پژوهش تطبیقی آیه ﴿نفخت فیه من روحی﴾ در تفاسیر علامه طباطبایی و علامه جعفری

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

نعمت اله حسنی ¹ , محمود خورسندی ²

1 - دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران
2 - عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه سمنان(دانشیار).

تاریخ دریافت : 1397/07/04 تاریخ پذیرش : 1397/07/04 تاریخ انتشار : 1397/06/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

تحقیق حاضر پژوهشی در مسأله نفخ روح در آدمدر تفسیر المیزان و تفسیر مثنوی مولوی اثر علامه جعفری است. علامه طباطبایی معنای دمیده شدن روح الهی در آدمی را ارتباط برقرار نمودن میان روح و بدن دانسته و برای روح در عین اتحاد با بدن، نوعی استقلال از بدن نیز تعریف می‌کند. ایشان تبیین می‌نماید اینکه خداوند روح دمیده‌شده در آدم را به خود منسوب و اضافه نموده، از روی شرافت دادن به این روح و نیز از باب اضافه لامى است که اختصاص و ملکیت را مى رساند. علامه جعفری ضمن نقد و بررسی علمی نظرات دانشمندان به تبیین و تکمیل نظریه‌ای می‌پردازد که معتقد است یکی از اوصاف کمالیه خداوند، حیات به معنای عمومی بوده و همین صفت منشأ بروز روح انسانی و ملکوتی در آدمیان نیز هست و به همین جهت همه موجودات، خصوصاً انسان را جلوه‌گاه صفات الهی می‌دانند لذا فرموده خداوند ﴿و نفخت فیه من روحی﴾ اضافه حقیقی بوده و احتیاجی به تأویل ندارد. ایشان با واکاوی بعد دیگر موضوع، میزان بهره‌مندی انسان از نسیم روح الهی را به مسأله ایمان و تعهد و احساس مسئولیت در عالم وجود، مرتبط و وابسته می‌داند.

چکیده انگلیسی:

The present article is a research on breathing into human's soul in Allameh Jafari's "Al Mizan", "Molavi's Mathnavi" interpretations. Allameh Tabatabaee interprets the breathing into human's soul as the relationship between human soul and body which could act completely independently while are dependent. He expresses that Allah relates breathing into human's soul to Himself wants to ennoble human and proves possession to Himself. Allameh Jafari criticizes and studies scholars' ideas and expresses that one of Lord's Perfection reputation is His breathing into human's soul and that's why all creatures know human being as the Lord's manifestation. He also knows the human's enjoy relating to his faith, commitment and responsibility.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم

.سلیم، غلامرضا. 1361ش، آشنایی با مولوی، تهران: انتشارات توس.

جعفری، محمدتقی. 1358ش، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج2، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

جعفری، محمدتقی. 1382ش، عوامل جذابیت سخنان مولوی، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.

جعفری، محمدتقی. 1384ش، مولوی و جهان‌بینی‌ها، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.

جعفری، محمدتقی. 1386ش، عرفان اسلامی، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.

جعفری، محمدتقی. 1386ش، فکرواره مثنوی، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.

جعفری، محمدتقی. 1387ش، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی مولوی، ج 8 و 9و 10و 14، تهران: انتشارات اسلامی و مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.

دشتی، محمد. 1386ش، ترجمه نهج البلاغه علی بن ابیطالب(ع)، قم: مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین(ع).

راستگو، سیدمحمد. 1376ش، تجلی قرآن و حدیث در شعر فارسی، تهران: سمت.

زرین کوب، عبدالحسین. 1358ش، بحر در کوزه، تهران: انتشارات علمی.

زرین کوب، عبدالحسین. 1364ش، سرّ نی، تهران: انتشارات علمی.

سرکلزایی، علی اکبر. 1386ش، قرآن در مثنوی، تهران: باران اندیشه و لیوسا.

سیدی، حسین.1389ش،تأویل قرآن در مثنوی، تهران: سخن.

طباطبایی، محمدحسین. 1417ق، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه.

طبری، محمد بن جریر. 1389ش، داستان پیامبران؛ گزیده تفسیر طبری، تصحیح حبیب یغمایی، بی جا: ثالث.

عبدالباقی، محمدفؤاد. 1364ش، المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الکریم، القاهرة: دار الکتب المصریة.

فانی، کامران و بهاء الدین خرمشاهی. 1364ش، فرهنگ موضوعی قرآن، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.

فروزانفر، بدیع الزمان. 1361ش، زندگانی مولانا جلال الدین محمد بلخی مولوی، تهران: زوار.

فیضی، کریم. 1384ش، مثنوی معنای مولوی، تهران: یاران علوی.

مکارم شیرازی، ناصر. 1377ش، ترجمه تفسیر المیزان، ج 1، قم: دار العلم.

مکارم شیرازی، ناصر. 1389ش، ترجمه قرآن حکیم و شرح آیات منتخب، قم: تابان.

موسوی همدانی، سیدمحمدباقر. 1374ش، ترجمه تفسیر المیزان، ج 12 و 14 و 16 و 17 و 19، قم: دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

مولوی بلخی، جلال الدین محمد. 1371ش، مثنوی مولوی، نسخه رینولد نیکلسون، تهران: نشر علم.

میرزا محمد، علیرضا. 1367ش، مفتاح المیزان، تهران: رجاء.

همایی، جلال الدین. 1362ش، مولوی نامه(مولوی چه می‌گوید)، تهران: انتشارات آگاه.

 

مقالات

بیگلر، محمدتقی. 1395ش، «بررسی تطبیقی گناه در قرآن کریم و مثنوی مولوی»، مجله مطالعات قرآنی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، شماره 26.