مطالعه تطبیقی رابطه انسان و معماری از منظر زیبایی‌شناسی در دوره‌های کلاسیک، مدرن و پست‌مدرن

محورهای موضوعی : معماری و شهرسازی

سمیه موسویان ¹

1 - دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. *(مسوول مکاتبات)

تاریخ دریافت : 1397/10/30 تاریخ پذیرش : 1398/04/19 تاریخ انتشار : 1402/01/01

کلید واژه: انسان, معماری غرب, زیبایی‌شناسی معماری, ادراک کالبدی,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: ارتباط جدایی ناپذیر انسان و معماری در طول دوره‌های مختلف، چه به صورت ترسیم شباهت نسبی یا قیاس تشبیهی بین ساختار بدن انسان و معماری، چه به دلایل زیباشناسی و چه به دلایل نمادین، همواره مورد توجه بوده است. تلاش نگارنده بر آن است تا نوع ارتباط انسان و معماری را در دوره‌های کلاسیک، مدرن و پست‌مدرن بر مبنای شباهت ها و تفاوت های آن بررسی نماید. هدفی که دنبال می شود، مطالعه تطبیقی این ارتباط در دوره‌های مذکور، جهت رسیدن به شناخت شناسی رابطه انسان و معماری از منظر زیبایی‌شناسی است. پرسش اصلی این پژوهش بر آن است که معماری غرب با انسان به عنوان موضوعی زیبایی‌شناسانه در طول دوره‌های مختلف چگونه برخورد کرده است؟روش بررسی: این پژوهش از نوع کیفی به صورت توصیفی-تحلیلی است و جهت شناخت جایگاه انسان در زیبایی شناسی معماری دوره‌های مختلف با بهره گیری از ادبیات موضوعی، به روش تطبیقی، دیدگاهی تفسیری را در پیش می گیرد.یافته ها: یافته ها بیانگر آن است از شروع دوران کلاسیک تا مدرن، معنای ضمنی و نمادین زیبایی‌شناسی که برگرفته از کالبد انسانی بود به تدریج محو شده است.بحث و نتیجه گیری: رابطه معماری و انسان از منظر زیبایی‌شناسانه در دوره کلاسیک با تأکید بر بعد نمادین و دوره مدرن با تأکید بر بعد پراگماتیک، رویکردی کالبدانگارانه از طریق منطق ریاضیاتی بوده است؛ اما در دوره پست‌مدرن به رویکردی کالبد-ذهن انگارانه مبدل شده است؛ بدین معنی که در پست مدرنیسم بر حضور انسان از طریق فضای معماری تأکید گردیده و الگوی کالبد انسان به عنوان موضوعی زیبایی‌شناسانه (فرم و مضمون) در دوره های قبل، اکنون به بحث تجربه انسان از مکان مبدل شده است که از طریق ادراک کالبدی معماری امکانپذیر می باشد، که رویکردی زیبایی شناسانه را در خود حمل می کند.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: The inseparable connection of man and architecture over different periods, either in the form of drawing a relative resemblance or analogy between the structure of the human body and architecture has always been considerable due to either aesthetic reasons or symbolic reasons. The author's attempt is to investigate the type of human-architectural relationship in classical, modern and postmodern periods based on similarities and differences. The aim pursued in this research is a comparative study of this relationship in the aforementioned periods, in order to achieve the cognitive relation between human and architecture from the perspective of the aesthetics. The main question is how western architecture has dealt with human as an aesthetic subject during different periods?Material and Methodology: This research is descriptive-analytical qualitative type, and in order to understand the place of man in the architectural aesthetics of different periods, it takes an interpretive point of view by using thematic literature, in a comparative method.Findings: The findings show that the general principles of aesthetics taken from the human body in classical architecture gradually became a complex process in subsequent periods.Discussion and Conclusion: It means, in the classical architecture, the implicit (metaphorical) and symbolic meaning of the aesthetics which was influenced by the human body. These concepts gradually faded to the onset of the modern period. The relationship between architecture and man from an aesthetic point of view in the classical period with an emphasis on its symbolic dimension, and in the modern period, emphasizing its pragmatic dimension, was a purely anatomical approach through mathematical logic. While this approach was transformed by the emergence of postmodernism into perceptional approach; hence, in postmodernism, emphasis is placed on human presence in architecture and cognizance through it, so this two-sided relationship of the body/architecture has come to the subject of "aesthetics experience" through physical perception in post-modernism architecture.

