ارزیابی کیفی منابع آب زیرزمینی دشت رخ (تربت حیدریه) با استفاده از روش‌های زمین آمار

محورهای موضوعی : جغرافیای سیاسی

حمید رضا ناصری ¹

1 - ندارد

تاریخ دریافت : 1393/10/20 تاریخ پذیرش : 1393/10/20 تاریخ انتشار : 1387/02/01

کلید واژه: دشت رخ (تربت حیدریه), تحلیل عاملی, تحلیل خوشه ای, ترکیب شیمیایی,

چکیده مقاله :

دشت رخ، یک دشت وسیع در بخش شمال شرقی حوضه آبریز کویر مرکزی ایران است و دارای اقلیم نیمه خشک تا خشک می‌باشد . مدیریت غیر اصولی ، برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی ، کاهش میزان بارندگی و متعاقب آن کاهش منابع آب عواملی نگران کننده از لحاظ تغییرات کیفی آبخوان دشت رخ محسوب می‌شوند . با استفاده از آمار و داده های کیفی و اعمال روش‌های آماری چند متغیره (تحلیل عاملی، تحلیل خوشه‌ای)، وضعیت کیفی آبخوان دشت رخ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . با توجه به نتایج تحلیل عاملی ، سه عامل به عنوان تأثیر گذارترین عوامل 87% ترکیب شیمیایی آب زیر زمینی را تحت کنترل دارند. زمین شناسی مهمترین عامل در تغییرات کیفی آب زیرزمینی منطقه می باشد . تحلیل خوشه‌ای متغیرها نشان دهنده شباهت بالای میزان یون های سدیم و کلر است . در تحلیل خوشه‌ای داده های کیفی منطقه، داده های محدوده جوادیه همواره در خوشه‌ای مجزا قرار گرفته است و از لحاظ ترکیب شیمیایی شباهت کمتری با سایر منابع دارد.

چکیده انگلیسی:

Rokh is a large plain which is located at north east of central desert of Iran. Its climate is semi-arid to arid. Inefficient management, irregular exploitation from underground resources, decreasing of raining which is resulted in decreasing water resources, are considered of concern factors from the viewpoint of quality changes in aquifer of  Rokh plain. Using quality data and multi-variant statistical methods (Factor Analysis & Cluster Analysis) quality situation of Rokh plain was analyzed. Concerning the result of factor Analysis, three factors as the most effective factors control 87% of chemical composition of ground water. Geology is the most important factor in quality changes of groundwater in area. Cluster Analysis of variants shows a great similarity in the amount of sodium and chloride ions. In Cluster Analysis of area quality data, Javadyeh area data is always located in different Cluster and has less similarity with other resources, concerning chemical composition.