خاستگاه تفکر آرمانی و آرمانشهرها در دو مهد عظیم تمدن شرق و غرب (ایران- یونان)
محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهریحسن محمدیان مصمم 1 , سعید ضرغامی 2
1 - دانشجوی دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتیmosammam2@yahoo.com
2 - دانشجوی دکتری رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی تهران
کلید واژه: اندیشههای آرمانی, آرمانشهر, سومر, ایران, یونان,
چکیده مقاله :
مقدمه و هدف پژوهش: آرمانشهرها به عنوان یکی از اصلی‌ترین اندیشههای آرمانی بشر، همواره در طول تاریخ، با تجسم نمودن جهانی که آرزومند آنیم، نقشی عظیم در تکامل و پیشرفت جوامع بشری داشته‌اند. بر این اساس، پژوهش حاضر به بررسی ژرف خاستگاه‌های تفکر آرمانی و آرمانشهرها در دو مهد بزرگ تمدن شرق و غرب (ایران و یونان) پرداخته است. روش پژوهش: پژوهش حاضر، یک پژوهش اسنادی با رویکرد تفسیری می باشد و روش جمع‌آوری اطلاعات نیز بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای می‌باشد. یافته‌ها: یافته حاکی از آن است که اگرچه در ادبیات جهانی، خاستگاه اندیشه آرمانی و آرمانشهر را به یونانی‌ها نسبت می‌دهند و اسطوره‌های آن را زمینه‌ساز شکوفایی مکتب آرمان‌گراییمی‌دانند، اما مهد تفکر آرمانی جهان سومر است. بررسی خاستگاه اندیشههای آرمانی و آرمانشهرها نیز در تمدن ایران و یونان نشان می‌دهد که اسطوره‌های کهن و بنیان‌های یهودی- مسیحی در اروپا و بنیان‌های اسطوره‌ای و زرتشتی-اسلامی تفکرات آرمانی در ایران، همگی گنجینه‌ای از ادراکات و انتظارات را شکل داده و به‌تدریج عمیق‌ترین لایه‌های اندیشۀ آرمانی را درخودآگاه- ناخودآگاه مردم پروردند و در مراحل بعدی این ناهشیاری‌ها دوره به دوره و نسل به نسل، به شکل‌های متفاوت (از قبیل آرمانشهرهای مختلف) پدیدار گشته است. نتیجه گیری: برخلاف باور رایج، خاستگاه اندیشه آرمانی سومر بوده و اسطوره‌های آن زمینه‌ساز شکوفایی مکتب آرمان‌گرایی در سده های بعدی است. پیش از هرگونه تحلیل تفکر آرمانی وآرمانشهرها، شناخت و مطالعه اسطوره‌های کهن و بنیان‌های یهودی- مسیحی در اروپا و بنیان‌های اسطوره‌ای و زرتشتی-اسلامی در ایران، ضرورت تام دارد.
Introduction and research objective: Since the emergence of Homo sapiens, the utopianism as the strongest motivation for human efforts has always been his/her companion and contribute to conquer a wide range of human life problems and to achieve a perfect and prosperous society. Research method This paper aimed to conceptualize utopia and to identify the origin of idealistic and utopian thought in the two cradle of great civilizations in the east and west_ Iran & Greece. Findings: Results revealed that although former literature shows that idealistic and utopian thought is derived from Greece civilization, but Sumerian civilization is the cradle of idealism and utopia. The investigation of the origin of idealism and utopias in Iran and Greece shows that ancient myths and Judeo-Christian foundations in Europe and Zoroastrian-Islamic foundations in Iran have shaped valuable perceptions and expectations and then gradually have fostered deepest layers of idealism in people conscious and unconscious. In the next stages, these unconsciousness has emerged period to period and from one generation to other generations. Conclusion: Contrary to common belief,Sumerian civilization is the cradle of idealism and utopia and its Myths is underlie for the prosperity of utopianism school in the next centuries. Before any analysis the utopian thinking, study and understanding of ancient myths and Judeo-Christian foundations in Europe and Zoroastrian-Islamic foundations in Iran is an absolute necessity.
اذکایی، پرویز، (1364)، "دادشهر ابن سینا"، نشریه چیستا، شماره 23.
