تبیین نقش فناوری اطلاعات در توانمندسازی کارکنان از طریق فرهنگ سازمانی (مورد مطالعه: سازمان تأمین اجتماعی استان بوشهر)

محورهای موضوعی : مدیریت فرهنگی

حامد دهقانان ¹ , ابراهیم رجب پور ²

1 -
2 -

تاریخ دریافت : 1394/04/27 تاریخ پذیرش : 1394/05/27 تاریخ انتشار : 1394/06/01

کلید واژه: فناوری اطلاعات, توانمندسازی, فرهنگ سازمانی, رضایت شغلی, مدل‌سازی معادلات ساختاری,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش فناوری اطلاعات در توانمندسازی کارکنان از طریق فرهنگ سازمانی است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده‌ها از نوع پیمایشی بوده و مبتنی بر مدل‌سازی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش، کارکنان سازمان تأمین اجتماعی استان بوشهر می‌باشد که حدود 350 نفر و حجم نمونه 196 نفر بوده است. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه فرهنگ سازمانی دنیسون، فناوری اطلاعات محمودی و توانمندسازی کارکنان توماس و ولتهوس در مقیاس پنج درجه‌ای لیکرت بوده است. روایی هر سه پرسشنامه از نظر صوری، محتوایی و سازه مورد بررسی قرار گرفته و پایایی آنها نیز با اجرای آزمایشی و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، به ترتیب برابر با 86/0، 75/0 و 81/0 بدست آمده است. داده‌های گردآوری شده با استفاده از نرم‌افزارهای آماری SPSS و LISREL مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. نتایج پژوهش نشان داد که رابطه علی قوی بین فناوری اطلاعات و توانمندسازی کارکنان و نیز میان فناوری اطلاعات و فرهنگ سازمانی وجود دارد. همچنین، یافته‌های تحقیق نشان داد که فرهنگ سازمانی در مجموع می‌تواند به افزایش رابطه بین فناوری اطلاعات و توانمندسازی کارکنان منجر شود؛ ولی اثر مستقیم فناوری اطلاعات بر توانمندسازی بیشتر از اثر غیرمستقیم آن از طریق فرهنگ سازمانی است.

چکیده انگلیسی:

The aim of this research was to investigate the role of information technology in the staff empowerment through organizational culture. The research based on objective is implicated and based on Data collection methods is survey and based on structural equation modeling. Research population employees at Bushehr Social Security included 350 people, among whom 196 subjects were randomly selected. Research To collect data, Denison's organizational culture questionnaire, Mahmoodi's information technology questionnaire and Thomas & Velthouse questionnaire for staff empowerment were used، based on five point scales (from very high to very little). Face and content validity was used to evaluate questionnaires Validity. Also, Cronbach's alpha was used to establish the reliability of instruments، 0.86، 0.75 and 0.81 for each questionnaire respectively. Data was analyzed by using the statistical software SPSS and LISREL. Results showed that there are strong positive causal relationships between information technology and staff empowerment and also between information technology and organizational culture. Furthermore the results indicated that generally organizational culture can increase the relationship between information technology and staff empowerment, but, the direct effect of information technology on empowerment was identified more than its indirect effect through organizational culture.    

منابع و مأخذ:

امیدی، علیرضا؛ صفری، سمیه؛ مرادی، محمدرضا. (1391). «رابطه بین انگیزش مشارکت، توانمندسازی روانشناختی و تعهد عاطفی کارکنان سازمان تربیت بدنی». مدیریت ورزشی، شماره 15، صص. 69-85.

بارانی، صمد؛ افخمی اردکانی، مهدی؛ رادمرد، سید قادر. (1391). «بررسی عوامل سازمانی زمینه ساز توانمندسازی کارکنان پژوهشگاه نفت». فصلنامه مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج، سال هفتم، شماره 20، صص. 65-75.

حمیدی، محسن؛ سرتیپی یاراحمدی، رزیتا. (1388). «کاربرد فناوری اطلاعات در توانمندسازی شغلی کارکنان کتابخانه منطقه 5 دانشگاه آزاد اسلامی». فصلنامه دانش­شناسی (علوم کتابداری و اطلاع­رسانی و فناوری اطلاعات). سال دوم، شماره 5. صص 71-59.

خانعلیزاده، رقیه؛ کردنائیج، اسداله؛ فانی، علی اصغر، مشبکی، اصغر. (1389). «رابطه بین توانمندسازی و یادگیری سازمانی (مورد مطالعه: دانشگاه تربیت مدرس)». پژوهش­نامه مدیریت تحول، سال دوم، شماره 3، صص. 20-45.

شائمی برزکی، علی؛ حاتم­پور، فاطمه؛ خوارانی، آذر؛ رادمهر، رضا. (1392). «رابطه فرهنگ سازمانی و توانمندسازی کارکنان دانشگاه». مجله تحقیقات نظام سلامت. سال نهم، شماره ششم. صص. 630-639.

کمالیان، امین­رضا؛ سالارزهی، حبیب­اله؛ اولیایی، خداداد. (1392). «نقش فناوری اطلاعات در توانمندسازی کارکنان سازمان آموزش فنی حرفه­ای». مجله دانشگاهی یادگیری الکترونیکی (مدیا)، شماره 13، صص 39-48.

عبودی، حمید؛ زنگنه درویش، مصدق لطفی؛ کاظمیان، فرشته. (1393). «رابطه فرهنگ سازمانی با توانمندسازی کارکنان». فصلنامه پژوهش­های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع). سال ششم، شماره 1، صص. 223-244.

