بررسی موانع ارتقای مرتبه علمی زنان عضوهیات علمی در دانشگاه‌های دولتی
محورهای موضوعی : آموزش عالی
جواد صادقی جعفری
1
(استادیار جامعه شناسی ، گروه مدیریت فرهنگی و رسانه،دانشکده فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه سوره،تهران، ایران)
فاطمه ملکلو
2
(کارشناس ارشد مدیریت و برنامه ریزی آموزش عالی، گروه روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خاتم.)
کلید واژه: موانع سازمانی, ارتقا مرتبه ی علمی, آیین نامه ارتقاء, موانع خانوادگی, زنان عضو هیات علمی,
چکیده مقاله :
هدف مقاله حاضر بررسی موانع کسب امتیازهای لازم ارتقای مرتبه علمی زنان عضو هیات علمی در چارچوب آیین نامه ارتقای مرتبه علمی اعضای هیات علمی است. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته با 30 گویه است. روایی پرسش نامه با روش تایید خبرگان و پایایی آن از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، تایید شد. این ضریب برای کل مقیاس برابر 91/0 بدست آمد. نمونه آماری 71 نفر از زنان عضو هیئت علمی دانشگاه های دولتی را شامل می شود. شیوه نمونه گیری در دسترس و از نوع غیر احتمالی است. به این منظور 6 دانشگاه اصلی انتخاب و از طریق جمع آوری مشخصات ایمیل جامعه هدف، پرسشنامه آنلاین در محیط گوگل فرم ارسال و داده ها جمع آوری شد. تحلیل داده ها نشان داد که زنان دانشگاهی چالش های کسب امتیازهای بخش اجرایی آیین نامه را در رتبه اول اهمیت و امتیازهای بخش پژوهشی را در رتبه دوم اهمیت قرار داده اند. چالش های کسب امتیاز در محورهای فرهنگی و وظایف آموزشی عضو هیات علمی در مرتبه سوم اهمیت قرار دارد. از سوی دیگر دو متغیر مسائل خانوادگی و مسائل سازمانی در یک سطح، مانع کسب امتیازهای لازم محورهای چهارگانه آیین نامه است و با فاصله زیادی از این دو متغیر، عوامل فردی و شخصیتی زنان قرار دارد. در این مقاله نتیجه گیری شده است که زنان با موانعی واقعی به واسطه درگیر شدن در نقش های خانوادگی و ویژگی های عمدتاً فرهنگی سازمان دانشگاه ها در رقابتی نابرابر با مردان در مسیر کسب امتیازهای لازم پیش بینی شده در آیین نامه ارتقاء قرار گرفته اند.
The purpose of this article is to investigate the obstacles to obtaining the necessary points to promote the academic rank of women faculty members in the framework of the "Regulations for the promotion of the academic rank of faculty members." The research method is descriptive survey and the data collection tool is a researcher-made questionnaire with 30 items. The validity of the questionnaire was confirmed by experts and its reliability was confirmed by calculating the Cronbach's alpha coefficient. This coefficient was obtained as 0.91 for the whole scale. The statistical sample includes 71 women faculty members of state universities. For this purpose, 6 main universities were selected and by collecting the email address of the target community, an online questionnaire was sent in Google Form and data was collected. Data analysis showed that female academics placed the challenges of obtaining "executive activities" points in the first rank and the "research activities" points in the second rank. The challenges of earning points in the "cultural" and "educational" duties of the faculty member are of third importance. On the other hand, the two variables "family issues" and "organizational issues" at the same level, prevent the necessary points from obtaining the necessary points of the four axes of the bylaw, and with a large distance from these two variables, there are "individual and personality" factors of women. In this article, it is concluded that women with real obstacles due to engaging in family roles and mainly cultural characteristics of the university organization in an unequal competition with men in order to obtain the necessary points provided in the promotion regulations.
آیین نامه ارتقای مرتبه علمی هیئت علمی موسسه های آموزش عالی، پژوهشی و فناوری دولتی و غیر دولتی مصوب 27/4/1395، شورای عالی انقلاب فرهنگی.
بوردیو، پیر. (1398). انسان دانشگاهی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: کتاب پارسه.
بون ویتز، پاتریس.(1391). درس هایی از جامعه شناسی پی یر بوردیو، ترجمه جهانگیر جهانگیری و حسن پورسفیر، تهران:نشر آگه.
جمالی زواره، بتول. نصراصفهانی، احمدرضا. نیلی، محمدرضا. (1397). واکاوی آیین نامه ارتقاء اعضای هیات علمی: چالش ها و پیامدها، آموزش عالی ایران، 37 : 98-79.
جواهری، فاطمه. داریاپور، زهرا. (1387). مشکلات شغلی زنان عضو هیئت علمی دانشگاه، زن در توسعه و سیاست، 6(2) : 22-47.
