بررسی تأثیر متقابل شاخص‌های مدیریت شهری تهران بر شاخص عملکرد جهانی محیط زیست ایران (EPI)

محورهای موضوعی : آلودگی های محیط زیست (آب، خاک و هوا)

هانیه قره بخش ¹ , معصومه ملایی ² , لعبت تقوی ³

1 - دانشجوی دکتری آلودگی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2 - دانشجوی دکتری آلودگی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران * (مسئول مکاتبات)
3 - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1395/06/28 تاریخ پذیرش : 1395/11/30 تاریخ انتشار : 1399/01/01

کلید واژه: مدیریت شهری, شاخص عملکرد زیست محیطی (EPI), شاخص‌های ارزیابی محیط زیست شهری ایران,

چکیده مقاله :

شاخص های عملکرد محیط‌زیستی (EPI) در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. با وجود اقدامات زیست محیطی چشمگیر و همگام با جوامع جهانی، تنزل 22 پله ای ایران در رتبه‌بندی گزارشات دو سالانه جهانی EPI در بین سالهای 2014 تا 2016 بحث اصلی محافل شده است. با توجه به نقش مدیریت شهری در کلان شهرها به عنوان یک بازوی اجرایی مهم در بخش محیط زیست و توسعه پایدار در کشور، در مطالعه مروری حاضر تلاش گردید با بررسی مسائل محیط زیست مدیریت شهری و ارائه وضعیت آن در مناطق 22 گانه شهر تهران در خصوص 12 شاخص مورد بررسی از جمله آلودگی هوا، آلودگی صوت، کیفیت و کمیت آب و... همراه با تحلیل نتایج حاصل از مطالعات، علل اصلی تنزل رتبه ایران در رتبه بندی جهانی شاخص های EPI مورد بررسی بیشتر قرار گیرد. مطابق با نتایج تحقیق حاضر، در بخش مدیریت محیط زیست، شرایط اقلیم شناسی و جغرافیایی حاکم، عدم رعایت قوانین و مقررات محیط زیستی و اختلاف در ظرفیت و ساختار شهری مناطق شهرداری تهران، منجر به نوسانات مدیریت شهری در بخش محیط زیست کلان شهر تهران شده است. با توجه به همپوشانی شاخص های مدیریت محیط زیست شهر تهران با شاخص های جهانی در EPI می‌توان نتیجه‌گیری کرد در صورت تحقق اهداف بلند مدت در بخش مدیریت شهری، در نظر گرفتن سه عامل مذکور و انتشار منظم گزارش فعالیت‌های محیط‌زیست کشور به مجامع بین‌المللی می‌‌تواند، در ارتقاء جایگاه یکصد و پنجم ایران در خصوص شاخص های عملکرد زیست محیطی بسیار حائز اهمیت باشد

چکیده انگلیسی:

Environmental performance indicators (EPIs) have received much attention in recent years. Despite significant environmental action and in line with international community, the decline of Iran's 22 steps in the ranking of the EPI biennial reports between 2014 and 2016 has been a major issue. Considering the role of urban management in metropolises as an important executive arm in the field of environment and sustainable development in the country, this review study aimed to investigate the environmental issues of urban management and present its status in 22 districts of Tehran. The 12 indices studied, including air pollution, noise pollution, water quality and quantity, etc . Along with the analysis of the results of the studies, the main causes of Iran's decline in the global ranking of EPI indices are further investigated. According to the results of the present study, environmental management, climatic and geographical conditions, non-compliance with environmental laws and regulations and differences in urban capacity and structure of Tehran municipality areas have led to urban management fluctuations in Tehran metropolitan environment. Is. Given the overlap of Tehran's environmental management indicators with the global indicators in EPI, it can be concluded that if the long-term goals in urban management are met, considering these three factors and regularly publishing the country's environmental activities report to international communities can be concluded. It is very important to promote Iran's 155th position on environmental performance indicators.

