بررسی و تحلیل تأثیر مجتمع‌های تجاری بر گسترش مصرف‌گرایی در کلان‌شهرتبریز

محورهای موضوعی : کالبدی

مسعود حسن نژاد امجدی ¹ , محمدرضا پورمحمدی ² , نادر زالی ³

1 - دانشجوی دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
2 - استاد مدعو گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
3 - دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

تاریخ دریافت : 1399/04/08 تاریخ پذیرش : 1400/03/15 تاریخ انتشار : 1400/04/01

کلید واژه: تبریز, مال‌ها, مصرف, مصرف‌گرایی, مجتمع‌های تجاری,

چکیده مقاله :

ایجاد مجتمع‌های مدرن از جمله ابزارهای امپریالیسم برای رواج مصرف‌گرایی در شهرهای جهان سوم که با شدت زیادی در حال گسترش است. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی تأثیرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، کالبدی و محیطی مجتمع‌های تجاری بر گسترش مصرف‌گرایی در کلان‌شهر تبریز انجام گرفته است. پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. رویکرد حاکم بر آن کمی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش را مشتریان مجتمع‌های تجاری ستاره‌باران، رویال، لاله پارک، اطلس و پالادیوم رشدیه تبریز است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 400 نفر برآورد گردید و به تناسب تعداد مشتریان هر مجتمع تجاری به صورت تصادفی سیستماتیک بین آن‌ها توزیع گردید. پایایی کلی پرسشنامه 754/0 به دست آمد. تحلیل‌های یافته‌های پژوهش با استفاده از آزمون پیرسون نشان داد که به ترتیب مؤلفه‌های اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، کالبدی- فیزیکی و محیطی با مقادیر 616/0، 568/0، 239/0 و 161/0 دارای همبستگی مثبت و معناداری با میزان مصرف‌گرایی دارند. همچنین نتایج نشان داد که متغیرهای درآمد، تجربه خرید قبلی، سن و جنسیت با مقادیر 620/0، 558/0، 556/0 و 547/0 دارای همبستگی مثبت و معناداری با میزان مصرف‌گرایی دارند. نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره نیز نشان داد که مجموع نه متغیر کیفی و 23 متغیر کمی‌توانایی تبیین 55/77 درصد از تغییرات واریانس مربوط به مصرف‌گرایی را دارند. در نهایت نتایج نشان داد که به ترتیب مناطق، 4، 1، 8، 2، 3، 10، 9، 7 و 6 دارای مصرف‌گراترین شهروندان هستند. در نهایت پیشنهادهای با محوریت اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی در راستای جلوگیری از رواج مصرف‌گرایی ارائه شده است.

منابع و مأخذ:

