نگاهی تطبیقی به شیوۀ تاریخنگاری «طبری» و «مسعودی»
محمود رمضانی
1
(دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران)
منیژه فلاحی
2
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران)
رضا فهیمی
3
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساوه- ساوه-ایران)
کلید واژه: تاریخنگاری, محمد بن جریر طبری, ابوالحسن علی بن حسین مسعودی, تاریخنگاری نص‌گرا (نقلی ـ روایی), تاریخنگاری تجربه‌گرا,
چکیده مقاله :
تاریخنگاری ایرانی، به مثابه بخشی از سنت تاریخنگاری اسلامی، در قرون نخستین به ثمر نشستن دین مبین اسلام از دل مکتب تاریخ‌نگارانه عراق برآمد و برخی از بزرگ‌ترین مورخان مسلمان را در دل خود پروراند. هرچند تاریخنگاری اسلامی ، هم زمان با تکوین تمدن اسلامی به سرعت رو به رشد نهاد، اما پویایی و رشد فلسفی چندانی نداشت. در بهترین حالت با رویکردی کلامی و با روشی متأثر از قاعده علوم حدیث و رجال بررسی می‌شد. البته چهره‌هایی استثنایی همانند طبری و مسعودی تا حدودی متفاوت‌تر از دیگران عمل کرده و نگاه مشخص‌تری به موضوع داشته‌اند . یکی از دلایل معروف بودن طبری را در طی قرون متوالی، می توان ثمره روش تاریخ نگاری او دانست؛ روشی که به شدت متاثیر از روش محدثان است؛ هم در جمع آوری داده های تاریخی و هم در نگارش آنها. از طرف دیگر مسعودی مورخ برجسته سده های سوم و چهارم هجری،یکی از بنیان گذاران تاریخ نگاری تحلیلی و عقلی به شمار می رود که با تالیف آثار خود، نگرش خاصی در تاریخ نگاری تحلیلی بر پایه عقل اعمال نمود. بر این مبنا در این پژوهش سعی خواهیم کرد با بهره‌گیری از روش تحلیلی- توصیفی به مقایسه سبک تاریخ نگاری طبری و مسعودی بپردازیم.
چکیده انگلیسی :
Iranian historiography, as part of the tradition of Islamic historiography, emerged from the heart of the Iraqi school of historiography in the first centuries of the rise of Islam and nurtured some of the greatest Muslim historians. Although Islamic historiography grew rapidly with the emergence of Islamic civilization, it did not have much dynamic and philosophical growth. In the best case, it is examined with a theological approach and in a way influenced by the rule of the sciences of hadith and rijal. Of course, exceptional figures such as Tabari and Masoudi acted somewhat differently from others and had a more specific view of the issue. One of the reasons for Tabari's fame over the centuries can be attributed to his method of historiography; A method that is strongly influenced by the method of narrators; Both in collecting and writing historical data. On the other hand, Masoudi, a prominent historian of the third and fourth centuries AH, is one of the founders of analytical and intellectual historiography who, by writing his works, applied a special approach to analytical historiography based on reason. Based on this, in this research, we will try to compare the historiography style of Tabari and Masoudi by using analytical-descriptive method.
