تاثیر تکتنواستراتیگرافی بر محیط زیست در معدن سرب و روی کوه سورمه استان فارس

محورهای موضوعی : آلودگی های محیط زیست (آب، خاک و هوا)

علیرضا سپاسدار ¹ , احمد زمانی ² , کوروس یزجردی ³ , محسن پورکرمانی ⁴ , منوچهر قریشی ⁵

1 - دکتری، گروه زمین شناسی، دانشکده کشاورزی و علوم پایه، دانشگاه آزاد، واحد شیراز، شیراز، ایران.
2 - استاد، گروه زمین شناسی، دانشکده کشاورزی و علوم پایه، دانشگاه آزاد واحد شیراز، شیراز، ایران *(مسوول مکاتبات).
3 - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه و کشاورزی، دانشگاه آزاد، واحد شیراز، شیراز، ایران.
4 - استاد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد، واحد تهران شمال، تهران، ایران.
5 - استادیار، پژوهشگاه، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور

تاریخ دریافت : 1396/02/02 تاریخ پذیرش : 1396/06/29 تاریخ انتشار : 1398/08/01

کلید واژه: کوه سورمه, سرب, روی, آلودگی زیست محیطی, معادن,

چکیده مقاله :

در این پژوهش تاثیر فعالیتهای تکتونیکی بر آلودگی محیط زیست توسط معدن سرب و روی کوه سورمه به روش Environment Protection Agency مورد بررسی قرار گرفت. در 7 نوبت آب و خاک اطراف محدوده آزمایش شد وانتظار می رفت که مانند سایر معادن سرب و روی کشور مثل انگوران و زه اباد دارای آثار زیست محیطی نا مطلوبی باشد اما با بررسیهای انجام شده مشخص گردید که میزان سرب موجود در آب و خاک در حد استاندارد برای مصرف کشاورزی است و آثار زیست محیطی چندانی ندارد چرا که بر اساس ستون چینه شناسی تهیه شده در کوه سورمه که شامل سازندهای نمکی هرمز و آهکی دالان و تبخیری نار است، تاثیرات تکتونیکی ناشی از فعالیتهای آلپی که به دو صورت کششی برشی و فشارشی عملکرده است باعث شده که سازند آهکی دالان که حاوی کانسار سرب و مقداری کانیهای رسی و مارن است، در هسته تاقدیس سورمه قرار گیرد و بالای آن سازند تبخیری و زیر آن سازند فراغون و سری هرمز نهشته شود. با ادامه فعالیتهای تکتونیکی منطقه گسلهای نرمال و برشی که در محور تاقدیس قرار دارد شرایط دیاپیریسم نمک را در فازهای مختلف تکتنیکی فراهم کرده که نهایتا به دلیل قدرت جذب کربنات کلسیم در سازنددالان و قدرت جذب بالای کانیهای رسی و نمک نسبت به سرب در سطوح بالاتر، مانع از آزاد سازی سرب در آبهای زیرزمینی و مشتقات آن، در هوا و خاک منطقه شده است. بنابراین می توان گفت که تکتونیک منطقه منجر به ایجاد یک فیلتر طبیعی نسبت به جذب فعال سرب و روی در محدوده شده است.

چکیده انگلیسی:

Abstract Background and Objective: The impact of tectonic activities on environmental pollution was investigated by lead and zinc mines at Surmeh. Method: In this study, the 6EPA standard method was used and tested 7 times around the water and soil around the area and was expected to have adverse environmental effects, like other lead and zinc mines in the country such as Angoran and Zahabad. Finding: Studies have shown that the amount of lead in soil and water is standard for agricultural use and has little environmental impact. Discussion and Conclusion: Based on stratigraphic columns prepared in the Surmeh Mountains containing the salt marshes of the Hormoz and calcareous Dalan Formations and the Nare Evaporites, the tectonic effects of alpine activity acting in two tensile-shear and compressional conditions have resulted in the Dalan calcareous formation containing ore deposits. Lead and some clay minerals are marl, located in the core of the Surma anticline which provides salt diapirism conditions in different tectonic phases and eventually due to the calcium carbonate uptake in the Dalan Formation and the high uptake capacity of clay and salt minerals in the lead. Higher levels prevent lead release in groundwater and its derivatives in confined air and soil. Thus it can be said that the regional tectonics has resulted in the creation of a natural filter for active adsorption of lead in the range.

منابع و مأخذ:

1. Sotoohian, F., Hojahi, S.L, Sharifi, S.,2014, The enviromental effective of the Zehabad lead and zinc mine, No 93 (In Persian)


2. Najafi, M., Beamud, E., Verges, J., Yassaghi, A., Sherkati, S. & Bahroudi, A., 2012- 3-D Structure of Permian Reservoir and Timing of Deformation in Frontal Fars, Zagros Fold-Thrust Belt. Presented at Daryush Conference, Evolution of the Zagros-Makran Fold Belts. 14-15 May 2012, Institute of Earth Sciences ‘Jaume Almera’, ICTJA-CSIC, Barcelona, Spain.


3. Motamedi, H., Sherkati, S. & Sepehr, M., 2012- Structural style variation and its impact on hydrocarbon traps in central Fars, Southern Zagros.


4. Sepehr, M., Cosgrove, J. W. & Moieni, M., 2006- The impact of cover rock rheology on the style of folding in the Zagros fold-thrust belt. Tectonophysics, 427, 265–281, doi:10.1016/j.tecto.2006.05.021.


5. Perotti, C., Carruba, S., Rinaldi, M. & Bertozzi, G., 2011- The Qatar–South Fars Arch Development (Arabian Platform, Persian Gulf): Insights from Seismic Interpretation and Analogue Modelling. In: Schattner, U. (eds) New Frontiers in Tectonic Research - At the Midst of Plate Convergence, ISBN: 978- 953-307-594-5, 325–352.


6. Motamedi, H., 2008- Structural Analysis of Bandar-e-Chiru- Khonj Region, Coastal - Interior Fars, Zagros Fold-Thrust Belt. PhD thesis, Beheshti University, Tehran, Iran. 158 pages.


7. Molinaro, M., Leturmy, P., Guezou, J. C., Frizon de Lamotte, D. & Eshraghi, S. A., 2005- The structure and kinematics of the southeastern Zagros fold-thrust belt, Iran: From thin-skinned to thick-skinned tectonics, Tectonics, 24, TC3007, doi:10.1029/2004TC001633.


8. Ramsey, L., Walker, R. & Jackson, J., 2008- Fold evolution and drainage development in the Zagros Mountains of Fars province, SE Iran. Basin Research, 20, 23–48, doi: 10.1111/j.1365-2117.2007.00342x.


9. The stratigraphy column of Zeabad and Angooran lead and zinc mine, by website of the geological survey & mineral exploration of Iran (In Persian)