اثر تغییر اقلیم بر کاربری اراضی و عملکرد بخش کشاورزی استان مازندران

محورهای موضوعی : اقتصاد محیط زیست

علیرضا کیخا ¹ , احمد خانلری ² , احمد علی کیخا ³ , محمود صبوحی ⁴

1 - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل، ایران.*( مسوول مکاتبات)
2 - کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.
3 - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.
4 - استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

تاریخ دریافت : 1393/08/16 تاریخ پذیرش : 1394/05/31 تاریخ انتشار : 1399/10/01

کلید واژه: تغییر اقلیم, کاربری اراضی, مازندران, برنامه ریزی ریاضی مثبت,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: تغییر اقلیم معضل امروز و بحران فردا است. در این تحقیق اثر تغییر اقلیم بر عملکرد محصولات منتخب و کاربری اراضی در چهار ناحیه از استان مازندران مورد مطالعه قرار گرفت. روش بررسی: برای این منظور ابتدا روند تغییرات سری زمانی متغیرهای دما و بارش طی سال های 1390-1360 مورد مطالعه قرارگرفت. هم چنین با استفاده از تحلیل های رگرسیونی اثر متغیرهای متوسط دمای سالانه و بارش سالانه به عنوان شاخص های تغییر اقلیم بر عملکرد و سطح زیرکشت محصولات گندم، جو و برنج در سال های زراعی 1390-1360 مورد بررسی واقع گردید. در مرحله بعد با استفاده از نتایج تحلیل رگرسیونی و لحاظ نمودن آن ها در مدل برنامه ریزی ریاضی مثبتPMP، اثر سناریوی 1 درجه افزایش دما و 1 میلی متر کاهش بارش بر کاربری اراضی و عملکرد محصولات کشاورزی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج تحلیل های رگرسیونی نشان داد که دمای هوا روند افزایشی محسوس و بارش روند کاهشی تقریباً محسوسی داشته، و تغییر اقلیم اثر معنی داری بر عملکرد برنج، گندم و جو دارد. نتایج تحلیل های مدل PMP مشخص کرد که کاربری در جهت افزایش کشت اراضی برنج و جو تغییر یافت. بحث و نتیجه گیری: یافته ها نشان داد که اثر تغییر اقلیم بر همه محصولات الزاماً منفی نیست و لذا می توان به جنبه های مثبت تغییر اقلیم نیز توجه داشت و از آن در جهت بهره برداری بهینه از منابع و امکانات منطقه استفاده کرد

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: Climate change is today's problem and tomorrow's crisis. In this study, the effect of climate change on selected products and land usage was investigated in four regions in Mazandaran province. Method: Firstly, time series variables of temperature and rainfall were examined during 1981-2012. Also we study the effect of annual mean temperature and rainfall, as the proxies of climate change, on the performance of under-cultivation wheat, barley and rice farms by using regression analysis from 1981 to2012. In the next step, the scenario effect of increasing 1-degree temperature and deceasing 1-mm precipitation on land usage and performance of agricultural crops were analyzed using regression analysis and considering them in Positive Math Programming model (PMP). Findings: The results of regression analysis showed that there was a noticeable temperature increase and rainfall decrease. In addition, they showed that climate change has a significant effect on wheat, barley and rice performance. Discussion and Conclusion: The results of PMP model analysis showed a change in land use to increase rice and barley cultivation. The findings show that the climate change effect is not necessarily negative on all crops, so we can pay attention to the positive effects as well and utilize them in optimum exploitation of resources and the region's facilities.  

منابع و مأخذ:

1. Hejazizadeh, z, shirkhani, a, 2005, statistical analysis and forecasting of drought and short-run cyclical drought in Khorasan province, geographic research; 37:13-31. (In Persian)


2. Vaseghi, a, esmaeili, a, 2008, investigating the effect of climate change on the agricultural sector in Iran; ricardian approach, Science and technology of agriculture and natural resources; 45:696-685. (In Persian)


3. Somborok, v, bazaz, a, nasiri, m, rezvani, p, 2006, the effect of climate change on agricultural product, ferdowsy university of Mashhad. (In Persian)


4.  Koochaki, a, 2006, Investigating the effects of climate change on crop characteristics of root crops under Tabriz conditions, second climate change regional conference of Iran Meteorological Organization, Tehran, Iran. (In Persian)


5. Gbetibouo, G.A.and R.M. Hasan, 2005, measuring the economic impact of climate change on major South African field crops: a Ricardian approach, Global and Planetary Change; 47: 143-152.


6. Finger, R.and Schmid, S, 2008, modeling agricultural production risk and the aadaptation to climate change, Agricultural Finance Review; 103: 25-41.


7. Zmudzka, E. 2004, the climatic background of agricultural production in Poland, MiscellaneaGeographic; 11: 127-137.


8. Henseler, M., Wirsig, A., Herrmann, S., Krimly, T., Dabbert, S, 2009, Modeling the impact of global change on regional agricultural land use through an activity-based non-linear programming approach, Agricultural Systems;100: 31-42.


9. Howitt, R.E, 1995. Positive mathematical programming .American Journal of Agricultural Economics, American Journal of Agricultural Economics; 77:329-342.


10. 10- Heckelei, T, 2002, Calibration and Estimation of Programming Models for Agricultural Supply Analysis, University of Bonn.

1. Bates, B.,Kundzewicz, Z.W., Wu, Sh. and Palutikof, J, 2008, Climate Change and Water. Intergovernmental Panel on Climate Change, Intergovernmental Panel on Climate Change; 88:197-206.