واکاوی زمینه‌های تهدید «قلمروی مؤثر ملّی» در ایران از منظر شکاف‌های قومی (مورد پژوهی: بلوچ‌ها)

محورهای موضوعی : جغرافیای سیاسی

سید هادی زرقانی ¹ (دانشیار جغرافیای سیاسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران)
ابراهیم احمدی ² (دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/07/23 تاریخ پذیرش : 1397/11/26 تاریخ انتشار : 1398/02/01

کلید واژه: &quot, محرومیت‌نسبی, ایران, &quot, بلوچ‌ها, &quot, قلمروی موثر ملی, &quot, شکاف‌های قومی,

چکیده مقاله :

قلمروی موثر ملی ناظر بر این حقیقت است که ممکن است میان سراسر قلمرو(حقوقی) و منطقه‌ای که به طور مؤثری تحت کنترل دولت است (یعنی قلمروی واقعی) تطابقی وجود نداشته باشد. در‌اینجا مفهوم حاکمیت دولت بر قلمرو انحصاری، اصلی‌ترین مسئله‌ی مورد سوال است. ادعای این مقاله چنین است‌؛ به واسطه ضعف در نظارت مطلوب دولت در مناطق پیرامونی (قومی)، قلمروی موثر ملی، از ناحیه حاکمیت حقیقی دولت و به‌تبع آن گسست‌های قومی دچار چالش است. البته این تعارض از ناحیه قومیت در جامعه ایران بیشتر ریشه در ابعاد گوناگون احساس محرومیت نسبی دارد- که در مورد قوم بلوچ نسبت به سایر اقوام ایرانی، حادتر است. با تقسیم شکاف‌های قومی ]بلوچ[ به دو دسته درونی و بیرونی؛ مهمترین دلایل شکاف‌های بیرونی اینگونه است: ضعف در بنیان‌های جغرافیایی و برنامۀ آمایش سرزمین، تعارضات ساختی دولت در ایران و به‌تبع؛ محرومیت‌های چندگانه (اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی). ازاین‌سو، هویت‌خواهی قومی- مذهبی در ورای مرزهای ملی ایران‌، مهم‌ترین عامل بیرنی شکاف قومی ]بلوچ[ است.

چکیده انگلیسی:

An "effective national realm" takes into account the fact that there may not be an adaptation between the whole territory (law) and an area effectively controlled by the state (that is, the real realm) Here the concept of state sovereignty over the monopoly domain is the underlying question. This is the claim of this article; due to the weakness of the government in the peripheral (national) areas, the effective national realm is challenged by the real state of government and, consequently, by ethnic divisions. Of course, this conflict of ethnicity in Iranian society is more rooted in various aspects of the sense of relative deprivation – which is more acute in relation to the Baluch people than other ethnic groups in Iran. By dividing the ethnic divisions of the Baloch into the internal and external categories, the main causes of the external gaps are this: weaknesses in the geographical foundations and the program of land, the structural controversies of the government in Iran, and the multiple deprivations (economic, political, social and cultural). As a result, ethno-religious identity along the national borders of Iran is the most important factor in the ethnic clefts of the Baloch.