عسکری، آزیتا؛ پورابراهیمی، سارا؛ جوینده، نرجس. (1393). «تأثیر فناوری اطلاعات بر فرهنگ سازمانی». دو ماهنامه سراسری رسانه­های نوین و آموزش. سال اول، شماره چهارم، صص. 5-11.

محمودی، رضا. (1392). «بررسی رابطه بین ویژگی­های دانشجویان و فناوری اطلاعات و ارتباطات در دانشگاه تهران». پایان­نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه تهران.

مزیدآبادی فراهانی. (1384). «بررسی تاثیرات کاربرد فن‌آوری اطلاعات بر توانمندسازی شغـلی کارکنـان (مطالعـه ای در سازمان تامین اجتماعی استان قم)». پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.

معتمدی جویباری، مریم؛ قلی­پور، آرین؛ یزدانی چراتی، جمشید. (1392). «بررسی رابطه مؤلفه­های فرهنگ سازمانی و فناوری اطلاعات در پیاده­سازی مدیریت دانش در دانشگاه علوم پزشکی مازندران در سال 1391». مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دوره بیست و سوم، شماره 102، صص. 53-59.

مقیمی، مریم؛ مهرام، بهروز؛ سعیدی رضوانی، محمود؛ آقامحمدیان، حمیدرضا. (1387). بررسی تأثیر ویژگی­های شخصیتی و خصیصه­ای کارکنان سازمان آموزش و پرورش خراسان رضوی بر میزان مشارکت آنها در نظام پیشنهادها. مطالعات اربیتی و روانشناسی. 9 (1)، صص. 39-56.

Curran, J.M., & Meuter, M.L. (2005). "Self-service technology adoption: comparing three technologies". [Electronic version]. The Journal of Services Marketing, 19(2), 103- 114.

Dainty, A.R.J., Bryman, A. & Price, A.D.F. (2002). "Empowerment whit in the UK construction sector". Leadership & Organizational Development Journal. 23(6), 353-424.

Denison, D. R., Haaland, S., & Goelzer, P. (2000). "Corporate culture and organizational effectiveness: Is Asia different from the rest of the world?" Organizational Dynamics, 33(1), 98-109.

Denison, D. R., Janovics, J., Young, J., & Cho, H. J. (2007). "Diagnosing organizational cultures: Validating a model and method". working paper, International Institue for Management Development, Lausanne, Switzerland.

Ertürk, A & Vurgun, L. (2015). "Retention of IT professionals: Examining the influence of empowerment, social exchange, and trust". Journal of Business Research, Volume 68, Issue 1, Pages 34-46.

Greasley, K, Bryman A, Dainty A, Price A, Naismith N, Soetanto R. (2008). "Understanding Empowerment From An Employee Perspective What Does It Mean And Do They Want It?". Team Performance Management.14(1/2):39-55.

Harrison,T.,& Waite, K., & Hunter ,G. L. (2006). "The internet, information and empowerment". European Journal of Marketing, 40 (9/10), 972-993.

Kuo, Tsung-Hsien; Li-An; Ho Chinho, Lin & Kuei-Kuei, Lai (2010). "Employee Empowerment in a Technology Advanced Work Environment". Industrial Management & Data Systems. Vol. 110, No. 1.

Lan, X.M & Chong, W. Y. (2015). "The Mediating Role of Psychological Empowerment between Transformational Leadership and Employee Work Attitudes". Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 172, Pages 184-191.

Liu, M. M. Wilson, W. M. (2010). "Enhancing commitment through work empowerment". Journal: engineering, construction and architectural management, Vol. 11, No. 6, PP: 468-480.

Lopez, S & Merono, L. (2009). "The impact of organizational culture on the use of ICT for knowledge management". International Institue for Management Development, NO.1,pp 213.

Mok, E. and Au-Yeung, B. (2002). "Relationship Between Organizational Climate and Empowerment of Nurses in Hong Kong". Journal of Nursing Management, 10: 129-137.

Movahedi MM, Motamedi M, Ktal A. (2011). "Survey The Role of Information Technology on the Performance of Mobile Communication Co., Tehran Province". Journal of Management. 8(21):8-12.

Patru M. (2002). "Information and Communication Technology in Education. UNICCO: Asian Development Bank". Procedia - Social and Behavioral Sciences, P. 12-17.

Ro, H., Chen, P. (2011). "Empowerment in Hospitality Organizations: Customer Orientation and Organizational Support". International Journal of Hospitality Management, 30: 422–428.

Sales, C & de Oliveira. (2014). "Empowerment Labs: Gender Equality, Employability and Theatre Catalyzing Social Change". Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 161, Pages 56-63.

Secretariat L. (2006). "Information, Communication and Space Technology for Meeting Development Challenges, Economic and Social Commission For Asia and The Pacific, Special Body On Least Developed and Landlocked Developing Countries". United Nations Conference on Trade and Development; 2005 May 10-11; Bangkok. p. 83.

Schermerhorn, J., Hunt, J., & Osborn, R. (2005). "Organizational Behavior". New York: John Wiley & Sons.

Shelton, S. T. (2002). "Employee, supervisions and empowerment in the public". Doctoral dissertation, North  California  State  University, California. 

Spreitzer, G. M. (1995). "Psychogical empowerment in the workplace: dimensions, measurement and validation". academy of managerment journal, 38, PP:1442-1465.

Subramaniam, G; Tan, P.L; Maniam, B; Ali, E. (2013). "Workplace Flexibility, Empowerment and Quality of Life". Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 105, Pages 885-893.

Welch, E.W & Feeney, M.K. (2014). "Technology in government: How organizational culture mediates information and communication technology outcomes". Government Information Quarterly, Volume 31, Issue 4, Pages 506-512.