سایه‌روشن جدال زن سنتی و مدرن در ایران و سوریه (مورد پژوهانه: رمان «الدوامة» و «چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم»)

محورهای موضوعی : شعر

سارا حسنی نفطه ¹ , یحیی معروف ² , علی سلیمی ³ , عبدالرضا نادریفر ⁴

1 - دانشجوی دکترای ادبیات عرب، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
2 - استاد گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
3 - استاد گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
4 - استادیارگروه زبان وادبیات فارسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

تاریخ دریافت : 1400/09/11 تاریخ پذیرش : 1401/09/29 تاریخ انتشار : 1401/07/01

کلید واژه: چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم, سنت و تجدد زنان, زویا پیرزاد, قمر کیلانی, الدوامة,

چکیده مقاله :

یکی از مهم‌ترین ابزارهای درک جایگاه زنان در جامعه، آثار ادبی هستند. در دهۀ اخیر، به دلیل تحوّل در ساختار اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جوامع و بالا رفتن سطح آگاهی زنان، نویسندگان زن با دیدگاه انتقادی به بیان جایگاه و نقش اجتماعی زنان پرداختند و خواستار تغییر بنیادین در نگرش مردم و بازنگری در تفاسیر مردسالارنه از متون ادبی شده‌اند. زویا پیرزاد و قمر کیلانی از نویسندگانی هستند که با شناختی که از وضعیت زنان جامعه عصر خود دارند به نوشتن داستان‌هایی با محوریت زنان اقدام کرده‌اند. مقاله پیش رو با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی به تحلیل و مقایسۀ شخصیت زنان سنتی و مدرن در رمان‌های الدوامة اثر قمر کیلانی نویسندۀ معاصر سوری و چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم اثر زویا پیرزاد می‌پردازد. آثار این دو نویسنده معاصر، تجلیگر رئالیسم و واقعگرایی آنان می‌باشد که بیانگر بسیاری از حوادث اجتماعی در دو جامعۀ سوری و ایرانی است. این دو نویسنده، شخصیت زنان سنتی را با ویژگی‌هایی چون خانه‌داری، انجام نقش‌های جنسیتی، انفعال در برابر نظام مردسالار و تابعیت از سنن مرسوم، ترسیم می‌کنند و در مقابل چهرۀ زنان مدرن آثارشان با اموری چون اشتغال، اثبات هویت زنانه و مبارزه با مردسالاری و زیر پا نهادن سنن و عرف مرسوم توصیف شده است.

چکیده انگلیسی:

Literary works are one of the most important tools for understanding the position of women in society. In the last decade, due to the change in the social, cultural and economic structure of societies and the rising level of women's awareness, women writers have critically expressed the social status and role of women and called for a fundamental change in people's attitudes and revision of patriarchal interpretations of literary texts. Have been. Zoya Pirzad and Qamar Kilani are writers who, with their knowledge of the situation of women in the society of their time, have written stories centered on women. The present article uses a descriptive-analytical method and relies on the American school of comparative literature to analyze and compare the personalities of traditional and modern women in the novels "aldawwama" by Qamar Kilani, a contemporary Syrian author, and "I turn off the lights." Zoya Pirzad pays. The works of these two contemporary writers are a manifestation of their realism and realism, which expresses many social events in both Syrian and Iranian societies. These two authors portray the character of traditional women with characteristics such as housekeeping, gender roles, passivity against the patriarchal system, and citizenship of traditional traditions. Violation of traditional traditions has been described.

منابع و مأخذ:

افشارکهن، جواد. (1383)، بازخوانی جامعه­شناسی سنّت­گرایی و تجددّطلبی در ایران بین دو انقلاب، تهران: آوای نور.

پاینده، حسین. (1392)، مدرنیسم و پست مدرنیسم، تهران: انتشارات روزگار.

پیرزاد، زویا. (1380)، چراغ­ها را من خاموش می­کنم، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.

جهانبگلو، رامین. (1387)، زمانی برای انسانیّت بشر، تهران: نی

زرافا، میشل. (1386)، جامعه­شناسی ادبیّات داستانی، ترجمه نسرین پروینی، تهران:نشر سخن.

کیلانی، قمر. (1983)، الدوامة، دمشق: وزارة الثقافة و الارشاد القومی.

گیدنز، آنتونی.(1384)، پیامدهای مدرنیته، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: مرکز.

مارشال، گوردون. (1388)، فرهنگ جامعه­شناسی آکسفورد، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: میزان.

میل، جان استوارت. (1377)، کنیزک کردن زنان، ترجمه خسرو ریگی، چاپ اول، بی جا.

مجلات

جعفری سدهی، رضا. آقاجانی، حسین. امیرمظاهری، امیرمسعود. (1396). «تبیین جامعه شناختی تاثیر سبک زندگی بر نگرش بین زوجین مراجعه کننده به مراکز بهزیستی گیلان». پژوهشنامه مددکاری اجتماعی. سال دوم. شماره 7. بهار 1395. صص39-76.

صادقی­گیوی، مریم. پرهیزکاری، بهاره. (1390). «تبیین مولفه های هویت سنتی و مدرن زن در شعر پروین اعتصامی». فصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی. شماره بیستم. صص 207-227.