ارزیابی محیط زیست شهر اردبیل از منظر نوشهرگرایی

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

آفاق هوشمند ننه کران ¹ , رسول صمدزاده ² , محمّدتقی معصومی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه آموزشی جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران. [e-mail]
2 - دانشیار گروه آموزشی جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران. [e-mail](نویسنده مسئول)
3 - استادیار گروه آموزشی جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران. [e-mail]

تاریخ دریافت : 1401/10/17 تاریخ پذیرش : 1401/12/17 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: استراتژی اجرایی غالب, روش SWOT, کیفیت محیط زیست, نوشهرگرایی,

چکیده مقاله :

مقدّمه و هدف پژوهش: نظر غالب موید این است که الگوی نوشهرگرایی می‌‌تواند شهری با کیفیت زیست مناسب را فراهم آورد. لذا شهر اردبیل از منظر نوشهرگرایی مورد مطالعه قرار گرفت تا با آگاهی به سطح کیفی منطقه، راه حل‌‌هایی برای رفع مسائل آن مطرح گردد. شناخت استراتژی‌‌های اجرایی ارتقاء کیفیت محیط زیست شهر از منظر نوشهرگرایی هدف این پژوهش است. روش پژوهش: با استفاده از روش پیمایشی و جمع‌‌آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه‌‌ها، اسناد، مدارک و با توجّه به شرایط اقلیمی و زیستی شهر اردبیل، نخست اولویت‌‌های اصول دهگانه نوشهرگرایی، توسط روش AHP معین، سپس با استفاده از روش SWOT نوع راهبرد غالب بصورت ترکیب نقاط قوّت و فرصت (SO) مشخص گردید. 67 استراتژی‌ اجرایی از نوع SO پیشنهاد و با آرای 45 فرد خبره، امتیازدهی شده و نهایتاً سه استراتژی انتخاب شدند. یافته‌‌ها: بررسی عوامل داخلی و خارجی شهر نشان داد که قوّت‌‌ها بر ضعف‌‌ها و فرصت‌‌ها بر تهدیدات غلبه خواهند کرد. وضعیت شهر از لحاظ رعایت اصول نوشهرگرایی در حالت بد و معادل نمره 288/2 از چهار است. نتیجه گیری: با رعایت استراتژی‌‌های اجرایی منتخب در شهر، می‌‌توان به اصول نوشهرگرایی نزدیک شده و شهری با قابلیت زندگی بهتر در کنار حفظ هویت شهر را فراهم نمود.

چکیده انگلیسی:

Introduction and Aim: The prevailing opinion is that the model of New Urbanism can provide a city with a suitable quality of life. Therefore, the city of Ardabil was studied from the perspective of New Urbanism to propose solutions to solve its problems with the knowledge of the quality level of the region. The aim of this research is to know the executive strategies for improving the quality of the city's environment from the perspective of New Urbanism. Methodology: By using the survey method and collecting information through questionnaires, documents, and considering the climatic and biological conditions of Ardabil city, first the priorities of the ten principles of New Urbanism were determined by the AHP method, then by using the SWOT method, the type of dominant strategy was identified as a combination of strengths and opportunities (SO). 67 executive strategies of the SO type were proposed and scored by the votes of 45 experts and finally, three strategies were selected. Findings: Examining the internal and external factors of the city showed that strengths will overcome weaknesses and opportunities will overcome threats. The state of the city in terms of compliance with the principles of New Urbanism is "bad" and is equivalent to a score of 2.288 out of four. Results: By following the selected executive strategies in the city, it is possible to approach the principles of New Urbanism and provide a city with better livability while preserving the city's identity.    

منابع و مأخذ:

اصغرزاده یزدی، س. (1389). اصول پیشنهادی نوشهرگرایی در برنامه‌‌ریزی محله‌‌های شهری. مسکن و محیط روستا، 29(130)،50-63.

بهرامی، ی.، بحری انگورد، ن، قادری مطلق، ا.، و حسینی، س.ع. (1396). ارزیابی کالبدی محله‌‌های نوبنیاد شهری با استفاده از اصول شهرسازی نو (مورد: محله یاغچیان تبریز). آمایش جغرافیایی فضا، 7(25): 21-36.

