تدوین طرح برای مدیریت منطقه حفاظت شده باشگل (استان قزوین) به روش روی هم گذاری

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

برهان ریاضی ¹ , محمد علی جعفری ²

1 - استادیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران. تهران، ایران.
2 - کارشناس ارشد ارزیابی و امایش سرزمین، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران. تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات)

تاریخ دریافت : 1348/10/11 تاریخ پذیرش : 1348/10/11 تاریخ انتشار : 1348/10/11

کلید واژه: منطقه حفاظت شده, باشگل, طرح جامع مدیریت, GIS,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: منطقه حفاظت شده باشگل به وسعت 6/25198 هکتار در استان قزوین واقع شده است. اقلیم و آب و هوای منطقه در تقسیم بندی در رده مناطق نیمه بیابانی است. پوشش گیاهی این منطقه عبارتند از خانواده های لگومینوز، گرامینه، کمپوزیته و ... فرسایش پذیری منطقه با توجه به حفاظت منطقه و پوشش گیاهی مطلوب، کم است. تنوع جانوری منطقه زیاد است و 113 گونه جانوری در این منطقه وجود دارد. در این طرح سعی شده است با اختصاص کاربری های متناسب با توان اراضی، پایداری آن برای همیشه تضمین گردد. روش بررسی: روش های مختلفی برای ارزیابی توان اکولوژیک سرزمین وجود دارد. با توجه به اهداف مناطق چهارگانه در این تحقیق از روش مرسوم روی هم گذاری برای ارزیابی توان منطقه که در واقع پایه ای برای آمایش سرزمین است استفاده می شود. یافته ها: در منطقه حفاظت شده باشگل، اقدام به روی هم گذاری نقشه های زیستگاه ها و حیات وحش گردید. نقاطی که از نظر تراکم وحوش، حساسیت زیستگاهای و اکوسیستمی، دارا بودن حیات وحش نادر و منحصر به فرد و یا دارای ارزش ژنتیکی مشخص شده بودند به علاوه چشم اندازهای بدیع، گذرگاه های جانوران، اکوتون ونقاطی که دارای شیب بیش از 70 درصد می باشند در اولویت اول حفاظت (طبقه اول) واقع شدند. نیز به این مناطق اضافه شدند.. در ادامه نقاطی که خارج از طبقه اول واقع می شدند ولی زیستگاه حیات وحش و یا محل گدار بودند، به عنوان طبقه دوم (اولویت دوم حفاظت) تعیین شدند. بحث ونتیجه گیری: از مشکلات این منطقه می توان به چرای بی رویه و شکار غیر مجاز اشاره کرد، که سبب شده حیات وحش منطقه به ویژه قوچ و میش البرز مرکزی و گونه های دشت زی زیستگاه هایشان را ترک نموده و جمعیت آنان در معرض تهدید و خطر انقراض قرار گیرد. بنابراین این عوامل موجبات قرار گرفتن منطقه باشگل به عنوان منطقه حفاظت شده در زیر مجموعه مناطق 4 گانه تحت مدیریت سازمان محیط زیست گردیده است و در آمایش این منطقه سعی بر آن شده تا حد امکان کلیه مناطق حساس و با ارزش حفاظتی صرفا برای حفظ تنوع زیستی تحت مدیریت قرار گیرند.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: Bashgol protected zone, with an area of 6/25198 hectare, is located in Qazvin province. Climate and weather in the area fall within the category of semi-desert areas. The vegetation in this area include the families of pepper, grasses, Compositae, and considering the protection and optimal vegetation in the area erosion is low. There is diversity of fauna and113 species in this region. In this study, it has been attempted to guarantee the stability of land by allocating the land uses fitting the land potency. Method: There are several methods for evaluation of ecological capability. According to the objectives in four areas, the conventional overlay method was used to assess the ecological capability which is in fact a basis for land use planning. Findings: the wildlife habitat maps were overlaid in Bashgol protected area. The areas specified in terms of density of wildlife, sensitive habitats and ecosystems, rare and unique wildlife and having a certain genetic value along with the exquisite landscapes, animal passages, ecotones and the areas with a slope of over 70% were classified as the first priority protection (first class). The areas which fall outside the first class but were a wildlife habitat or passage were defined as the second class (the second priority protection). Discussion and Conclusion: Overgrazing and illegal hunting, as the main challenges in the study area, have forced the wildlife, especially Central Alborz sheep and plain species, to leave their habitat and threatened their population. Therefore, these factors have made Bashgol a good candidate for being assigned as a protected area in the 4 regions managed by the Environmental Protection Agency. In land use planning in this area, it has been attempted to put all the sensitive areas which are valuable for protection under management only for biodiversity conservation.  

منابع و مأخذ:

 

Reference

1. madjnoonian, Henrik. (2000). Protected areas of Iran. Tehran: Environmental Protection Agency  Publications. (In Persian)


2. Aghamiri, Hussein.(2003). salook National Park and Reserve, the Environment Protection Agency.(In Persian)


3. Makhdoom, Majeed. (2001). the foundation of land use planning. Tehran: Tehran University Press. (In Persian)


4. Makhdoom, Majeed and others. (2001). environmental assessment and planning with gis. Tehran: Tehran University Press.(In Persian)


5. The geographical organization of the armed forces. (2010). Digital data of Qazvin topographic maps of scale 1: 50,000. Geographical force of armed forces (In Persian)


6. Institute of Water Research and Soil Research. (1998). Map of Land Resources and their capabilities, scale 1: 250,000. Institute of Water and Water Research. (In Persian)


7. Moradi, Hussein. (2009). Secure Area Configuration Zone (In Persian).


8. IT Auditing: Using Controls to Protect Information Assets, Second Edition No. 8. 2004. part of the natural environment of qazvin.


9. environment protection organization. (1999), Tehran: Management of the Organization for Management and Planning, as well as 257: environmental protection organization.


10. madjnoonian, Henrik. (2003). Instructions for the preparation of project management initiatives under management. Journal of Management and Planning. No. 257