بررسی دانش و نگرش محیط‏زیستی دانشجویان دانشگاه زنجان

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

سمیه ندرلو ¹ ( دانش آموخته کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، زنجان، ایران. )
علی شمس ² ( *-(مسوول مکاتبات): استادیار ترویج و آموزش کشاورزی، گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، زنجان، ایران. )

تاریخ دریافت : 1392/11/11 تاریخ پذیرش : 1394/06/03 تاریخ انتشار : 1396/01/01

کلید واژه: نگرش محیط‏زیستی, دانش, دانشجویان, دانشگاه زنجان,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: چالش‌های محیط زیستی غالباً دارای منشأ فکری و فرهنگی بوده و به رفتارهای غلط انسان بر می‌گردد. از عوامل تأثیرگذار بر رفتار انسان‌ها دانش و نگرش آنان می‌باشد. با توجه به جایگاه فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در مدیریت آینده جامعه، بررسی نگرش و دانش دانشجویان در خصوص محیط‌زیست و نیز افزایش فرهنگ محیط‌زیستی آن‌ها ضرورت دارد، لذا تحقیق توصیفی پیمایشی حاضر با هدف بررسی دانش و نگرش محیط زیستی دانشجویان دانشگاه زنجان صورت گرفت. روش بررسی: کلیه دانشجویان در حال تحصیل در نیمسال اول 93-92 در دانشگاه زنجان جامعه آماری تحقیق را تشکیل می‌دادند (8944=N) که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان با خطای پنج درصد 370 دانشجو و از طریق روش نمونه گیری چندمرحله‌ای تصادفی انتخاب و مورد مطالعه واقع شدند. روایی محتوایی و سازه‌ای ابزار تحقیق از طریق پانلی از اعضای هیات علمی متخصص مورد تائید قرار گرفت و پایایی آن نیز با انجام مطالعه مقدماتی و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برابر با 78/0 و 73/0 به ترتیب برای شاخص‌های ترکیبی سنجش نگرش و دانش حاصل شد. یافته‌ها: نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد که اکثریت دانشجویان (8/71 درصد) دارای نگرشی مساعد در خصوص محیط‌زیست هستند ولی در مقابل 2/78 درصد آن‌ها از نظر دانش محیط زیستی در حد متوسط می‌باشند. متغیرهای سن، تعداد واحد گذرانده و منابع اطلاعاتی مورد استفاده با سطح دانش و نگرش دانشجویان دارای رابطه معنی‌داری بودند و نیز رابطه مثبت و معنی‌داری بین دانش و نگرش دانشجویان دانشکده‌های علوم پایه و انسانی مشاهده گردید درحالی‌که این رابطه برای دانشجویان دانشکده کشاورزی منفی و معنی‌دار بود. بحث و نتیجه‌گیری: افزایش دانش و آگاهی دانشجویان با توجه به نگرش مساعد اکثریت آن‌ها می‌تواند تأثیر معنی‌داری در رفتار آن‌ها داشته باشد.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: Some of the environmental problems are due to wrong behavior of human beings. Attitude and knowledge are effective on human beings' behaviors. University graduates are playing important role in the management of society and it is essential to study their attitudes and knowledge about the environment and enhance their environmental culture. The aim of this descriptive-survey study was to investigate the attitude and knowledge of the students in the University of Zanjan about environment. Method: The target population consisted all the students of the University of Zanjan in the 1st semester of 2013-2014 (N=8944). According to the Krejci and Morgan formula, a sample size of 370 students was selected using a randomized multi-stage sampling method. Content and construct validity of the instrument was approved by a panel of experts, and its reliability was confirmed by conducting pretest and Cornbrash's alpha coefficient calculated as 0.78 and 0.73 for combined scales of attitude and knowledge. Findings: The results showed that majority of students (71.8%) have favorable environmental attitude and majority of them (78.2%) have a moderate level of knowledge about environment issues. Age, number of course units, and information using had a meaningful relationship with the level students’ attitude and knowledge. There are also positive meaningful relationship between attitude and knowledge of students in the Faculty of Science and Humanities, but this relationship was negative meaningful between the students of the Faculty of Agriculture. Conclusion: Increasing knowledge of the majority of students due to their favorable attitudes could have a significant effect on their behavior.

منابع و مأخذ:

1-      احمدوند، مصطفی و نوری پور، مهدی. نگرش‌های زیست‌محیطی دانشجویان دانشگاه یاسوج، علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، شماره 2 (6)، 1389

2-   بدری گرگری، رحیم و همکاران، بررسی تحلیل عاملی تاییدی و همسانی درونی مقیاس ارتباط و پیوستگی با طبیعت در دانشجویان، مجله جامعه‌شناسی کاربردی، شماره 4(22)، 1390، 19-34.

3-   پازوکی نژاد، زهرا. تحلیل کیفی ارزش‌ها و نگرش‌های زیست‌محیطی دو نسل، دومین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت محیط‌زیست، اردیبهشت 1391، تهران، ایران.

4-   جلالی، محمود. تاسیس دادگاه بین‌المللی محیط‌زیست و مشکلات آن، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 1، بهار 1388. 63-85.

