بررسی و شناسایی الگوهای سینوپتیکی مولد بارش‌های سیلابی فراگیر و مخرب در ایران

محورهای موضوعی : اقلیم شناسی

علی حنفی ¹ , ولی اسفندیار ²

1 - استادیار جغرافیا، دانشگاه امام علی (ع) ،تهران، ایران
2 - ولی اله اسفندیار ،دکتر ای علوم سیاسی، مدرس دانشگاه امام علی ،تهران،

تاریخ دریافت : 1394/12/09 تاریخ پذیرش : 1400/04/18 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: بارش سیلابی, الگوی همدید, ایران,

چکیده مقاله :

کشور ایران به دلیل شرایط و موقعیت جغرافیایی خاص، از شرایط متفاوت بارشی برخوردار است به نحوی که علی‌رغم دارا بودن بارشی معادل یک‌سوم بارش میانگین جهانی، دارای نوسان شدید در رژیم بارش است. هدف از انجام این پژوهش بررسی و شناسایی الگوهای سینوپتیکی مول بارش‌های سیلابی و مخرب در دوره 4 تا 7 فروردین‌ماه 1398 می‌باشد. بدین منظور ابتدا داده‌های بارش روزانه برای 100 ایستگاه همدید کشور که در این دوره بارش قابل‌ملاحظه‌ای داشتند از سازمان هواشناسی اخذ و مورد واکاوی قرار گرفت، همچنین داده‌های جوی روزانه فشار تراز سطح دریا، ارتفاع و نیز تاوایی تراز 500 هکتوپاسکال، رطوبت نسبی و جهت باد تراز 850 هکتوپاسکال از سایت مرکز ملی پیش‌بینی محیطی و مطالعات جوی آمریکا اخذ و نقشه‌های آن با استفاده از نرم‌افزار Grads تهیه و مورد واکاوی قرار گرفت. نتایج حاصل از واکاوی نقشه‌های همدید نشان داد که در دوره موردمطالعه به جز ناحیه شمال غرب ایران، بقیه مناطق کشور تحت تأثیر یک سامانه کم فشار با منشأ مدیترانه قرار داشته است. کشیدگی زبانه پرفشار سیبری بر روی دریای خزر و شمال کشور باعث ایجاد شیو فشار در مرز بین دو توده هوا شده و از گسترش آن به سمت شمال غرب هم جلوگیری کرده است. همچنین عبور این سامانه از روی دریای سرخ، خلیج‌فارس و دریای عمان و تغذیه رطوبتی مناسب توسط آن‌ها، برشدت ناپایداری‌های آن افزوده است.

چکیده انگلیسی:

Iran has different rainfall conditions due to special geographical conditions and location, so that despite having a rainfall equal to one third of the global average rainfall, there is a sharp fluctuation in the rainfall regime. The purpose of this study is to investigate and identify the synoptic patterns of flood and destructive precipitation moles in the period 24 to 27 March 2019. For this purpose, daily precipitation data for 100 synoptic stations in the country that had significant rainfall during this period were obtained and analyzed from the Meteorological Organization. A level of 850 hPa was obtained from the site of the US National Center for Atmospheric and its maps were prepared and analyzed using Grads software. The results of the analysis of synoptic maps showed that in the study period, except for the northwestern region of Iran, the rest of the country was affected by a low pressure system of Mediterranean origin. The stretching of the Siberian high-pressure tongue on the Caspian Sea and the north of the country has created a pressure pattern on the border between the two air masses and has prevented it from spreading to the northwest. Also, the passage of this system over the Red Sea, the Persian Gulf and the Sea of Oman and the proper moisture supply by them, has greatly increased its instabilities. The intensity of rainfall in some stations has been such that the total rainfall of this period has been half the average annual rainfall of that station.