دوس، دی.ای. (1376 ). روش پیمایشی در تحقیق اجتماعی، ترجمه مریم رفعت جاه و رخساره کاظم، تهران: نشر مرکز ملی مطالعات و سنجش افکار عمومی.
روحانی، شادی. رشیدی، زهرا. (1397). واکاوی تجربه زیسته اعضای هیات علمی از روند ارتقای مرتبه علمی؛ مطالعه ای به روش پدیدارشناسی، آموزش عالی ایران، 37 : 157-133.
سیدمن، استیون.(1388). کشاکش آرا در جامعه شناسی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
شادی طلب، ژاله. ابراهیم پور، سمانه. (1396). بازگویی تجربیات زنان در ارتقا به مرتبه استادی در دانشگاه های ایران، رفاه اجتماعی، ۱۷ (۶۶) :۵۳-۱۰۶.
شهسواری، امیر. علم الهدی، جمیله. ذاکرصالحی، غلامرضا. خراسانی، اباصلت. خادمی، مریم. (1399). تحلیل سیاست‌های ارتقاء اعضای هیأت علمی در چارچوب نقش نهاد دانشگاه در توسعه نوآوری، مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 10(34) :2-34.
شیربگی، ناصر. ساعدموچشی ، لطف الله. (1398). پدیدارنگاری تجارب اعضای هیات علمی از فرایند ارتقای مرتبه علمی. آموزش عالی، 1(37): 77-57.
فاضلی، نعمت الله. (1396). فرهنگ و دانشگاه، تهران: ثالث.
فکوهی، ناصر. (1396). بوردیو و میدان دانشگاهی ،کاربردهای اجتماعی دانش، جلد اول، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
گیدنز ، آنتونی. (1395). جامعه شناسی، ترجمه هوشنگ نایبی، جلد دوم، تهران: نشر نی.
موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم.(1387). آموزش عالی ایران، تهران: موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم.
موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم.(1397). آموزش عالی ایران، تهران: موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم.
موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم.(1399). آموزش عالی ایران، تهران: موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم.
مهدوی، سیدمحمدصادق. لطیفی، روح انگیز. (1388). بررسی جامعه شناختی ارتقای علمی زنان هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و شناخت موانع، مشکلات آنها، پژوهش نامه علوم اجتماعی، 3(3): 7-22.
واکو وانت، لوئیک. (1381). پیربوردیو در راب استونز ، متفکران بزرگ جامعه شناسی، ترجمه مهرداد میردامادی،تهران: نشر مرکز.
ودادهیر، ابوعلی. ساداتی، سید محمد هانی. نوربخش، سید مرتضی. (1392). موانع ارتقای زنان در نظام پزشکی ایران: مطالعه ای موردی کیفی در جامعه شناسی آموزش و پرورش. فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 9(31) : 11-42.
یمنی دوزی سرخابی، محمد. (1397). تأملی در فعالیتهای علمی در دانشگاهها از نگاه پیر بوردیو، فصلنامه پژوهش و برنامهریزی در آموز شعالی، 24(3) : 23-1 .
Black, C., & Islam, A. (2014). Women in academia: What does it take to reach the top, The Guardian.
Caffarella, R.S. & Zinn, L.F (1999). Professional development for faculty: A conceptual framework of barriers & supports, Innovative Higher Education, 23(4): 241-254.
Cardel, M. I., Dhurandhar, E., Yarar-Fisher, C., Foster, M., Hidalgo, B., McClure, L. A., ... & Angelini, C. (2020). Turning chutes into ladders for women faculty: A review and roadmap for equity in academia, Journal of Women's Health, 29(5): 721-733.
Carr, P. L., Helitzer, D., Freund, K., Westring, A., McGee, R., Campbell, P. B., ... & Villablanca, A. (2019). A summary report from the research partnership on women in science careers. Journal of general internal medicine, 34(3): 356-362.
Gentry, R., & Stokes, D. (2015). Strategies for Professors Who Service the University to Earn Tenure and Promotion, Research in Higher Education Journal, 29: 29-41.
HESA. (19 January 2021). Higher Education Staff Statistics: UK, 2019/20, Available at: https://www.hesa.ac.uk/news/19-01-2021/sb259-higher-education-staff-statistics.
Macfarlane, B., & Burg, D. (2019). Women professors and the academic housework trap, Journal of Higher Education Policy and Management, 41(3): 262-274.
Stewart, P., Ornstein, M. ve Drakich, J. (2009). Gender and Promotion at Canadian Universities, Canadian Review of Sociology, 46(1): 59-85.
Takahashi, A. M., & Takahashi, S. (2015). Gender promotion differences in economics departments in Japan: A duration analysis, Journal of Asian Economics, 41:1-19.
Walash, L. & turnbull, S (2014). Barriers to women leaders in academia: tales from science and technology, studies in higher education, 41(3): 415-428.
_||_