تعیین باقی‌مانده سموم آلی کلره در رسوبات رودخانه‌های گوهر رود و زرجوب رشت وارزیابی خطرات آن‌ها

محورهای موضوعی : آلودگی خاک

شهاب یوسف زاده ¹ , ابراهیم اصغری کلجاهی ² , نصیر عامل ³

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد ژئوشیمی،گروه علوم زمین، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
2 - دانشیار گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. *(مسوول مکاتبات)
3 - دانشیار گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

تاریخ دریافت : 1394/09/21 تاریخ پذیرش : 1395/03/26 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: خطر سرطان‌زایی, سموم ارگانوکلره, میکرواستخراج مایع- مایع, رسوبات رودخانه,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: در این پژوهش نمونه‌هایی از رسوبات سطحی رودخانه‌های عبوری از شهر رشت برای بررسی و تعیین میزان 19 نوع سم ارگانوکلره (OCPs) با هدف مشخص نمودن پروفایل آلودگی، ویژگی‌های توزیع، عوامل مؤثر و خطرات ناشی از سرطان‌زایی این ترکیبات برداشته ‌و آزمایش شده است. آلاینده‌های آلی کلره (OCPs) با توجه به حضور درهمه ‌بخش‌های محیطی، پایداری و تجمع در محیط طبقه‌بندی ‌شده‌اند. سمیّت بالای آن‌ها تهدیدی قابل ‌توجه برای سلامت انسان و گونه های زیستی است. روش بررسی: شناسایی و تعیین غلظت سموم موجود در نمونه ها، از طریق روش میکرواستخراج مایع- مایع و سپس تجزیه و تحلیل توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی یونیزاسیون شعله (GC-FID) و ترسیم منحنی کالیبراسیون استاندارد خارجی سموم ارگانوکلره انجام شده است. یافته ها: بر اساس نتایج آنالیزها، غلظت کلی سموم ارگانوکلره در نمونه های رسوب رودخانه های مورد مطالعه در محدوده ng/g 6/2-2/60 با میانگین ng/g20 است. منابع عمده آلودگی مربوط به هپتاکلر HCHs ،DDTs و Endosulfans بوده و بیش‌ترین آلایش مربوط به آلاینده غالب ایزومر DDE دررسوبات رودخانه پیربازار است. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می‌دهد که میزان متفاوتی از ورودی‌های جدید و مصارف گذشته در منطقه وجود داشته است. تجزیه و تحلیل منابع بالقوه نشان داده که وقوع سطوح بالای باقی‌مانده DDTs و HCHsبه کاربرد وسیع این سموم در گذشته باز می‌گردد.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: In this study, some samples of bed sediments from Rasht rivers were obtained and 19 organochlorine pesticides (OCPs) were determined for specifying the contamination profiles, distribution characteristics, effective factors and hazard of carcinogenic compounds. OCPs as Persistent Organic Pollutants (POPS) haskhown vast distribution, persistence and accumulation in the environment. Their high toxicity to humans and non-target organisms are a significant threat to human health and biodiversity. Method: Identify and determine the concentrations of organochlorine pesticides analysis were conducted on bed sediment samples by liquid-liquid micro extraction method and then by gas chromatography flame ionization (GC-FID) and via external standard calibration curve drawing. Findings:Based on the analysis, total concentration of OCPs is in the range of 2.6-60.2 ng/g, with an average of 20 ng/g. The main sources of pollution are Heptachlor, HCHs, DDTs and Endosulfans and highest contamination of the dominant pollutant DDE isomers belonges to sediments of Pir Bazar River. Discussion and Conclusion: The results are showed that there were various amounts of new and past entries. The analysis shows that the potential source of high levels of DDTs and HCHs residues of pesticides returns to the pastconsumptions.  

