تاثیر قارچ آربوسکولار میکوریز بر پتانسیل گیاه‌پالایی تاج خروس، رزماری و کلم زینتی در خاک آلوده به سرب

محورهای موضوعی : کشاورزی و محیط زیست

کریم نصیری ¹ , تیمور بابائی نژاد ² , نوید قنواتی ³ , کامران محسنی فر ⁴

1 - دانشجوی دکتری گروه خاکشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
2 - عضو هیات علمی گروه خاکشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.*(مسوول مکاتبات)
3 - عضو هیات علمی گروه خاکشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
4 - عضو هیات علمی گروه خاکشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/10/18 تاریخ پذیرش : 1401/08/11 تاریخ انتشار : 1401/11/01

کلید واژه: فلزات سنگین, خاک, آلودگی, قارچ, همزیست,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: یکی از روش های کاهش آلودگی خاک استفاده ازگیاهان می باشد که به دلیل سادگی، ارزان بودن و سازگاری با محیط زیست نسبت به سایر روش ها موثرتراست. قارچ‌های میکوریزی همزیست با گیاهان از طریق تغییر و تعدیل فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاه می‌توانند باعث کاهش بیشتر آلودگی شوند روش بررسی: به منظور بررسی تاثیر قارچ آربوسکولار میکوریز (گونه گلوموس موسیه) بر پتانسیل گیاه پالایی تاج خروس، رزماری و کلم زینتی در خاک های آلوده به سرب، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی و به صورت فاکتوریل با 3 نوع گیاه (تاج خروس، کلم زینتی و رزماری)، 6 سطح سرب (0، 25، 50، 100، 200 و 400 میلی گرم در کیلوگرم خاک) و دو سطح قارچ آربوسکولار میکوریز (تلقیح و عدم تلقیح) و در 3 تکرار در سال 1397 در یکی از گلخانه های آبدانان انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش غلظت سرب خاک، غلظت سرب ریشه و اندام های هوایی گیاهان افزایش می یابد. قارچ آربوسکولار میکوریز غلظت سرب ریشه و اندام های هوایی گیاه رزماری را افزایش داد. همچنین قارچ میکوریز غلظت سرب را در اندام های هوایی کلم زینتی افزایش اما غلظت سرب ریشه را کاهش داد. بیشترین غلظت سرب اندام هوایی از گیاه رزماری و تلقیح شده با قارچ میکوریز و کمترین غلظت سرب اندام هوایی نیز از گیاه تاج خروس و تلقیح نشده با میکوریز مشاهده گردید. بیشترین فاکتور انتقال سرب به میزان8/5 از گیاه کلم زینتی و تلقیح شده با قارچ میکوریز و کمترین فاکتور انتقال سرب نیز از گیاه تاج خروس تلقیح نشده با میکوریز و به میزان 7/ 0 مشاهده گردید. بحث و نتیجه گیری: استفاده از قارچ آربوسکولار میکوریز سبب افزایش غلظت سرب اندام هوایی در کلم زینتی شد که این امر در گیاه پالایی خاکهای آلوده موثر می باشد.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: One of the ways to reduce soil pollution is the use of plants, which is more effective than other methods due to its simplicity, cheapness and compatibility with the environment. Mycorrhizal fungi symbiotic with plants can further reduce pollution by changing and modifying plant physiological processes. Material and Methodology: In order to investigate the effect of arbuscular mycorrhizal fungus (Glomus muse species) on the phytoremediation potential of coriander, rosemary and ornamental cabbage in soils contaminated with lead, a completely randomized and factorial experiment with 3 types of plants (coriander, ornamental cabbage) And rosemary) had 6 levels of lead (0, 25, 50, 100, 200 and 400 mg of lead per kg of soil) and two levels of mycorrhizal arbuscular fungus (inoculation and non-inoculation) in 2017 in one of Abdanan greenhouses were done. Findings: The results showed that with increasing soil lead levels, the concentration of lead in the roots and shoots of the plant increased. Arbuscular mycorrhiza increased the concentration of lead in the roots and shoots of rosemary. Mycorrhizal fungi also increased the concentration of lead in the aerial parts of ornamental cabbage but decreased the concentration of root lead. The highest concentration of shoot shoot was observed from rosemary plant and inoculated with mycorrhizal fungus and the lowest concentration of shoot shoot was observed from rosemary plant and not inoculated with mycorrhiza. The highest lead transfer factor was 5.8 from ornamental cabbage plant inoculated with mycorrhizal fungus and the lowest lead transfer factor was 0.7 from mycorrhizal plant inoculated with mycorrhiza. Discussion and Conclusion: The use of mycorrhizal arbuscular fungus increased the concentration of lead in the ornamental cabbage, which is used in phytoremediation of contaminated soils.

منابع و مأخذ:

1. Mejare, M. and Bulow, L. 2001. Metal-binding proteins and peptides in bioremediation and phytoremediation of heavy metals. TRENDS in Biotechnology. 19 (2): 67-73.


2. 2. Abbaspour, A., Kalbasi M., Haj Rasooliha SH., and A., Golchin, 2006.   Investigation of Cadmium and Lead Contamination of Some Agricultural Soils in Iran. 9th Congress of Soil Science, Tehran - Soil Conservation and Watershed Management Research Center. (In Persian).