منابع و مأخذ:

1. Vitruvius, p. (2011). Ten Books in Architecture. Trans: Fayaz, R. (1388). Tehran: Art University. (In Persian)


2. Von Meiss, P. (1989). Elements of architecture: from form to place Trans: Aayvazian, S. (1392). Tehran: Tehran University. (In Persian)


3. Krier, R. (2001). Architectural Proportion. Trans: Ahmadinejad, M. (1388). Tehran: Khak. (In Persian)


4. Capon, D.S. (1999). Architectural Theory. Volume 1. Trans: Yaran, A. (1388). Tehran: Shahidi. (In Persian)


5. Nesbitt, K. (1996). Theorizing a New Agenda for Architecture: An Anthology of Architectural Theory 1965-1995. Trans: Shirazi, M. (1387). Tehran: Ney. (In Persian)


6. Merleau-Ponty, M. (1982). Phenomenology of perception. Routledge.


7. Pallasmaa, J. (2014). Space, place and atmosphere. Emotion and peripherical perception in architectural experience. Lebenswelt. Aesthetics and philosophy of experience, (4).


8. Holl, S., Pallasmaa, J., & Gómez, A. P. (2006). Questions of perception: phenomenology of architecture. William K Stout Pub.


9. Bachelard, G. (2014). The poetics of space. Penguin. Trans: Kamali, M. & Shirbacheh, M. (1392). Tehran: Roshangaran. (In Persian)


10. Bemanian, M.R; Baghai, & Ekhvat. H. (2011). Application of geometry and proportions in architecture. Tehran: Tahan. (In Persian)


11. Yang, Y-F; WU, Ch-Y & Pan Sh-H. (2015 » .Influence of the Vitruvian Man in Western Architectural Aesthetics«. Bulletin of Japanese Society for the Science of Design, 62 , No: 3, p. 16-22.

1. Graham, G. (2005). Philosophy of the arts: An introduction to aesthetics. Routledge.

13. Kruft, H. (1994). »A History of Architectural Theory«. New York: Princeton Architectural Press.


14. Haldane, J. J. (1998). Architectural aesthetics, Trans: Samarghand, D. (1380). Memar, (12). 4-7. (In Persian)


15. Gaut, B., & Lopes, D. (Eds.). (2013). The Routledge companion to aesthetics. Routledge.


16. Gardner, H. (1926). Art through the ages. Harcourt, Brace. Trans: Faramarzi, M.T (1387). Tehran: Negah. (In Persian)


17. Lang, J. (1987). Creating architectural theory, Trans: Eynifar. A. (1388). Tehran: Tehran University. (In Persian)


18. Basiri, M. (2013). »Body and senses in modern artistic media, a view from the perspective of Maurice Merleau-Ponty's phenomenology«. Kimiya-ey-Honar, (9), 45-52. (In Persian)


19. Gholami, T. (2013). »Cézanne and Merleau-Ponty«. Kimiya-ey-Honar, (6), 51-62. (In Persian)


20. Shirazi, M.R. (2010). »Phenomenology in Praxis Learning from Pallasmaa’s Phenomenological Interpretation of Villa Mairea«, Armanshahr, (4), 125-134. (In Persian)


21. Pallasmaa, J. (2005). The eyes of the skin: Architecture and the senses. John Wiley & Sons. Trans: Fakhrkonandeh, A.R (1393). Tehran: Cheshmeh. (In Persian)