بررسی تطبیقی جایگاه دادخواهی در شاهنامه و سیاستنامه بر پایه آموزه‌های دینی

محورهای موضوعی : شعر

محمدرضا ابراهیمی ¹ , مسعود سرحدی ² , رقیه ابراهیمی زاد جویمی ³

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد گچساران، دانشگاه آزاد اسلامی، گچساران، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد امیدیه، دانشگاه آزاد اسلامی، امیدیه، ایران
3 - استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، واحد گچساران، دانشگاه آزاد اسلامی، گچساران، ایران

تاریخ دریافت : 1400/02/29 تاریخ پذیرش : 1400/02/29 تاریخ انتشار : 1400/02/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

شناختن و شناساندن شاهنامه و سیاستنامه در زمینه دادخواهی و دادن رهنمود برای مقایسه تطبیقی سایر آثار ادبی و همچنین روشن کردن ابعاد ادبیات حماسی منظوم و مقایسه آن با آثار منثور بسیار حایز اهمیت است؛ چرا که سیاستنامه کتابی صرفاً تاریخی نیست، بلکه آرمان‌های نویسنده را مخصوصاً در قالب تابلوی دادگری به ما ارائه می‌دهد. همچنین شاهنامه، فقط داستان جنگ‌ها و پیروزی‌های رستم نیست، بلکه بیانگر آرمان‌ها و باورهای یک ملت و زیباتر از همه دادخواهی و عدالت‌گری است. در همین راستا پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی بر پایه اطلاعات کتابخانه‌ای تدوین یافته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد: فردوسی و نظام الملک در سراسر شاهنامه و سیاستنامه، زورمداران و مستبدّین روزگار را به دادخواهی دعوت و به اصل دادگری توجه دادند، منتها در شاهنامه، موضوع دادخواهی به تفصیل و جامع بررسی گردیده است، حال آنکه در سیاستنامه به موضوع دادخواهی به اجمال و اختصار اشاره شده است.

چکیده انگلیسی:

It is very important to know and introduce "Shahnameh" and "Siyasatnameh" in the field of litigation and guidance for comparative comparison of other literary works as well as clarifying the dimensions of epic poetic literature and comparing it with prose works; Because "Siyasatnameh" is not a purely historical book, but presents the author's ideals, especially in the form of a picture of justice. Also, "Shahnameh" is not only the story of Rustam's wars and victories, but also expresses the ideals and beliefs of a nation and, most of all, "litigation" and justice. In this regard, the present study has been compiled by descriptive-analytical method based on library information. Findings show: Ferdowsi and Nezam-al-Molk throughout the "Shahnameh" and "Siyasatnameh" invite the tyrants of the time for litigation and paid attention to the principle of justice, but in "Shahnameh", the issue of litigation has been studied in detail and comprehensively. However, the issue of litigation is briefly mentioned in the "Siyasatnameh".

منابع و مأخذ:

 

کتابنامه

قرآن کریم.

نـهج الفـصاحه.‌

نهج البلاغه.

حمیدیان، سعید. 1383ش،درآمدی بر اندیشه و هنر فارسی، تهران: انتشارات ناهید.

فردوسی، ابوالقاسم. 1345ش،شاهنامه فردوسی‌، به تصحیح ژول مول، تهران: انتشارات سازمان کتاب‌های جیبی.

فردوسی، ابوالقاسم. 1378ش، شاهنامه فردوسی‌، بر اساس نسخه نه جلدی چاپ مسکو، زیرنظر ی‌. ا. برتلس، چاپ اول، مسکو: ققنوس.

فردوسی، ابوالقاسم. 1390ش، شاهنامه، به تصحیح ژول مول، چاپ هشتم، تهران: انتشارات میلاد.

ندوشن، محمد علی اسلامی. 1384ش، زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.

نظام الملک، ابوعلی‌ حـسن. 1370ش، سـیاستنامه، تصحیح دکتر جـعفر شـعار، چاپ چهارم، تهران: انتشارات امیرکبیر.

نظام الملک، ابوعلی‌ حـسن. 1395ش، سـیاستنامه، به اهتمام هیوبرت دارک، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

یوسفی، غلامحسین. 1367ش، دیداری با اهل قلم، تهران: انتشارات علمی.

 

مقالات

کیخا، محمدرضا و زهرا بیگ زاده. 1398ش، «نگاهی نو به عدالت شاهد مبتنی بر آیات و روایات»، فصلنامه مطالعات قرآنی، دانشگاه آزاد جیرفت، دوره 10، شماره 38.

Bibliography

The Holy Quran.

Nahj Al-Fasahe

Nahj Al-Balaghe

Hamidian, Saeed 2004, An Introduction to Persian Thought and Art, Tehran: Nahid Publications. Ferdowsi, Abolghasem 1966, Shahnameh Ferdowsi, edited by Jules Moll, Tehran: Pocket Books Publications.

Ferdowsi, Abolghasem 1999, Shahnameh Ferdowsi, based on the nine-volume version printed in Moscow, under the supervision of Y. A. Bertels, first edition, Moscow: Phoenix.

Ferdowsi, Abolghasem 2011, Shahnameh, edited by Jules Moll, eighth edition, Tehran: Milad Publications.

Nodoshan, Mohammad Ali Eslami. 2005, The Life and Death of Heroes in Shahnameh, Tehran: National Works Association Publications.

Nezam al-Molk, Abu Ali Hassan. 1991, Siyasatnameh, edited by Dr. Jafar Shoar, fourth edition, Tehran: Amirkabir Publications.

Nezam al-Molk, Abu Ali Hassan. 2016, Siyasatnameh, by Hubert Dark, Tehran: Scientific and Cultural Publications.

Yousefi, Ghulam Hussain 1988, A meeting with Ahl-e Qalam, Tehran: Scientific Publications.

 

Articles

Kikha, Mohammad Reza and Zahra Beigzadeh. 2019, "A New Look at Witness Justice Based on Verses and Traditions", Quarterly Journal of Quranic Studies, Jiroft Azad University, Volume 10, Number 38.