3. 3. Sharman, P. and   Dubey, Sh. 2005. Lead toxicity in plant. Toxic metals in plants.17 (1): 35-52


4. Golchin, A., Safavi, A. s., and k., Atashnema, 2006. Native plant species of lead and zinc superabsorbents in Markazi province. Proceedings of the Conference on Soil, Environment and Sustainable Development. Campus of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran. (In Persian)


5. Adewole, M.B., Awotoye, O.O., Ohiembor, M.O. and Salami, A.O. 2010. Influence of mycorrhizal fungi on phytoremediating potential and yield of sunflower in cd and Pb Polluted Soils. Journal of Agricultural Sciences, 55: 17-28.


6. Hetrick, B.A.D., Wilson, G.W.T. and Figge, D.A.H. 1994. The influence of mycorrhizal symbiosis and fertilizer amendments on establishment of vegetation in heavy-metal mine spoil. Environ Pollution, 86: 171-179.


7. Zhu.Y.G. Christie, P. and Laidlaw, A.S. 2001. Uptake of Zn by arbuscular mycorrhizal white clover from Zn-contaminated soil, Chemosphere, 42: 193- 199.


8. Weissenhorn, I. Leyval, C. Belgy, G. Berthelin, J. 1995. Arbuscular mycorrhizal contribution to heavy metal uptake by maize (Zea mays L.) in pot culture with contaminated soil. Mycorrhiza.5 (4): 245 – 311.


9. Jakobsen, I., Abbott, L. K. and Robson, A. D. 1992. External hyphae of vesicular arbuscular mycorrhizal fungi associated with Trifolium Subterraneum L I. spread of hyphae and phosphorus in flow in to roots. New Phytol. 120: 371-380.


10. Gonzalez-Chavez MC, Carrillo-Gonzalez R, Wright SF and Nichols K, 2004. The role of glomalin, a protein produced by arbuscular mycorrhizal fungi, in sequestering potentially toxic elements. Environ Pollut 130: 317-323.


11. Cho U. H. and Seo N. H. 2005. “Oxidative stress in Arabidopsis thaliana exposed to cadmium is due to hydrogen peroxide accumulation. Plant Science. 168:113-120.


12. Fitz, W. J. and Wenzel, W. W. 2002. Arsenic transformations in the soil rhizosphere plant system: fundamentals and potential application to phytoremediation. Journal of Biotechnology. 99 (3): 259-278.


13. Salimi, M.,   Bahmanyar M.A.,    Ghajar Sepanlo M., and   A., Mohammadi, 2013. Lead and Cadmium Changes in Soil and Canola at Saveh-Hamedan Roadside. The Journal of Water and Soil Science, 52(2): 193-205. (In Persian)


14. Akbarpour Saraskanroud F., Sadri F., and D., Golalizadeh, 2012. Phytoremediation of heavy metal (Lead, Zinc and Cadmium) from polluted soils by Arasbaran protected area native plants. Journal of Water and Soil Resources Conservation, 4(1):  53-66. (In Persian)


15. Joner, E.J. and Leyval, C. 1997. Uptake of 109 Cd by roots and hyphae of a Glomus mossea/Trifolium subterraneum mycorrhiza from soil amended with high and low concentrations of cadmium. New Phytologist, 135: 353-360.


16. Han, Y., Dong, F., ling, Q., Chen, Y., and S., Sajd, 2021. Unraveling the effects of arbuscular mycorrhizal fungi on cadmium uptake and detoxification mechanisms in perennial ryegrass (Lolium perenne). Science of the Total Environment,  798.

17. Shamshirgaran, Z.S., Saeid Nematpour S.,and A., Safipour Afshar, 2015. Effect of mycorrhiza symbiosis on growth, some physiological parameters and cadmium accumulation in black seed (Nigella sativa L.). Plant Process and Function, 5(17): 134-144

1. Sousa, N. R., Ramos, M. A., Marques, A. P. and Castro, P. M. 2012. The effect of ectomycorrhizal fungi forming symbiosis with Pinus pinaster seedlings exposed to cadmium. Science of the Total Environment 414: 63-67.


2. Hassan S. E., Hijri, M. and St-Arnaud, M. 2013. Effect of arbuscular mycorrhizal fungi on trace metal uptake by sunflower plants grown on cadmium contaminated soil. New Biotechnology 30: 780-787.


3. Haghiri, F., 1974. Cadmium uptake by plants. Journal of Environmental Quality. 2: 93-96.


4. Mani, D., Kumar, C. and Patel, N. K. 2015. Integrated micro-biochemical approach for phytoremediation of cadmium and zinc contaminated soils. Ecotoxicology and Environmental Safety 111: 86-95.


5. Zamani Kebrabadi, B., Rejali F., Hodjati S. M., Esmaeili Sharif M. and H. Rahmani, 2019. Effect of Arbuscular Mycorrhizal Fungi on Lead Bioremediation by Cerasusmahaleb L. Mill.  Journal of Soil Biology, 8(1):90-105. (In Persian)


6. Zu YQ, Li Y, Chen JJ, Chen HY, Qin L and Schvartz C, 2015. Hyperaccumulation of Pb, Zn and Cd in herbaceous grown on lead-zinc mining area in Yunnan. China. Environmental International 31: 755–762.


7. Allen HE, Huang CP, Bailey GW and Bowers AR, 1995. Metal Speciation and Contamination of Soil. Lewis Publishers, USA.