Afrasiabi, H., Khorrampour, Y., Javaherchian, N., Dehghan, A. 2016. A Study of Consumerism-Emphasis
with Emphasis on Urbanism among the Youth of Yazd, Journal of Urban Sociological Studies, No. 21:
168-141. (In Persian)
2. Akhavi, A. 2001. Macroeconomics, Fifth Edition. Tehran: Publications of the Institute of Business Studies
and Research, 528 pages. (In Persian)
3. Anwar, S. A., &Sohail, M. S. 2004. Festival tourism in the United Arab Emirates: First-time versus
repeat visitor perceptions. Journal of Vacation Marketing, 10 (2): pp. 161-170.
4. Azar, A., Heidari, L. 2019. Investigating the position of new patterns of urban planning in new urban
neighborhoods (Case study: Yaghchian neighborhood of Tabriz), Journal of New attitudes in human
geography. 11(3): 355-372. (In Persian)
5. Azizi, M., Asadi, R. 2017. Analysis of the morphology of commercial complexes, Case study: Cyrus
Commercial Complex, District 5 of Tehran, Journal of Urban Studies, 24 (1), 55-68. (In Persian)
6. Bakhshizadeh, A., Kordnaij, A., Khodadad Hosseini, H. 2016. Presenting a Model to Explain the Role of
Success of Commercial Complexes in the Country, Journal of Business Reviews, No. 76: 13-1. (In
Persian)
7. Campbell, C. 2005. The craft Consumer: culture, crafy and consumption in a postmodern society, in
journal of consumer culture, 5 (1): pp. 34-51.
8. Cherrier, H. 2009. Anti-consumption discourses and consumer-resistant identities. Journal of Business
Research, 62(2): pp. 181-190.
9. El Hedhli, K., Chebat, J.-C., & Sirgy, M. J. 2013. Shopping well-being at the mall: Construct, antecedents,
and consequences. Journal of Business Research, 66(7): 856-863.
10. Featherstone, M. 2010. Body, image and affect in consumer culture. Body & society, 16(1): pp. 193-221.
11. Ghojali, S. 2014. Customer Satisfaction Assessment of Shopping Experience in New Commercial
Centers, Master's Thesis in Urban Planning, University of Tabriz, 118 pages. (In Persian)
12. Jäger, P. F. 2016. "Where the whole city meets: youth, gender and consumerism in the social space of the
MEGA shopping mall in Aktobe, western Kazakhstan." Central Asian Survey, 35(2): pp. 178-194.
13. Jalili Rad, A., Armin, Z., Ali Abadi, Zohreh. 2014. Consumerism and Its Damages, International and
Online Conference on Green Economy, Babolsar, May 12, 1737-1719. (In Persian)
14. Jones, E, D. Williamson, J. 2009. Retrofitting suburbia: Urban design solutions for redesigning suburbs.
New Jersey: John Wiley & Sons. 288P.
15. Kalantari, A. 2009. Islam and consumption patterns. Qom: Fourth Edition, Book Garden, 380 pages.
16. Loader, I. 1999. Consumer culture and the commodification of policing and security. Sociology, 33(2): pp.
373-392.
17. Mathu, K. 2019. The Influence of Shopping Complexes/Malls on the South African Grocery SMEs in the
Periphery. The Journal of Business Diversity, 19(1): 85-94.
18. Mathur, N. 2013. Modernity, Consumer Culture and Construction of Urban Youth Identity in India: A
Disembedding Perspective. Consumer Culture, Modernity and Identity, pp. 89-121.
19. McClimens, A., & Hyde, M. 2012. Intellectual disability, consumerism and identity: To have and have
not? Journal of intellectual disabilities, 16(2):135-144.
20. Mousavi, Yaqoub. Ahmadi, T. 2012. The effect of urban commercial advertisements on women's
consumerism in Tehran, Journal of Socio-Cultural Development Studies, No. 4: 123-99. (In Persian)
21. Pathak, D. 2015. Consumer Culture, Modernity and Identity: Taylor & Francis.
22. Qadiri Asl, B. 1997. Generalities of Economics. Tehran, seventh edition, Sepehr Publishing Center, 638
pages. (In Persian)
23. Seiedalipour, Kh. 2018. Investigating the effective factors of citizens' satisfaction with the security of
tourism spaces in Tehran metropolis, Journal of New attitudes in human geography. 10(3): 109-122. (In
Persian)
24. Seiedi Nia, A. 2009. Consumption and Consumerism from the Perspective of Islam and Economic
Sociology, Journal of Islamic Economics, No. 34: 178-151. (In Persian)
992 فصلنامه علمی - پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی – سال سیزدهم، شماره سوم، تابستان 1400
25. Singh, H. and S. Bose. 2008. My American cousin: A comparison between Indian and the US malls,
Journal of Asia-Pacific Business 9(4): pp. 358-372.
26. Soleimani, A., A. Majnouni Toutakhane, A. R. Soleimani and A. Aftab. 2018. "Assessment and Analysis
of Sustainability Status in Metropolises, Case Study: All Ten Regions of Tabriz." geographical researches
quarterly journal 33(1): 140-157.
27. Susilo, D. and M. Primatama. 2018. "City Architecture as the Production of Urban Culture: Semiotics
Review for Cultural Studies." Humaniora 30(3): pp. 248-262.
28. Tehran City Studies and Planning Center, Tehran Municipality. (In Persian)
29. Toutakhane, A. M. and M. Mofareh. 2016. Investigation and evaluation of spatial patterns in Tabriz parks
using landscape metrics. Journal of Urban and Environmental Engineering 10(2): pp. 263-269.
30. Warnaby, G. and D. Medway. 2018. "Marketplace icons: shopping malls." Consumption Markets &
Culture 21(3): pp. 275-282.
31. Zhu, Q., & Sarkis, J. 2016. Green marketing and consumerism as social change in China: Analyzing the
literature. International Journal of Production Economics, 181, 289-302.
32. Ziaeion, M. 2012. Social Analysis of Space with Attitude of Space How, Experience for Designing a
Commercial Complex in Tabriz. Journal of Architecture, Islamic Azad University, Central Tehran Branch,
208 pages. (In Persian)
33. Zukin, S. 2018. Point of purchase: How shopping changed American culture: Routledge.