بیکی تفتی، ح.، و جلیلی صدر آباد، س. (1401). برنامه‌ریزی راهبردی توسعه محلات شهری با استفاده از اصول شهرسازی ایرانی-اسلامی و رویکرد توسعه محلات سنتی (TND)؛ نمونه مطالعاتی: محله فهادان نو شهر یزد. پژوهش‌‌های معماری اسلامی، 10(2): 929-944.

رنجبر، ف.، زیویار، پ.، و سرور، ر. (1397). تحلیلی بر تحقق پذیری اصول و معیارهای نو شهرسازی در بافت‌‌های قدیمی شهری ( مطالعه موردی: منطقه 10 شهر تهران). جغرافیا. 16(57): 48-65.

روشنی، پ.، رهنما، م.، و افشاری، م. (1392). ارتقاء کیفی محلات مدرن شهری با بکارگیری رهیافت نوشهرگرایی (نمونه موردی: آزاد شهر مشهد). جغرافیا و توسعه فضای شهری، 2(3): 27-46.

سلطانی فرد، ه.، عبدالملکی، م.، موسوی، م.س.، و زنگانه، ا. (1401). ارزیابی مؤلفه‌‌های کیفیت سکونتی در محلات تاریخی شهر سبزوار (مطالعة موردی: محلة تاریخی سرده). پژوهش‌‌های جغرافیای انسانی، 54(1): 21-43.

شاطریان، م.، غلامی، ی.، و نظری، ا. (1401). مدلسازی و ارزیابی اصول نوشهرگرایی در محلات مرکزی شهرکاشان. علوم جغرافیایی، 22(66): 125-144.

عابدی، ش.، هنرمند، ا.، و ثقه الاسلامی، ع. (1399). مقایسه تطبیقی محله در شهرهای ایرانی اسلامی و محله در نهضت نوشهرگرایی؛ نمونه موردی: محله پایین خیابان و محلّه ولیعصر شهر مشهد. مطالعات طراحی شهری و پژوهش‌‌های شهری، 3(12): 13-20.

فرامرزی عوری، م.، فرامرزی اصل، م.، جمالی، س.، و ستارزاده، د. (1398). بومی‌‌سازی معیارهای نوشهرگرایی و رتبه‌‌بندی آنها در شهرهای سنّتی (نمونه موردی شهر اردبیل). فضای جغرافیایی، 19(67): 243-263.

فرجام، ر.، سلیمانی، م.، تولایی، س.، رفیعیان، م.، موحد، ع. (1392). توسعه شهری مبتنی بر ترکیب کاربری‌‌ها: مروری بر ادبیات دانشگاهی آن در ایران. پژوهش و برنامه‌‌ریزی شهری، 4(12): 23-48.

قربی، م.، و محمدی، ح. (1396). کاربست نظریه نوشهرگرایی در شهرسازی: موافقان و مخالفان. دانش شهرسازی، 1(1): 101-117.

کلانتری، م.، اسلامی پریخانی، ص.، مشکینی، ا.، و پیری، ع. (1401). نوشهرگرایی و حسّ مکان: مطالعه موردی محله هفت حوض شهر تهران. پژوهش‌‌های جغرافیای انسانی، 54(3): 801-814.

لطیفی، ا.، و صارمی، ح. (1399). معاصرسازی محلات قدیمی محدوده مرکزی شهرها با رویکرد توسعه محلات سنتی (TND) (مطالعه موردی: محله گُلَپا، همدان). جغرافیا و توسعه فضای شهری، 7(2): 87-103.

محمدی دوست، س.، خانی زاده، م.، و زیلابی، ش. (1395). امکان‌‌سنجی بکارگیری اصول نوشهرگرایی در بازآفرینی پایدار محلات ناکارآمد و مسأله‌‌دار شهری با تأکید بر رشد هوشمند (مورد پژوهی: بخش مرکزی شهر اهواز). برنامه‌‌ریزی منطقه‌‌ای، 6(24): 215-230.