5-      جهدی، رقیه. فقر و محیط‌زیست شهری در جهان در حال توسعه، سومین همایش تخصصی مهندسی محیط‌زیست، 1388.

6-   جوکار، گلناز و میردامادی، مهدی. دیدگاه دانش‌آموزان دختر دبیرستان‌های شهر شیراز نسبت به حفاظت از محیط‌زیست، مجله پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، شماره 1، بهار 1389.

7-   حاج حسینی، حمیده و همکاران. نیازسنجی و تعیین اولویت‌های آموزشی دانش آموزان مقطع متوسطه در زمینه محیط‌زیست و توسعه پایدار، علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، دوره 12، شماره 1، 1389.

8-      حمیدیان، علی و حمیدیان، امیرحسین. لزوم توجه به آموزش محیط‌زیست در دانشگاه، اولین همایش ملی آموزش در ایران 1404، 1390.

9-      خوش فر، غلامرضا و همکاران، بررسی رفتار مردم نسبت به محیط‌زیست،1389.

10-  ذوالفقاری، حسن، مبانی محیط‌زیست، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه رازی، 1391.

11- رشیدی، سحر. فرهنگ‌سازی زیست‌محیطی با توجه به جایگاه محیط‌زیست در اسلام و آموزه‌های آن، دومین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت محیط‌زیست، اردیبهشت 1391، تهران، ایران.

12- رضوانی، نعیمه. بررسی رابطه بین دانش زیست‌محیطی و نگرش‌ها با رفتارهای محافظت از محیط، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، 1384.

13- زهتاب یزدی، یاسر. بررسی میزان آگاهی، نگرش و رفتار زیست‌محیطی اساتید دانشگاه‌های تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد آموزش محیط‌زیست، دانشگاه پیام نور واحد ری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 1389.

14-  ستوده، هدایت الله، روان‌شناسی اجتماعی، انتشارات آوای نور، 1388، ویرایش دوم، 271.

15- سلطانی، اصغر و همکاران. نگرش دانش آموزان سوم راهنمایی شهر اصفهان نسبت به علم و فناوری، علوم مدرسه‌ای و محیط‌زیست، پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، شماره 30، پائیز 1390، 73- 83.

16-  صالحی، صادق. مطالعه نقطه نظرات و رفتارهای زیست‌محیطی در ایران، 1388.

17-  صدوق، محمدباقر. انسان و محیط‌زیست، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی اراک، 1386، صفحات 577.

18- علوی مقدم، محمدرضا و دلبری، اعظم سادات. ارزیابی میزان آگاهی دانشجویان مقطع کارشناسی از موضوع مدیریت مواد زائد جامد در محیط‌زیست، نشریه علمی پژوهشی فناوری آموزش، شماره A سال 3(3)، 1391، 309- 314.

19- مصداقی نیا، ع و همکاران. بررسی آگاهی ساکنین شهر تهران از آلودگی‌های زیست‌محیطی و عوارض بهداشتی مربوطه و تعیین منابع اطلاعاتی آنان، فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان، دوره 9. 1386.

20-  مصدق، احمد. گرم شدن کره زمین و بحران محیط‌زیست، انتشارات علم کشاورزی ایران، 1389، 156.

21- مهر آرا، محسن و همکاران، بررسی رابطه کیفیت محیط‌زیست و هزینه‌های بخش سلامت در کشورهای در حال توسعه، مدیریت و سلامت، 1390، 79- 88.

22-  میردامادی، مهدی و همکاران، بررسی میزان علاقه دانش آموزان دوره متوسطه در رابطه با حفاظت محیط‌زیست، فصلنامه علمی محیط‌زیست، شماره 46، 1387، 21- 39.

23- ولی الهی، جلال و مقصودی مهربانی، کریم. نقش آموزش‌های زیست‌محیطی در آموزش‌وپرورش و فرهنگ عمومی، چهارمین همایش و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط‌زیست، آبان 1389، تهران، ایران.

24-  Cavas, B., Cavas, P., Tekkaya, C., Cakiroglu, J., & Kesercioglu, T. 2009. Turkish students’ views on environmental challenges with respect to gender: an analysis of ROSE data. Science Education International, 20(1, 2), 69-78.

25-  Dunlap,R.E and Jones, R.E. 2002. Environmental Concern: Conceptual and Measurement Issues, In Dunlap RE and Michelson W (Eds). Handbook of Environmental Sociology, 482-524.Westport, CT: Greenwood Press.

26-  K.D. VanLiere, R.E. Dunlap. 1980.The Social Bases of Environmental Concern: A Review of Hypothesis, Explanations, and Empirical Evidence. Public Opinion Quarterly, 44,181-199.

27-  Kaiscr, F. G, Wolfing, S. & Fuhrer, U. 1999. Environmental Attitude and ecological behavior. Journal of Environmental psychology, 19, 1-19.

28-  Tayci, F, Uysal, F,.2012. A study for determining the elementary school students’ environmental knowledge and environmental attitude level, Social and Behavioral Sciences 46: 5718 – 5722.