منابع و مأخذ:

         1-         شریفیان پور، ن.، فریادی، ش.، 1392، تحلیل مقایسه­ای شاخص­های ارزیابی محیط زیست شهری،پنجمین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری، مشهد

         2-         محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران، گروه نظارت و پالایش آلاینده های زیست محیطی، 1394. وضعیت محیط زیست شهر تهران در سال 1394،

         3-         Weziak bialowolska, D., Siasana, M., 2014. Environmental performance index 2014 JRC analysis and recommendation, 37P.

         4-         Hsu, A., 2010. 2010Environmental Performance Index. New Haven, CT: Yale University. Available: www.epi.yale.edu,123p

         5-         Vaggione , P., Petrella, L., Hogan, J., 2013. Urban Planning For City Leaders.United Nations Human Settlements Programme (UN-Habitat). UNON, Publishing Services Section, Nairobi,187p.

         6-         Hsu, A., 2012. 2012 Environmental Performance Index New Haven, CT: Yale University. Available: www.epi.yale.edu,123p

         7-         Hsu, A., 2016. 2016 Environmental Performance Index. New Haven, CT: Yale University. Available: www.epi.yale.edu,123p

         8-         Rezee,R., Agcheli,B., Poortahmasebi, V., Qorbani, M., Alavian, S.M., Jazayeri, S.M., 2015. Prevalence of National Responsiveness to HBV Vaccine After 22 Years of Iranian Expanded Program on Immunization (EPI): A Systematic Review and Meta-Analysis Study, Hepat mon, Iran, E 2315, 15P.

         9-         Hsu, A., 2014.2014 Environmental Performance Index. Yale Center for Environmental Law & Policy, Yale University, Center for International Earth Science Information Network, Columbia University. Available: www.epi.yale.edu,180p

       10-       لاهیجانیان،ا.، ارجمندی،ر.، محرم نژاد، ن.، جمشیدی دلجو،م.1389. بررسی ساختار و عملکرد سازمان های غیر دولتی زیست محیطی و نقش آنها در فرایند توسعه شهری استان تهران. علوم و تکنولوژی محیط زیست،دوره دوازدهم، شماره سه

       11-       Bird , N., Caravani, A., 2009.  Environmental sustainability within the new development agenda: opportunities and challenges for civil society, Overseas Development Institute, London, SE1 7JD,44p

       12-       http://rpc.tehran.ir

       13-       فیروزبخت،ع.، پرهیزکار،ا.، ربیعی فر،و.1391. راهبردهای ساختار زیست محیطی شهر با رویکرد توسعه پایدار شهری(مطالعه موردی: شهر کرج). پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره 80،ص 239-237

       14-       علیخانی، ب.، 1387. تقلیم تهران، مجموعه مقالات و همایش­ چالش­ها و راهبردهای زیست محیطی کلان شهر تهران، کمیته مطالعات راهبردی محیط زیست، ص 190

       15-       فنی، ز، مولودی،ج،1388. ارزیابی محیط زیست شهری در قالب قوانین و ضوابط با تأکید بر آلودگی هوا، دو فصلنامه مدیریت شهری، شماره 24، ص 64-51

       16-       عسکری زاده،ل .1393. نقش سیستم نظارت همگانی در توسعه پایدار شهری با رویکرد حفظ محیط زیست.

       17-       ادهمی، ع.، اکبرزاده، ا.، 1389، بررسی عوامل فرهنگی مناسب برحفظ محیط زیست شهر تهران (مطالعه موردی مناطق 5 و 18تهران)، مجله تخصصی جامعه شناسی شهری، شماره 1،ص 63-37

       18-       http://www.tehran-doe.ir

       19-       معاونت پژوهشی و فناوری دانشگاه شهید بهشتی،1386. گزارش وضعیت محیط زیست شهر تهران SOE (86-1377)، ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران، مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران

       20-       میلادی،م.، فرهادی. ل.،1393. رویکردهای کنترل رشد افقی شهرها: نمونه مورد مطالعه: تهران. مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران.مدیریت فناوری اطلاعات و چاپ اسناد

       21-       شورای اسلامی شهرتهران، 1392، برنامه پنج ساله دوم شهرداری تهران، شهرداری تهران، 1397-139

       22-       شهرداری تهران، معاونت برنامه ریزی وتوسعه شهری،1390،برنامه عملیاتی میان مدت شهرداری تهران 1392-1390