نظم فر، ح.، عشقی، ع.، و علوی، س. (1397). ارزیابی کیفیت محیط زیست شهری (نمونه موردی: سکونتگاه‌‌های شهری استان اردبیل). فضای جغرافیایی، 18(63): 1-23.

Abbasi, S., Saeednia, A. (2017). Evaluation of New Urbanism Principles: Hybrid AHP-TOPSIS Multi-Criteria Analysis Framework (Case Study: Neighborhoods of Historical Zone of Shiraz). International Journal of Architecture and Urban Development, 7(1): 23-32.

Amirfakhrian, M. (2022). Rethinking the Horizontal Expansion of the Central Core in Small Cites, Case study: Torqabeh City, Iran. International Review for Spatial Planning and Sustainable Development, 10(1): 148-166.

Askarizad, R., Dadashpour, A., Faghirnavaz, J., He, J., Safari, H. (2023). Organizing worn-out neighborhoods with the new-urbanism approach using mixed methods in Rudsar, northern Iran. Smart and Sustainable Built Environment, 12(1): 128-155.

Cysek-Pawlak, M.M., Pabich, M. (2021). Walkability–the New Urbanism Principle for Urban Regeneration. Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability, 14(4): 409-433.

Ford, L.R. (1999). Lynch Revisited: New Urbanism and Theories of Good City Form. Cities, 16(4): 247-257.

Foresto, G. (2020). Designing Squares with Climate An Assessment of Transit-Oriented Development (TOD) projects, United States (Doctoral dissertation, Politecnico di Torino).

Gao, J., Song, Y., Zhou, J., Wu, D. (2021). Locating New Urbanism Developments in the US: Which Cities Have New Urbanism and Why. Land, 11(1): 44. https://doi.org/10.3390/land11010044

Ibrahim, S.M., Ayad, H.M., Saadallah, D.M. (2022). Planning Transit-Oriented Development (TOD): a Systematic Literature Review of Measuring the Transit-Oriented Development Levels. International Journal of Transport Development and Integration, 6(4): 378-398.

Kafrawy, M., Attia, S., Khalil, H.A. (2022). The Impact of Transit-Oriented Development on Fast-Urbanizing Cities: Applied Analytical Study on Greater Cairo Region. Journal of Contemporary Urban Affairs, 6(1): 83-95.

Khorramshahgol, R., Moustakis, V.S. (1988). Delphic Hierarchy Process (DHP): A Methodology for Priority Setting Derived from the Delphi Method and Analytical Hierarchy Process. European Journal of Operational Research, 37(3): 347-354.

Maleki, L., Mahmoudi, A., Hashemi masoomabad, R., Fathi, G. (2022). Analyzing and Evaluating the Effect of Implementing the Principles of New Urbanism on Ardabil and Its Peripheral Villages. Emirates Journal for Engineering Research, 27(2): 1.

Mirmoghtadaee, M., Abdi, M.H. (2021). A National Guideline for Transit-Oriented Development: Challenges and Prospects for the Iranian Edition. Space Ontology International Journal, 10(1): 1-15.

Paymanfar, S., Zamani, B. (2022). A Paradigm Model of Traditional Iranian Neighborhood (Mahalleh): A Grounded Theory Approach. Space and Culture, 25(4): 689-705.

Scott, A.J. (2014). Beyond the creative city: cognitive–cultural capitalism and the New Urbanism. Regional Studies, 48(4): 565-578.

Shen, Y., Sun, W. (2023). From Villages to Urban Neighborhoods: Urbanization and Health. China & World Economy. https://doi.org/10.1111/cwe.12453

Steuteville, R. (2004). New urban neighborhoods make big gains. New Urban News, 9(1): 1-6.

Talen, E. (2019). Why a New Urbanist research agenda is needed. In A research agenda for New Urbanism (pp. 1-7). Edward Elgar Publishing.

Turner, V.K. (2019). Green New Urbanism. In A research agenda for New Urbanism (pp. 63-80). Edward Elgar Publishing.