ارسطو، (1377)، "سیاست"، ترجمه دکتر حمید عنایت، تهران، انتشارات نیل.
افلاطون، (1348)،"جمهور"، ترجمه فواد روحانی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.
افلاطون، (1380)،"قوانین"، جلد چهارم، ترجمه محمد حسن لطفی، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی، تهران.
" اوستا: کهن ترین سرودها و متن های ایرانی"، گزارش و پژوهش جلیل دوستخواه، انتشارات مروارید، 1371.
باقری، مهری، (1376)، "دین های ایرانی پیش از اسلام" تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز، چاپ اول، صص 57-54.
روایت پهلوی، ترجمه مهشید میر فخرایی، موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، تهران، 1376، ص 64-65.
ریکور، پل، (1381)، "ایدئولوژی و اتوپیا"، ، مترجم احمد بستانی، فصلنامه مفید شماره 32.
خواجه نصیرالدین طوسی، "اخلاق ناصری"، تصحیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، انتشارات خوارزمی، چاپ اول، 1356، تهران.
گمپرتس، (1375)، "متفکران یونانی"، ترجمه محمد حسن لطفی، تهران، انتشارات خوارزمی.
مانهایم، کارل، (2535 شاهنشاهی)، "ایدئولوژی و اتوپیا- مقدمه ای از جامعه شناسی دانش"، ترجمه فریبز مجیدی، انتشارات دانشگاه تهران.
مبلغی آبادانی، عبدالله، (1373)، "تاریخ ادیان و مذاهب جهان از 35 هزار سال قبل تا اسلام و مذاهب و فرق در اسلام"، قم، انتشارات منطق (سینا)، جلد اول.
مور، توماس، (1361)، "آرمانشهر"، ترجمه داریوش آشوری و نادرافشار نادری، تهران، خوارزمی.
Drews, Robert. (1973), “The Greek Accounts of Eastern History”, Washington, D.C.: The Center for Hellenic Studies, 1973.
Due, Bodil. (1989),”The Cyropaedia: Xenophon’s Aims and Methods”, Aarhus: Aarhus University Press, 1989.
Enki and Ninhursag: A Paradise Myth”, trans. S. N. Kramer, in James B. Pritchard, ed., Ancient Near Eastern Texts Relating to the Old Testament) 2d ed. (Princeton, Princeton University Press, 1955), p. 38.
Homer, “The Odyssey”, p74, translated by Samuel Butler, 1897.
Kramer, N. Samuel, (1961), “Sumerian Mythology”, rev. ed. (New York, Harper & Row, 1961), p. 107.
Martin L. West, the Hesiodic Catalogue of Women: Its Nature, Structure, and Origins (Oxford: Clarendon, 1985). See also the earlier translation, “The Catalogues of Women and the Eoiae,” in Hesiod: The Homeric Hymns and Homerica (trans. H. G. Evelyn-White; rev. ed.; LCL; Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1936; repr., 1964), 154-219.
Mitchell, Christine K, (2002), “The Ideal Ruler as Intertext in 1-2 Chronicles and the Cyropaedia.” Ph.D. diss., Carleton University.
M. L. Berneri, (1950), “Journey through Utopia” London, Routledge / Kegan Paul.
Manuel, Fritzie, P. Fritzie P. Manuel (1979), “Utopian thought in the Western world”, The Beknap Press of Harvard University, Cambridge) Massachusetts.
Reichel, Michael. (1995), “Xenophon’s Cyropaedia and the Hellenistic Novel.” Groningen Colloquia on the Novel 6 (1995): 1-20.
Sargent, Lyman Tower. (1994), “Three Faces of Utopianism Revisited.” Utopian Studies 5.1, 1 - 37.
"The Epic of Gilgamesh," trans. Speiser, E. A, in James B. Pritchard, ed., Ancient Near Eastern Texts Relating to the Old Testament) 2d ed. (Princeton, Princeton University Press, 1955), pp. 95, 89.
Walsh, Chad. (1962), “From Utopia to Nightmare”, London: Geoffrey Bles, p 40.
Winston, David. “Iambulus’ Islands of the Sun and Hellenistic Literary Utopias.” Science Fiction Studies 3 (1976): 219-27.