منابع و مأخذ:

1. Zhang, L. Dong, L. Shi, S. Zhou, L. Zhang, T. Huan, Y., 2009, Levels, compositions and distributions of organochlorine pesticide residues in soil 5-14 years after clean-up of former storage sites in Tanzania Chemosphere, No. 77, 628–633


2. Li, Y. Niu, j. Shen, Z. Zhang, C. Wang, Z. He, T., 2014, Spatial and seasonal distribution of organochlorine pesticides in the sediments of the Yangtze Estuary, Chemosphere 114, 233-240


3. Gaber, S., 2014, Developing a Gas Chromatography-Flame Ionization Detector Analytical Method for the Analysis of Organochlorine Pesticides Residues, World Applied Sciences Journal 31 (11), 1911-1916


4. Cortada, C. Vidal, L. Pastor, R. Santiago, N. Canals, A., 2009, Determination of organochlorine pesticides in water samples by dispersive liquid–liquid microextraction coupled to gas chromatography–mass Spectrometry, Analytica Chimica Acta, 649, 218–2212


5. Taheri, K., Bahramifar, N., Moradi, H., 2013, The study of concentration and sources of HCH isomers in the Ghaemshahr Siahroud sediments, Journal of Environmental studies, 40(1), 260-269. (In Persian)


6. Yang, B. Han, B. Xue, n. Zhou, L. Li1, F., 2015, Air–soil exchange of organochlorine pesticides in a sealed chamber, journal of environmental sciences, No. 27, 241–250


7. Eskandari, M., 2011, Feasibility and evaluation of sewerage water using in the irrigation with nano-technology, Final report, Gilan Regional Water Authority, Academic center for education and culture and research of Tarbiat Modarres university.(In Persian)


8. Khaledian, M., Motamed, M., Rezaei, M., Ghareh-Sheikh-Bayat, M. and Maleknia, B., 2014, Effects of heavy metals concentration of irrigation water from different sources on the contamination of paddy field soil, Journal of Water and Soil Conservation, 21(4), 275-284. (In Persian)


9. Sultana, J., Hussain Syed, J., Mahmood, A., Ali, u., Abdur Rehman, M. A., Naseem Malik, R., Li, J., Zhang, G., 2014, Investigation of organochlorine pesticides from the Indus Basin, Pakistan: Sources, air–soil exchange fluxes and risk assessment,Science of the Total Environment, No. 497-498, 113-122


10. Hu, J. Fu, L. Zhao, X. Liu, X. Wang, H.Wang, X. Dai, L., 2009, Dispersive liquid–liquid microextraction combined with gas chromatography-electron capture detection for the determination of polychlorinated biphenyls in soils, Analytica Chimica Acta 640, 100-105.


11. Moinfar, S. Milani Hosseini, M., 2009, Development of dispersive liquid–liquid microextraction method for the analysis of organophosphorus pesticides in tea, Journal of Hazardous Materials, 169, 907-911.


12. Wang, X. Zhao, X. Liu, X. Li, Y. Fu, L. Jia Hu. Huang, C., 2008, Homogeneous liquid-liquid extraction combined with gas chromatography-electron capture detector for the determination pesticide, analytica chimica acta 620, 162–169


13. Qu, C. Qi, S. Yang, D. Huang, H. Zhang, J. Chen, W. Keleta Yohannes, H. Hinga Sandy, E. Yang, J. Xing, X., 2014, Risk assessment and influence factors, southeast China, Journal of Geochemical Exploration


14. Yu, Y., Li, Y., Shen, Z., Yang, Z., Mo, L., Kong, Y., Lou, I., 2014, Occurrence and possible sources of organochlorine pesticides (OCPs) and polychlorinated biphenyls (PCBs), China,Chemosphere, 114, 136-143


15. Manz, M., Wenzel, K. D., Dietze, U. D., Sch¨u¨urmann, G., 2001, Persistent organic pollutants in agricultural soils of central Germany, The Science of the Total Environment, 277, 187-198


16. Javedankheradi, E.,  Esmaeili Sari, A., Bahramifar, N., 2011, Investigation of Persistent Organic Pollutants Residue in Sediments of International Anzali Wetland, Iran, Journal of Environmental Studies, 37(57), 35 - 44. (In Persian)


17. Ritter, L., Solomon, K. R., Forget, J., 2012, persistent organic pollutants, Canadian Network of Toxicology Centres


18. Marco Mahugija, J. A., Henkelmann, B., Schramm, K. W., 2014, Levels, compositions and distributions of organochlorine pesticide residues in soil 5-14 years after clean-up, Chemosphere, 117, 330–337

19. Fan, A. N., Alexeeff, T. V., 1999, Public Health Goal for Heptachlor and Heptachlor Epoxide in Drinking Water, Office of Environmental Health Hazard Assessment California Environmental Protection Agency.