، و ملاصدرای شیرازی هم در اکثر مباحث فلسفی بویژه اثبات حرکت جوهری و اثبات صانع، از این قاعده استفاده کرده است. عرفای اسلامی نیز طبق این قاعده، اولیت هر شیء را بالعرض و آن را منتهی به اولیت بالذات خداوند می دانند. از طرفی آیاتی در قرآن کریم وجود دارد که مفاد آن با قاعده کل ما بالعرض ینتهی الی مابالذات منطبق است. به گونه ای که فهم دقیق تر این آیات از رهگذر این قاعده میسور است. این مقاله درصدد است تا به روش توصیفی - تحلیلی ضمن بررسی پیشینه این قاعده و اقوال حکماء، جایگاه این قاعده فلسفی در آیات قرآن را مورد بررسی و تبیین قرار دهد.
The implication of this philosophical principle is that " Each independent entity leads to an dependent ". Islamic scholars have proved various issues using this philosophical rule. As Farabi has used this principle in the proof of the "necessity" for the inherent traits of God, and Molasadra Shirazi, in most of the philosophical debates, in particular the proof of the essential motion and the proof of Sunnī. According to this rule, the mystics of Islam also acknowledge the priority of each object and lead it to the priority of God. On the other hand, there are verses in the Holy Qur'an, the provisions of which are in line with the principle of "all of us for the sake of this verse". So that the verses are more accurately understood by this rule of Mysore. This paper tries to investigate the position of this philosophical principle in the Quranic verses by descriptive-analytical method, while reviewing the background of these rules and the words of the hikma.
_||_
