استرجاع؛ آموزه ای برای زیست مؤمنانه و اتمام فضیلت اخلاقی صبر
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی
محمد مصطفائی
1
,
فرزاد دهقانی
2
,
محمد باقر قدر
3
1 - استادیار گروه علوم قرآن وحدیث ،دانشگاه حکیم سبزواری،سبزوار،ایران
2 - استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه حکیم سبزواری
کلید واژه: استرجاع, اتمام مکارم اخلاق, مصیبت, صبر, اخلاق توحیدی,
چکیده مقاله :
پیامبر اکرم (ص) علت بعثت خود را اتمام مکارم اخلاق بیان می‌کند. در قرآن کریم یکی از‌آیاتی که با معارف عمیق خود، انسان را به برترین سطح اخلاق توحیدی به ویژه در فضیلت صبر رهنمون می‌شود، آیه 156سوره بقره است که در فراز پایانی آن، استرجاع یعنی إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ آمده است. برداشتی سطحی از آیه، مورد استفاده از آن را به ابراز تأسف و تسلیت به دیگران در عزا محدود کرده است. این پژوهش با اتخاذ روش تفسیری جامع و اجتهادی به ویژه استفاده از تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر روایی، تلاش می‌کند درک صحیح و جامعی از آیه ارائه دهد و رابطه‌ی میان دو فراز آیه یعنی مملوک خدا بودن و رجوع به سوی او و نیز پیام کاربرد راجعون در ساختار اسم فاعلی را تبیین کند. آموزه استرجاع که ناظر به کمال توحید است، با ترکیب منحصر به فرد خود و نیز مورد استفاده‌ای که در قرآن دارد (به هنگام مصیبت و برای صبر) در تعالیم دیگر انبیاء سابقه ندارد. مد نظر قراردادن آن در موقع مصیبت، فضیلت صبر را به اتمام می‌رساند، چون نه تنها از اساس زمینه غم و‌اندوه را از بین می‌برد بلکه انسان را به مقام رضا نائل می‌سازد.
Holy Quran, one of the verses that leads man to the highest level of monotheistic morality with his deep knowledge, especially about the virtue of "patience", is verse 156 of Surah Al-Baqarah, at the end of which is "Surely we are Allah's and to Him we shall surely return".A superficial interpretation of this verse, has restricted it to condolence in mourning. This research, by using a comprehensive and ijtehadi interpretation method especially the Qur'an to Qur'an and narrative method, tries to provide a correct and comprehensive understanding of the verse and to explain the relationship between the two verses of the verse, namely, being possessed by God and returning to Him, as well as the message of the use of "returning" in the structure of the active noun. The doctrine of this verse, which refers to the perfection of monotheism, with its unique composition and also its use in the Qur'an (in times of calamity and for patience) has no precedent in the teachings of other prophets. Considering it in the time of calamity completes the virtue of patience, because it not only eliminates sorrow and grief from the ground up, but also makes man attain the status of “Reza”.
